Complete samenvatting van voedingsleer jaar 2 periode 1:
Uitgebreide voedingskundige analyses (koolhydraten, eiwitten, vitamine B6, lipiden, vitamine D en calcium) + samenvatting van energie- en ketonzuurmetabolisme.
Voedingsleer, jaar 2 periode 1
VOEDINGSKUNDIGE ANALYSES & ENERGIEMETABOLISME
HOGESCHOOLVAN ARNHEM EN NIJMEGEN |
,Inhoudsopgave
Voedingskundige analyses .............................................................................................................................................................................................................................. 2
Koolhydraten ............................................................................................................................................................................................................................................... 2
Eiwitten ....................................................................................................................................................................................................................................................... 6
Vitamine B6 .................................................................................................................................................................................................................................................13
Lipiden ........................................................................................................................................................................................................................................................17
Vitamine D ..................................................................................................................................................................................................................................................28
Calcium .......................................................................................................................................................................................................................................................34
Energie- en ketonzuurmetabolisme ...............................................................................................................................................................................................................39
Toelichting stofwisselingswegen .................................................................................................................................................................................................................39
Metabole wegen en ATP ............................................................................................................................................................................................................................41
,Uitwerking voedingskundige analyse
Literatuurbron
Vraag: In welke bron kun je het Nutriënt: koolhydraten
antwoord vinden?
Wat is de functie, waar is het voor? UN 4.1 − Functie: De belangrijkste functie is energieleverancier. De hersencellen,
Wat is de chemische structuur? Anatomie & rode bloedlichaampjes, niermergcellen, centraal zenuwstelsel, foetaal weefsel en melkklieren zijn
fysiologie (p. 284) afhankelijk van glucose.
− Chemische structuur:
o Monosachariden: C6H12O6
o Disachariden: C12H22O11
o Oligosachariden: 3-9 gekoppelde monosachariden
o Polisachariden
Glucose Fructose Galactose
Hoe wordt deze stof in het lichaam verwerkt? Understanding − Vertering
• Vertering Nutrition Ch. 4 o Mond: Enzym amylase in speeksel start afbraak tot kleine polysachariden en maltose
• Absorptie
• Transport
(salivary enzyme amylase)
• Metabolisme o Maag: HCl1 inactiveert speekselenzymen; vertering van koolhydraten op moleculair
• Opslag niveau ligt stil in de maag
• uitscheiding o Duodenum: Pancreassappen komen in het duodenum; bevatten amylase: afbraak tot
kleine polysachariden en maltose / disacchariden (pancreatic amylase)
o Dunne darm: Dunne darm: disacharidase enzymes zetten disachariden om in
monosachariden
Laatste stap (splitsing monosachariden):
Maltase: maltose → glucose + glucose
Sucrase: sucrose → fructose + glucose
Lactase: lactose → galactose + glucose
o Dikke darm: -
− Absorptie
o Een klein deel van glucose kan in de mond worden opgenomen, de rest in de dunne
darm. Vezels worden niet geabsorbeerd; ze helpen met de doorgang van voedsel en
vertragen de opname van glucose en leveren daarbij weinig tot geen energie
1
Hcl = zoutzuur
, − Transport
o Glucose en galactose gaan door actief transport de cellen in (SGLT1 transporter, kost
ATP)
o Fructose door gefaciliteerde diffusie (GLUT5-transporter, kost geen ATP)
o Bloed van de dunne darm gaat via bloedvaten naar de poortader, en dan door naar de
lever. Daar wordt glucose naar de cellen gestuurd die energie nodig hebben; insuline-
afgifte van de pancreas aan het bloed maakt opname van glucose door lichaamscellen
mogelijk. Fructose en galactose worden eerst omgezet in glucose – dit is namelijk de
enige vorm van suiker die het lichaam kan gebruiken – en opgeslagen als glycogeen of in
het bloed vrijgelaten om bloedglucose te hanteren. Het te veel aan glucose wordt
omgezet in glycogeen door insuline, en opgeslagen in de lever. Bij een tekort wordt
glycogeen omgezet naar glucose door glucagon. Vezels gaan van de dunne darm naar de
dikke darm.
(Bij spiercontractie komt het GLUT42 transporteiwit naar buitenkant van de spiercel. Dan
is insuline niet nodig en kan glucose de cel in zonder insuline. In rust toestand is insuline
wel vereist om GLUT4 naar de buitenkant van de spiercel te krijgen)
2
GLUT-4 bevindt zich – in tegenstelling tot GLUT-5 en SGTL1 transporters – niet in de darmen, maar in spier- en vetcellen. Het staat onder de invloed van insuline. Insuline zorgt voor een
verhoging van het aantal GLUT-4 eiwitten aan het celoppervlak. Kan invloed hebben op diabetes mellitus.
, − Metabolisme
o Anabolisme (opbouwend, kost energie)
▪ Gluconeogenese (lever) = vorming van glucose uit glucogene aminozuren,
melkzuur en glycerol
▪ Glycogenese in lever en spier = vorming van glycogeen uit glucose
o Katabolisme (afbrekend, levert energie op)
▪ Glycogenolyse = glycogeen → glucose. Ter handhaving bloedsuiker en bij
spierarbeid
▪ ATP-productie
• In aanwezigheid van O2
• Glucose → pyruvaat → citroenzuurcyclus & e-transportketen
C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O + energie
− Opslag
o Als de bloedsuikerspiegel stijgt, geeft de pancreas insuline af aan het bloed →
stimuleert opslag glucose als glycogeen in de lever en de spieren
▪ 1/3 leverglycogeen, 2/3 spierglycogeen
• In lever: bloedglucosespiegel
• In spier: brandstof3
o (Bij lage bloedsuikerspiegel maakt de pancreas glucagon aan → stimuleert de
levercellen om glycogeen af te breken en glucose vrij te geven in het bloed)
o Wanneer de glycogeenopslag vol zit, vormt het lichaam vetmoleculen van het overschot
glucose
− Uitscheiding
o Bacteriële enzymen verteren sommige vezels om korte vetzuurketens en gas te maken.
De vezels houden water vast, regelen darmactiviteit en hechten zich aan substanties als
gal, cholesterol en sommige mineralen, waardoor deze ook uitgescheden worden
Wat is de wisselwerking met andere voedingsstoffen? Understanding Hierbij niet per se relevant.
Nutrition en Invloed op absorptie koolhydraten: als iets meer vezels bevat worden koolhydraten minder
Voedingsnormen opgenomen, vetrijk ook minder snel
Wat is de Voedingsnormen; Gemiddelde behoefte: 2,9 g/kg/dag
• Gemiddelde behoefte Richtlijnen voor ADH Koolhydraten (19-70+) = 40En% per dag
• Aanbevolen hoeveelheid (ADH) of vezelconsumptie ADH Vezels (volwassenen: 14 gram per 1000 kcal
• Adequate inname (AI) van deze stof?
- Welke factoren zijn van invloed op de behoefte aan Thimister, E. Oktober − Biobeschikbaarheid:
deze voedingsstof4? (2014). Koolhydraat o De dunne darm neemt mono- en disachariden, de meeste oligosachariden en toebereid
3
Spierglycogeen is geen bron van bloedglucose!
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Simone216. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.
