Class notes
Volledige collgeaantekeningen Staatsrecht 3
- Course
- Institution
Volledige staatsrecht 3 aantekeningen
[Show more]
1 review
By: sabitbas • 3 year ago
Seller
Follow
Mirjam1999
Reviews received
Content preview
Staatsrecht 3 aantekeningenWeek 1 Prof. Mr. S.A.J. Munneke
Christine Goodwin voelt zich vrouw, maar is geboren in het lichaam van een man. Heeft zij een recht
om de gegevens over haar geslacht te wijzigen in de basisregistratie persoonsgegevens?
- EHRM 11-07-2002, Christine Goodwin tegen het Verenigd Koninkrijk.
Dit illustreert het belang van grondrechten en over de functie die grondrechten vandaag de dag
vervullen. Christine is geboren als man maar voelt zich als kind af aan al vrouw en ondergaat daar de
operaties ook voor. Maar stuit daarbij op administratieve bezwaren en wil in het GBA (gemeentelijke
basis administratie) daar blijft in staan dat ze een man is. Goodwin is hierdoor heel erg gepest op haar
werk die wisten dat zij nog man was omdat zij nog in het begin van haar transitie zat en haar daarmee
pestten. Maar ze gaat naar een andere werkgever in de hoop dat daar niet hetzelfde gebeurd maar ook
die wilden haar GBA opvragen waar nog steeds heel mooi man in stond. En opnieuw wordt ze gepest.
Goodwin wil dat de Britse wet wordt aangepast. Dat zij het recht heeft om ook in de Britse administratie
als vrouw door het leven te gaan. In hoeverre heb je als individu een grondrecht om de gegevens van
de overheid te laten wijzigen. Dan moet de wet die dat regelt daarom gewijzigd worden. De regeling zelf
die regelt wat er in de overheidsgegevens staat moet dan aangepast worden.
Welk grondrecht zou in het geding kunnen zijn? Goodwin zegt ik beroep mij op art. 8 EVRM. Art. 8 is
ongeveer het meest omvattende recht van EVRM.
1. Een ieder heeft het recht op respect voor zijn privé leven, zijn familie- en gezinsleven, zijn
woning en zijn correspondentie. -> Geeft de Reikwijdte van het artikel weer.
2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan in de uitoefening van dit recht, dan
voor zover bij wet is voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk is in het belang
van de nationale veiligheid, de openbare veiligheid of het economisch welzijn van het land, het
voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de
goede zeden of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen. -> Beperkt het
grondrecht weer.
Art. 8 EVRM geeft een recht dat je wordt beschermd door de overheid in je persoonlijke levenssfeer.
Art. 8 EVRM voorkomt iets, beschermt jou tegen inbreuken die de overheid maakt tegen burgers. Maar
lid 2 zegt op de hoofdregel dat de overheid iets niet mag gelden een paar uitzonderingen. Maar in deze
casus vragen we eigenlijk iets anders van de overheid. We vragen niet of de overheid iets niet doet
maar juist of de overheid iets wel doet. Dat hij het mogelijk maakt dat de gegevens gewijzigd kunnen
worden.
Als je een grondrechtdiscussie hebt moet je eerst de reikwijdte van het grondrecht bepalen en dan de
beperkingen. Je kijkt eerst of een gedraging überhaupt wordt beschermd door een grondrecht en artikel
in kwestie, zo ja is er eventueel een beperking mogelijk.
Reikwijdte
Hoe bepaal je de reikwijdte van een grondrecht?
› A) wat moet er allemaal worden begrepen onder de wettelijke termen/begrippen zoals die in de
tekst van de verdragsbepaling worden gebruikt, en wie bepaalt dat?
- hoe zwaar weegt de bedoeling van de oorspronkelijke opstellers?
- Nieuwe vragen, nieuwe opvattingen, ‘living instrument’
- Subjectieve beleving (godsdienst, levensovertuiging)
Wat moet er allemaal onder de term respect worden begrepen? Wat betekent privéleven, woning etc.?
Je moet de betekenis van die woorden duiden. Wie bepaalt de betekenis van die woorden? -> De
,rechter. Maar hoeveel ruimte heeft die rechter dan, hoever mag rechter zijn eigen interpretatie
gebruiken. Maar die kijkt natuurlijk ook naar de oorspronkelijke bedoeling tijdens het opstellen van die
EVRM. Parlementaire geschiedenis kun je uitpluizen maar in 1950 tijdens opstellen veel regels hadden
we het nog niet over transgenderheid. Moet je dan zeggen nou sorry Goodwin toen dachten we er nog
niet over dus nu is het een nee? Maar dan heb je nog steeds de mogelijkheid om te zeggen als rechter
ik moet het nu wel oplossen anno 2021. Hoe vrij/actief mag de rechter zijn? De interpretatiemethode die
een rechter dan gebruikt bepaald de uitkomst. Je ziet dan wel verschil tussen de Straatsburgs
jurisprudentie en de nationale jurisprudentie. Nationale jurisprudentie toetst zich aan de grondwet en is
meer terughoudend, kijkt meer naar de bedoeling van de grondwetgever. De rechter in Straatsburg is
heel erg vrij, die trekken zich weinig aan van de oorspronkelijke opstellers van het verdrag. Ze geven
volledig hun eigen interpretatie. Die zegt als er nieuwe opvattingen over een onderwerp komen dan is
het aan mij als rechter om ook de uitleg van het EVRM daarin mee te laten gaan. EVRM is een levend
instrument dat zich aanpast aan de omstandigheden van vandaag de dag.
Je moet dus kijken naar die begrippen, wat betekent woning, is caravan een woning. Begrip moet je
uitleggen en altijd interpretatie. Maar er zijn ook begrippen die heel subjectief gekleurd zijn, bijv.
godsdienst of levensovertuiging. Kijk maar naar de discussie over wel of niet vaccineren. Reikwijdte is
vooral moeilijk als de begrippen die worden gebruikt ook nog eens heel erg subjectief zijn. De ene
gelooft in de kerstman en de andere in kabouters, weer een ander in 5G. De rechter gaat niet bepalen
wat jij moet geloven of wat het enige ware geloof is. Maar de rechter probeert dan toch objectieve
normen te formuleren, dingen als samenhang of bepaalde ernst spelen dan mee. Dan kom je bij de
consequenties. Wat mag de overheid dan wel en niet. Je moet dan onderscheid maken tussen
negatieve en positieve verplichtingen.
› B) welke consequenties heeft dat voor het overheidsorgaan waartegen het grondrecht wordt
ingeroepen?
- Negatieve verplichtingen: onthouding -> Overheid mag iets niet doen
- Positieve verplichtingen: handelen -> Je moet als staat actief iets doen zodat
mensen hun grondrecht ook daadwerkelijk waar kunnen maken. Wat heb je
aan een grondrecht als je hem uiteindelijk helemaal niet uit kunt voeren.
Wat heeft Goodwin aan respect voor privéleven als ze niet zichzelf kan zijn omdat er allerlei
administratieve obstakels op de weg staan. Wat eist een grondrecht in concrete gevallen.
Positieve verplichting en Margin of Appreciation
71. This case raises the issue whether or not the respondent State has failed to comply with a positive
obligation to ensure the right of the applicant, a post-operative male to female transsexual, to respect
for her private life, in particular through the lack of legal recognition given to her gender re-
assignment.
Wat zegt in deze casus het Straatsburgse hof? Nou bovenstaande. Straatsburg voordat deze zaak met
Goodwin kwam al redelijk wat zaken met transgenders en Engeland afgewezen. Gezegd dat je geen
recht kan ontlenen omdat er een margin of appreciation (bandbreedte waarbinnen de overheid zelf
legitiem invulling mag geven aan het grondrecht) niet heeft overschreden, er is geen inbreuk die ernstig
genoeg is. Dus tot Goodwin is er geen consensus over de vraag wat zijn de rechten die transgenders
kunnen ontlenen aan het EVRM. Dus tot het moment van deze uitspraak heeft Straatsburg eigenlijk
steeds gezegd nee 8 EVRM gaat niet zo ver dat deze claims daaruit voortvloeien. Maar het hof vraagt
zich wel steeds af van oke, dat was toen maar is er een reden om nu tot een ander oordeel te komen.
Dus het Hof moet dan de vraag beantwoorden kan Christine Goodwin aan art. 8 EVRM het recht
ontlenen dat zij claimt te hebben.
In bovenstaande passage (71) staat eigenlijk: heeft de staat (Britse Overheid) die transitie moeten
erkennen en daar consequenties aan moeten verbinden. Was dat wel of niet een positieve verplichting.
72. The Court recalls that the notion of “respect” as understood in Article 8 is not clear cut, especially
as far as the positive obligations inherent in that concept are concerned: having regard to the
,diversity of practices followed and the situations obtaining in the Contracting States, the notion's
requirements will vary considerably from case to case and the margin of appreciation to be accorded
to the authorities may be wider than that applied in other areas under the Convention.
Maar dan begint Straatsburg toch met wat is onze lijn eigenlijk tot op heden altijd geweest? Straatsburg
is formeel niet gebonden aan haar eerdere uitspraken. Maar daar zijn ze wel voorzichtig mee in kader
van rechtszekerheid. Dat doe je alleen als je ook echt van mening bent het is nu dusdanig anders dat
dat moet. Hof zegt het eerste wat we moeten vaststellen is het respect daar zit iets positiefs in, dat de
Staat iets moet doen. Dat respect is niet heel duidelijk vooral niet als het gaat om de positieve
verplichtingen. Je mag in ieder geval niet actief inbreuk maken op iemands privé leven maar hoever
gaat die positieve verplichtingen als je respect moet hebben voor iemands privé leven. Veel Staten doen
ook verschillende dingen op dat gebied. Nederland gaat verder voor iemand dan Polen. Er is geen 1
Europese praktijk die zegt hoe het zit. Er is een ruime margin of appreciation over de positieve
verplichting vanwege de verschillende aanpak in verschillende Europese landen. Dus er is veel
speelruimte voor een staat om zelf invulling te geven. Maar dat ziet er niet goed uit voor Goodwin als je
zegt er is een ruime margin of Appreciation, dan is er veel ruimte voor de staat om legitieme daden te
doen.
Fair Balance
› In determining whether or not a positive obligation exists, regard must also be had to the fair
balance that has to be struck between the general interest of the community and the interests
of the individual, the search for which balance is inherent in the whole of the Convention.
Als het gaat om positieve verplichtingen waar moet je dan uiteindelijk uitkomen, dan moet je uiteindelijk
uitkomen bij een Fair Balance. Bij negatieve verplichtingen heb je gewoon hoofdregel in lid 1 en
uitzonderingen/beperkingen in lid 2. Maar hoe doe je dat bij positieve verplichtingen. Bij positieve
verplichtingen is Straatsburg veel vrijer maar zegt ze ook dat je op zoek moet gaan tussen de balans
van hoever gaan we in ons wetgeving in het algemeen belang en de rechten die een individuele burger
(Goodwin) toekomen.
Maar eerst en vooral is het EVRM een middel dat bedoeld is om individuele mensenrechten te
beschermen en dat betekent dat de rechter altijd oog moet hebben voor de veranderende
omstandigheden in 1 lidstaat of alle lidstaten. Als de opvattingen veranderen werkt dat ook door in de
uitleg van het EVRM. Als er een grotere consensus ontstaat over wat wel en niet kan zal dat ook
doorwerken in het EVRM, (de opvatting daarop). Want het is cruciaal dat men het EVRM zo kent en
toepast dat dat de rechten die daarin staan praktisch en effectief zijn. Het moet ook in de praktijk effect
hebben. Het is geen mooie theorie of illustratie van wetenschappers. Je moet het zo uitleggen dat
individuen die zich er op beroepen ook daadwerkelijk rechtsbescherming ontlenen in die gevallen waarin
zij zeggen geraakt te worden. Dus de uitleg van art. 8 EVRM verandert mee met de tijd. Mee verandert
met kennis en wetenschap. Als je dat niet doet dan heb je niks meer aan het EVRM. Die balans hoever
mag een rechter gaan en in hoeverre beslist de politiek die relatie speelt enorm.
› 74…. However, since the Convention is first and foremost a system for the protection of human
rights, the Court must have regard to the changing conditions within the respondent State and
within Contracting States generally and respond, for example, to any evolving convergence as
to the standards to be achieved
› 74… It is of crucial importance that the Convention is interpreted and applied in a manner which
renders its rights practical and effective, not theoretical and illusory. A failure by the Court
to maintain a dynamic and evolutive approach would indeed risk rendering it a bar to reform
or improvement.
Essentie
› 90. Nonetheless, the very essence of the Convention is respect for human dignity and human
freedom. Under Article 8 of the Convention in particular, where the notion of personal
, autonomy is an important principle underlying the interpretation of its guarantees, protection is
given to the personal sphere of each individual, including the right to establish details of their
identity as individual human beings
Het gaat bij art. 8 EVRM zegt Straatsburg in Essentie om de bescherming van de menselijke
waardigheid en menselijke vrijheid. Dat moet het vertrekpunt zijn. Maar je moet natuurlijk wel een
redenering en verhaal houden waarom iets zo is. Art. 8 EVRM is zo belangrijk omdat het in de kern iets
benaderd waardoor alle grondrechten van belang zijn. Grondrechten zijn individuele rechten ter
bescherming van de vrijheid en menselijke waardigheid. De autonomie om zelf te bepalen wie je bent.
8 EVRM gaat in essentie om het recht om je eigen identiteit op zekere hoogte te bepalen, om te bepalen
wie je wil zijn als mens.
Inhoudelijk
› In the twenty first century the right of transsexuals to personal development and to physical and
moral security in the full sense enjoyed by others in society cannot be regarded as a matter of
controversy requiring the lapse of time to cast clearer light on the issues involved.
› In short, the unsatisfactory situation in which post-operative transsexuals live in an intermediate
zone as not quite one gender or the other is no longer sustainable.
Gaat dus over de methode hoe een rechter zo’n redenering moet opzetten. Eerst creëert hij veel ruimte
voor zichzelf door te zeggen EVRM is een living instrument en vervolgens kijkt hij naar de meest
essentiële uitgangspunten van het EVRM. Straatsburg zegt in de zaak van Goodwin dat anders dan in
de zaken tot dan toe er veel meer consensus is ontstaan over de rechten van Transgenders. Er is veel
minder meningsverschil in 2002. Straatsburg vond dat een soort van minimumconsensus bereikt was
en het was duidelijk dat het een enorme inbreuk op haar leven gaf en dat er sprake was van schending
van haar essentialia, haar menselijke waardigheid en persoonlijke autonomie was geschonden.
Straatsburg zegt dat dit meebrengt dat hof vindt dat die Britse wetgeving niet langer door de beugel kan.
Ondanks die ruime margin of appreciation die tot dan toe altijd de redding is geweest van de Britse
overheid.
Grondrechten
Fundamentele rechtsnormen die de strekking hebben het individu persoonlijke vrijheid en een
menswaardig bestaan te verzekeren en die de handelingsvrijheid van met name de overheid beperken.
- Klassieke en sociale grondrechten
- Negatieve en positieve verplichtingen
- Persoonlijke vrijheid / autonomie / identiteit / menselijke waardigheid / identiteit
Belangrijk dat het gaat om individuele rechten en niet van groepen of standen etc. Rechten van mensen
als individu. Een belangrijk punt is jegens wie gelden deze grondrechten eigenlijk? Straatsburg zegt dat
de grondrechten gelden tegen de overheid. Maar kan je je ook als burgers onderling op een grondrecht
beroepen. Grondrechten zijn eigenlijk geschreven met het oog op de verticale relatie tussen overheid
en burger. Grondrechten zijn er eigenlijk gekomen om de burger te beschermen tegen de almachtige
overheid. Maar denk aan de Black Lives matter discussie. Dan gaat het toch net zo goed over hoe
burgers zich onderling tot elkaar verhouden. We gaan het in de komende weken nog hebben over de
horizontale werking van grondrechten, tussen burgers onderling.
We hebben de klassieke grondrechten waarbij er wordt gezegd de overheid mag iets niet, zijn
vrijheidsrechten en onthoudingsrechten. Die hebben we in 2 varianten: de echte negatieve
verplichtingen en de positieve verplichtingen. De formulering is ‘de overheid mag iets niet’. Maar de
uitwerking is soms ‘de overheid moet dan ook iets’.
Maar daarnaast kennen we de sociale grondrechten, die veel vager zijn dingen als recht op persoonlijk
milieu, recht op werkgelegenheid of gezondheidszorg. Dat lijkt dus heel erg op de positieve
verplichtingen maar hoever gaat dat. Het zijn eigenlijk een soort taakopdrachten: ‘Overheid zorg ervoor
dat er voldoende werkgelegenheid is’. Er staat niet Overheid regelt voor iedereen een baan. Dus de
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Mirjam1999. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75759 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now