Summary
Samenvatting Thema's Maatschappijleer VWO Thema Rechtsstaat
- Course
- Level
- Book
Samenvatting van Thema's Maatschappijleer VWO Thema Rechtsstaat. Belangrijke termen zijn dikgedrukt.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
LukevdW
Reviews received
Content preview
RechtsstaatParagraaf 1 Idee en oorsprong van de rechtsstaat
Sociale rechtsstaat: of ook wel een verzorgingsstaat; een staat met sociale grondrechten:
werkgelegenheid, bescherming van de positie van de werknemers, sociale zekerheid,
volksgezondheid, sociale woningbouw en onderwijs zijn verantwoordelijkheden van de staat
Democratische rechtsstaat: burgers kunnen zich op de klassieke grondrechten beroepen (vrijheid en
gelijkheid; gelijke behandeling in gelijke gevallen, persoonlijke vrijheid, politieke vrijheid)
Rechtszekerheid: door vertrouwen en wederkerigheid vertrouwen de burgers en de staat op elkaar
dat ze de wetten nakomen
Geweldsmonopolie: als iemand (of de staat) de enige is die geweld kan/mag gebruiken
Grondbeginselen van de rechtsstaat
- beginsel van de grondrechten: in vrijheid/gelijkheid geboren, moeten zo samenleven
- soevereiniteits- en democratiebeginsel: mensen sluiten vredesakkoord, sociaal contract
- legaliteitsbeginsel: er is een staat die het sociaal contract kan afdwingen, maar gebonden is aan
wetten die door de partijen zelf zijn gemaakt
- beginsel van de trias politica: begrensde machten
Symbolen van Vrouwe Justitia
Zwaard: beslissingsmacht voor het vonnis
Weegschaal: zorgvuldigheid en evenwichtigheid
Blinddoek: onpartijdigheid
Paragraaf 2 Grondwet en grondrechten
1814 – Eerste grondwet
1848 – Grondwetswijziging (Thorbecke)
Censuskiesrecht, uitbreiding van de klassieke grondrechten (1814), ministeriële verantwoordelijkheid
1917 – Invoering algemeen mannenkiesrecht
1919 – invoering algemeen vrouwenkiesrecht
1983 – Grondwetswijziging
Invoering sociale grondrechten, bescherming tegen discriminatie, algemeen kiesrecht vanaf 18 jaar
Grondwet
- begrensd de macht van de staat en garandeert daarmee de vrijheden van de burgers
- legt de fundamentele rechten van de burgers vast
- geeft aan hoe de belangrijkste organen van de staat in grote lijnen zijn georganiseerd
- drukt de eenheid van de natie uit
- klassieke en sociale grondrechten
Constitutionele monarchie: een koninkrijk met een grondwet
Sociale grondrechten: de staat moet zorgen voor werkgelegenheid, volksgezondheid, sociale
woningbouw en onderwijs
Klassieke grondrechten
- recht op gelijke behandeling in gelijke gevallen
- persoonlijke vrijheid, b.v. recht op privacy, onaantastbaarheid van het lichaam en vrijheid van
godsdienst en onderwijs
, - politieke vrijheid, b.v. het algemene kiesrecht, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers en
recht op vereniging en vergadering
Paragraaf 3 Legaliteitsbeginsel
Legaliteitsbeginsel: iemands vrijheid kan alleen worden ingeperkt als de rechtmatigheid van die
beperking is vastgelegd in wetten en regels die door het parlement zijn aangenomen
Recht: het geheel van in wetten vastgelegde regels
Rechtsorde: het geheel van rechtsregels en rechtsbeginselen en de manier waarop het recht is
georganiseerd
Wetten…
- moeten voor iedereen gelden (algemeen zijn)
- moeten openbaar en begrijpelijk zijn
- mogen geen onmogelijke eisen stellen waaraan burgers niet kunnen voldoen
- mogen niet met terugwerkende kracht worden toegepast
- mogen niet met andere wetten onderling strijdig zijn
- mogen niet te vaak worden veranderd, dat tast de rechtszekerheid aan
- moeten in toepassing redelijk, rechtvaardig en zorgvuldig zijn
Horizontaal: relaties tussen burgers onderling (privaatrecht)
Verticaal: relaties tussen burgers/overheid en overheidsorganisaties onderling (publiekrecht)
Paragraaf 4 Trias politica: scheiding en evenwicht van machten
Trias politica (Montesquie)
Macht Functie Voorbeelden
Wetgevende Stelt wetten op Parlement en regering
Uitvoerende Voert wetten uit Ministers
Rechtsprekende Oordeelt in conflicten over juiste toepassing v/d wet Onafhankelijke rechters
wetgevende uitvoerende rechtsprekende wetgevende …
Rassen- of klassenjustitie: vooroordelen over ras of sociale afkomst
Jurisprudentie: alle eerdere uitspraken van alle rechters samen. Wordt gebruikt door rechters om te
kijken wat andere rechters in dezelfde soort zaken hebben gezegd
Paragraaf 5 Rechtsgebieden
Burgerlijk recht: civiel- of privaatrecht
- Personen- en familierecht: b.v. scheiding, huwelijk, overlijden en adoptie
- Ondernemingsrecht: stichtingen, verenigingen en bedrijven
- Vermogensrecht: huur- en arbeidsovereenkomsten en erfenissen
Uitspraak in burgerlijk recht
- dwangsom, als de veroordeelde opnieuw de fout in gaat
- schadevergoeding, als compensatie
- loonbeslag, totdat het slachtoffer schadeloos is gesteld
Kort geding: een versnelde en vereenvoudigde procedure voor spoedeisende zaken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LukevdW. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.17. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51292 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now