Summary
Samenvatting bestuursrecht 1
- Course
- Institution
- Book
Hoofdstuk 1 t/m 9 Bijlagen: - Belanghebbende - Opera criteria - Concurrenten - Bestuursorganen - Rechtspersonen die algemene of collectieve belangen behartigen Huiswerk
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
HBOrechtenstudent
Reviews received
Content preview
BestuursrechtHoofdstuk 1
Bestuursrecht heeft betrekking op relaties tussen de overheid
(bestuursorganen) en burgers (belanghebbenden). Bedrijven, stichtingen
en verenigingen (privaatrechtelijke rechtspersonen) kunnen
‘belanghebbenden’ zijn. Het bestuursrecht geeft
regels voor de verhouding tussen bestuursorganen en belanghebbenden.
In het bijzonder voor de situatie waarin het bestuur handelt op basis van
publiekrechtelijke bevoegdheden.
Het bestuur dat handelt op grond van een publiekrechtelijke bevoegdheid
oefent macht uit. Die macht is nodig om het algemeen belang te
behartigen. Op basis van een wet is het bestuur namelijk bevoegd tot
juridische maatregelen die burgers en rechtspersonen niet ter beschikking
staan.
Bijzonder aan deze bevoegdheden is dat het bestuur zonder instemming
van de burger kan bepalen wat de rechten en plichten van die burger zijn;
eenzijdige rechtshandelingen.
Het bestuur kan deze handelingen alleen verrichten als in de wet staat dat
dit mag. Door zo’n wettelijke bepaling verkrijgt het bestuursorgaan een
publiekrechtelijke bevoegdheid. Dat vormt de instrumentele functie. Het
bestuursrecht geeft de overheid de bevoegdheden (of instrumenten) om
het algemene belang te behartigen en zijn publieke taak te vervullen.
Daarnaast geeft het bestuursrecht aan de burger de middelen om het
beleid van het bestuur te beïnvloeden en zich daartegen teweer te stellen.
Dat is de waarborgfunctie. Het bestuursrecht geeft burgers bescherming
tegen de overheid en haar besluiten.
In een procedure kunnen burgers zich beroepen op normen waar het
bestuur zich bij de uitoefening van zijn bevoegdheid aan moet houden.
Specialiteitsbeginsel: Bij dit beginsel mag een bestuursorgaan enkel de
belangen behartigen waarvoor de betrokken wet of regeling een grondslag
biedt. Dat noemen we de normerende functie van het
bestuursrecht. Het bestuursrecht geeft regels waaraan het bestuur zich bij
de uitoefening van bevoegdheden moet houden.
Sinds 1994 kennen wij één wet waarin de algemene regels van het
bestuursrecht zijn opgenomen: de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Ook voor 1994 bestond er al een algemene wet van het bestuursrecht. Die
algemene regels werden in de jurisprudentie gevormd. Met de
totstandkoming van de Awb heeft de wetgever een belangrijke
rechtsvormende rol ten aanzien van het algemeen deel van het
bestuursrecht opgeschreven.
,Sindsdien zijn de regels van het algemeen bestuursrecht makkelijker te
vinden. De Awb kent veel algemeen geformuleerde normen en vaak moet
je ook uitspraken lezen om de regels goed te begrijpen.
Verder is er ook veel informatie te vinden in het bijzonder bestuursrecht.
In de bijzondere regelgeving zijn de meer inhoudelijke regels neergelegd,
die rechten en plichten van bestuur en burger in een concreet geval
bepalen.
Behandel je een bestuursrechtelijke zaak, dan moet je vaak in
verschillende wetten en regelingen kijken, om te bepalen wie welk recht
heeft.
Het staats- en bestuursrecht worden vaak in één adem genoemd. Om het
accentverschil te schetsen kan worden gesteld dat het staatsrecht vooral
gaat over de Grondwet en de organieke wetten. In het staatsrecht gaat
het niet primair om de verhouding tussen overheid en burger, maar meer
om de grondregels voor de organisatie van de Nederlandse staat. De twee
rechtsgebieden zijn van elkaar afhankelijk.
Het bestuursrecht, het strafrecht en het privaatrecht vormen ‘The big
three’ van het Nederlandse recht.
In het publiekrecht bepaalt de overheid welke rechten zij aan een burger
toekent of afneemt zonder dat daar instemming van die burger voor nodig
is. Het privaatrecht regelt
rechtsbetrekkingen tussen burgers onderling.
Heel belangrijk is ten slotte het Europese recht dat met grote snelheid tot
ontwikkeling is gekomen. Enerzijds beïnvloedt het Europese recht
onmiskenbaar het Nederlandse bestuursrecht. Wetgeving mag
bijvoorbeeld niet met Europees recht in strijd komen. Anderzijds maakt het
Nederlandse recht deel uit van de Europese rechtsorde. Het beïnvloedt het
Nederlandse bestuursrecht en de ontwikkelingen in de jurisprudentie van
Europese rechters.
De Awb kwam tot stand door verschillende redenen; bevolkingsgroei,
technische ontwikkelingen en de opkomst van het ideaal van de
verzorgingsstaat. Dit alles leidden tot een groeiende behoefte aan actief
overheidsoptreden. Het bestuursrecht is aan alle kanten het
maatschappelijke leven binnengedrongen.
Er zijn een aantal bronnen voor het bestuursrecht. Het bestuursrecht
wordt in de eerste instantie gevonden in wetgeving. Wetten en belangrijke
uitvoeringsbesluiten worden geplaatst in het Staatsblad. Ministeriële
regelingen in de Staatscourant.
Ook de jurisprudentie is een belangrijke bron van het bestuursrecht omdat
niet al het bestuursrecht in de wet is vastgelegd. Meer bekende
tijdschriften voor publicatie hiervan zijn Administratiefrechtelijke
Beslissingen en Jurisprudentie Bestuursrecht. In deze tijdschriften staat
,vaak ook een annotatie van een wetenschapper of praktijkjurist. Daarin
licht de auteur toe wat er in de zaak is gebeurd en wordt het belang van
de zaak uitgelegd.
Hoofdstuk 2
Voor het opstellen van de door de Grondwet verplicht gestelde
bestuursrechtelijke regels, is een speciale commissie van
bestuursrechtelijke specialisten in het leven geroepen. Commissie-
Scheltema. Na een algemene regeling van een onderwerp in de Awb, moet
de wetgever ook de regels over hetzelfde onderwerp in de bijzondere
wetten laten vervallen.
Internationaal gezien kreeg Nederland vrij laat een Awb. Daar staat
tegenover dat de Awb een van de meest omvattende en moderne Awb
van Europa is.
De Awb kan worden gekwalificeerd als ‘aanbouwwet’: het komt niet als
geheel tot stand, maar in delen die tranches worden genoemd. Zo is er
ruimte om aan de hand van rechtsontwikkelingen nadere onderwerpen in
de wet te regelen. Naast de grote Awb-
wetgevingsoperaties in tranches, vinden er ook regelmatig tussentijdse
wijzigingen en aanvullingen in de Awb plaats.
Met bijzondere wetsvoorstellen valt meestal meer electoraal gewin te
behalen dan met wetsvoorstellen over de Awb. Dat betekent dat
politiekgevoelige wetgevingsprojecten soms voorrang krijgen en dat het
lang kan duren voordat voorstellen voor de Awb worden gemaakt,
behandeld worden en in werking treden.
Doelstellingen van de Awb:
Bevorderen van eenheid binnen bestuursrechtelijke wetgeving.
Systematiseren en waar mogelijk vereenvoudigen van de
bestuursrechtelijke wetgeving.
Codificeren van ontwikkelingen die zich in de bestuursrechtelijke
jurisprudentie hebben voorgedaan.
Treffen van voorzieningen ten aanzien van onderwerpen die zich
naar hun aard niet voor regeling in een bijzondere wet lenen.
De Awb kent, net als het Burgerlijk wetboek, een gelaagde structuur,
waarin de hoofdstukken zijn opgebouwd ‘van algemeen naar bijzonder’. In
het algemeen geldt dat per handeling van een bestuursorgaan moet
, worden nagegaan welke (delen van) hoofdstukken van de Awb van
toepassing zijn.
De Awb is van groot belang gebleken voor de uniformering van het
bestuursrecht. Uniformering is een belangrijke doelstelling voor de
wetgever, maar er blijven situaties waarin afwijkingen noodzakelijk zijn.
Het is de bedoeling dat er niet teveel wordt afgeweken van de Awb maar
ik praktijk komt dit veel voor. Dan wordt het weer net zo onoverzichtelijk
als voor de codificatie.
Er zijn een aantal categorieën van Awb-regels om teveel afwijking te
voorkomen.
Dwingend recht
Regels zonder uitzonderingen die voor het geheel bestuursrecht behoren
te gelden. De regel noemt dan eenvoudigweg geen mogelijkheid om af te
kunnen wijken. Lagere regelgevers kunnen dan geen regels maken die van
de Awb afwijken. De Awb is een algemene wet en wanneer er nieuwe,
bijzondere wetten opgesteld worden, zullen deze voorrang krijgen.
Regelend recht
Regels die gelden als de voor normale gevallen beste regeling. Aangezien
er ook bijzondere gevallen zijn, moet van deze regels in bepaalde gevallen
kunnen worden afgeweken, ook door lagere regelgevers.
Aanvullend recht
Er zijn gevallen waarvoor het niet goed mogelijk is een algemeen
geldende regel te formuleren, maar waarvoor het wel wenselijk is dat er
een ‘restbepaling’ bestaat wanneer de bijzondere regelgever nagelaten
heeft een regeling te treffen. Wanneer er in een artikel ‘wettelijk
voorschrift’ staat, wordt je doorverwezen naar de bijzondere regeling. Als
daar niks staat, kun je verder lezen in het artikel waar je begonnen was.
Facultatief recht
Recht dat niet geldt, tenzij een regelgever of bestuursorgaan bepaalt dat
het wél moet worden gevolgd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller HBOrechtenstudent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now