Hier is een uitgebreide samenvatting van het leerboek uit 4 havo Thema's Maatschappijleer. Deze samenvatting is gemaakt op een manier waar je samen met het boek kan leren. Deze samenvatting heeft precies dezelfde kopjes en alle info van het boek staat in deze samenvatting wat duidelijker opgeschrev...
Maatschappij – Rechtsstaat
Hoofdstuk 1: Recht en rechtvaardigheid
Hoofdvraag: Waarom is het goed dat we een rechtsstaat hebben?
Rechtsnormen zijn gedragsregel die door de overheid wettelijk zijn vastgelegd.
Het geheel van de vastgelegde regels noemen we 'het recht'.
Rechtsnormen zijn ontstaan om het maatschappelijke leven geordend te laten
verlopen en conflicten op te lossen.
Rechtsnormen komen ook voort uit de waarden en normen die de meeste
mensen met elkaar delen.
Rechtsnormen moeten overeenkomen met de opvattingen die wij als burger
hebben over goed en kwaad.
Sommige regels kunnen ingaan tegen het gevoel van rechtvaardigheid.
Wetten veranderen mee met onze opvattingen.
Om gevoelens van onrechtvaardigheid en mistanden te voorkomen, ontstond de
rechtsstaat.
Rechtsstaat is een staat waarin burgers door grondrechten worden beschermd
tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid.
1789: de Franse Revolutie maakte een eind aan de absolute monarchie. (De
regeringsvorm waarbij de koning alle macht heeft).
In Frankrijk werd de Verklaring van de Rechten van de Mens en van de
Burger opgesteld, die bepaald dat iedereen gelijke rechten heeft en dat
iedereen alles in vrijheid ka doen, zolang hij niet de vrijheid van anderen
beperkt.
De eerste grondwet ontstond in het Revolutie jaar.
Veel landen hebben tegenwoordig een grondwet.
In de grondwet staat wat de grondrechten zijn en hoe het land geregeerd moet
worden.
Een grondwet is geen garantie voor een rechtsstaat. Ook dictaturen hebben
een grondwet, maar de grondrechten worden er niet gerespecteerd.
In een dictatuur bepaalt één machthebber of één partij in feite wat de regels
zijn.
Na de Franse tijd werd Nederland een koninkrijk in 1814 onder Willem I, die als
soeverein vorst een sterke machtspositie kreeg.
In 1848 werd door Thorbecke de macht van de koning grondwettelijk aan banden
gelegd en kregen gekozen volksvertegenwoordigers meer invloed.
In een rechtsstaat heb je niet alleen rechten, maar ook plichten. Deze plichten
gelden voor de burgen en de overheid.
, Jongeren hebben de leerplicht en de overheid heeft de plicht om te zorgen
voor een goed onderwijs.
Je bent verplicht om iemand in levensgevaar te helpen.
Je bent verplicht om wangslijmvlies af te geven.
Rechtsgebieden kun je onderscheiden in publiekrecht en privaat recht.
Het Publiekrecht regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen burgers en
overheid.
Het staatsrecht bevat alle regels voor de inrichting van de Nederlandse staat.
Het bestuursrecht regelt de verhouding tussen burger en overheid.
Het strafrecht bestaat uit alle wettelijke regels die aangeven werk gedrag
strafbaar is.
Het Privaatrecht of burgerlijk recht regelt de betrekkingen tussen burgers
onderling. Het zorgt ervoor dat burgers elkaar rechtvaardig behandelen.
Het personen- en familierecht, dat zaken regelt als het huwelijk,
echtscheiding, geboorte, overlijden en het adopteren van kinderen.
Het ondernemingsrecht, dat bepaalt onder welke voorwaarden je een bedrijf
of vereniging mag stichten.
Het vermogensrecht, dat alle zaken omvat die te maken hebben met iemands
vermogen.
Hoofdstuk 2: De grondbeginselen
Hoofdvraag: Wat zijn de grondbeginselen van onze Rechtsstaat? En Welke waarden
horen daarbij?
Het doel van de rechtsstaat is om te zorgen voor de veiligheid van burgers.
Tegen de macht van de overheid;
Zorgen dat burgers gelijk worden behandeld en in vrijheid kunnen leven.
Deze doelen worden uitgewerkt in deze grondbeginselen:
De verdeling van de macht;
De grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet;
Door het legaliteitsbeginsel mag de overheid alleen beperkingen opleggen
aan de vrijheid van burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd.
De trias politica is bedacht door Montesquieu.
De macht van de overheid moest in drieën worden verdeeld: de wetgevende
macht, uitvoerende macht en de rechterlijke macht;
Het doel was dat niet alle macht naar één persoon of groepje moest gaan;
De wetgevende macht:
Maakt de wetten waaraan burgers en overheid zich aan moeten houden;
De uitvoerende macht:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ajalcaraz05. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.78. You're not tied to anything after your purchase.
