Summary
Samenvatting Nectar 4 VWO H1 Gedrag
- Course
- Level
- Book
Hoofdstuk 1 Gedrag uit het boek Nectar voor 4VWO.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Biologie samenvatting zodat je zeker een voldoende haalt
Seller
Follow
spciere
Reviews received
Content preview
H1 Gedrag1.1 Dierenwelzijn
Gedrag is alles wat dieren of mensen doen en laten. Bij gedragsonderzoek gaat het niet om
karaktertrekken of gevoelens maar om reacties van dieren in verschillende situaties. Gedrag is
aangepast aan de leefomstandigheden. Door het begrijpen daarvan kan je de omgang met dieren en
hun welzijn verbeteren.
Paringsgedrag heeft een vast patroon. Bij varkens is dat in de herfst. Dat komt door hormonen. Dat
zijn inwendige prikkels, die zijn van invloed op het gedrag ze komen van binnenuit net als honger.
(De hormoonspiegels van de zeug veranderen waardoor ze zin heeft om te paren. De beer
(mannelijk) knort anders en maakt meer speeksel en sterke urine, ook duwt hij met zijn neus tegen
de zeug haar zijkant. Tijdens de paring blijft de beer met zijn poten tegen de zijkant duwen waardoor
de paring succesvol is). Het bewegen en de geluiden van de beer zijn uitwendige prikkels voor de
zeug om stil te staan tijdens het paren. De prikkels komen van buitenaf. Motiverende factoren zijn
in- en uitwendige prikkels. Hoe meer prikkels hoe meer motivatie, de bereidheid om het gedrag uit
te voeren. De drempelwaarde is de hoogte van de motivatie door een of meer prikkels, die leidt tot
een bepaald gedrag, de respons. Een ‘paring’ kan ook kunstmatig (ki) dan hangt de fokker gewichten
aan de zeug zodat het voelt als een bespringing en blijft ze stil staan. Daarna kan de fokker een pipet
in de baarmoeder doen en komt het sperma via een slangetje in de baarmoeder.
Elk type gedrag (voedingsgedrag) heeft een functie. Samenhangende onderdelen van gedrag zijn
gedragssystemen (zoeken, eten, drinken) die zijn te splitsen in gedragselementen (kauwen, slikken)
Als er een vaste volgorde is van de gedragselementen is het een gedragsketen.
Door het natuurlijke gedrag in kaart te brengen kan je de functie ervan bepalen. Bijvoorbeeld het
overleven van het individu (eten) of het overleven van de soort (paren). Het schijnt dat het voor
dieren in gevangenschap het best is als hun natuurlijke gedrag vertoont kan worden. Dat is belangrijk
voor het dierenwelzijn. Ook sociaal gedrag, gedrag gericht op het leven in een groep, is belangrijk.
1.2 Gedrag bestuderen
Een ethogram is een lijst met objectief en nauwkeurig beschreven gedragselementen. In het
protocol staan de getelde gedragselementen in een bepaalde tijd. Een gedragsonderzoek is
objectief. Ze kijken naar de prikkels (input) en naar de reactie/ het gedrag (output). Kwaad wapperen
is een antropomorf, gebaseerd op menselijke emoties. De wetenschap heet ethologie. Veel
gedragsonderzoek is beschrijvend onderzoek. Je mag alleen observeren, tellen en meten.
Een sleutelprikkel is een essentiële prikkel waarop altijd hetzelfde gedrag volgt. Experimenteel
onderzoek is dat de onderzoeker (filmpje kijken van Tinbergen) omstandigheden veranderd. De rode
vlek op de snavel zorgt voor prikgedrag bij vogels (sleutelprikkel) maar een nog donkerdere plek
zorgt voor sterker pikgedrag; het is een versterkte sleutelprikkel, een supernormale prikkel.
De gevoelige periode is vlak na de geboorte, daarin leren ze wie de moeder is. Inprenting: leren in
gevoelige periode (moeder ook, geur van jong met vruchtvliezen verwijderen). Je kan ook associatief
leren: een bepaalde prikkel koppelen aan een andere prikkel (bijengezoem aan pijn). Zorg dat je alle
soorten leren kent, en deze kan toepassen op gegeven situaties.
1.3 Communicatie
Signalen: taal die uit prikkels bestaat waarmee dieren het gedrag van soortgenoten willen
beïnvloeden. Voor niet soortgenoten is het onmogelijk om die signalen te begrijpen. Bijen herkennen
elkaar door geuren. Ook is beweging en geluid erg belangrijk (jonge koninginnen maken een tuut, als
er een kwaak is kan ze dan besluiten de bijenkast te verlaten en neemt ze een zwerm mee).
De communicatie met bijen over de voedselbron gaat via het lopen over de raat (naar boven is
richting de zon etc. ook kwispelt ze met haar achterlijf: dit is de bijendans). Dieren voeren hun gedrag
zo efficiënt mogelijk uit, dus steeds op een bepaalde manier. Hierdoor komen er rituelen die soms
een symbolische betekenis krijgen voor de soortgenoten. Rituelen laten zien of ze vrienden of
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller spciere. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79373 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now