Dit is een samenvatting van hoofdstuk 9 van het boek Nectar, van 5 VWO biologie. Ook heb ik samenvattingen te koop van heel het 5 VWO boek of de totale stof van de bovenbouw voor een kleiner prijsje
H9 Bloedsomloop
Wederom staat van dit hoofdstuk erg veel in binas, oefen met het aflezen van de juiste informatie.
Houd met het leren van de samenvatting je binas ernaast! (Probeer dit standaard te doen met
biologie leren).
9.1 Hart en bloedsomloop
Insecten hebben een open bloedsomloop met een groot bloedvat aan de rugzijde. De gespierde
delen (kamers) pompen het (celloze) bloed door de hartbuis naar de kop. Het stroomt terug en
doorbloed de organen. Het O2 transport gaat niet via het bloed, maar via tracheeën. Vissen hebben
een enkelvoudige gesloten bloedsomloop, een hart met 1 kamer en 1 boezem. Via de kieuwen
neemt het O2 op en stroomt het door de rest van het lichaam. Door zwemmen verhoogt de
stroomsnelheid van bloed. De rest heeft allemaal een dubbele bloedsomloop (Binas 84A). Bij vogels
en zoogdieren zijn de linker- en rechterkant gescheiden door een tussenschot. De dubbele gesloten
bloedsomloop zorgt ervoor dat er snel en gericht veel O2 rijk bloed naar organen kan.
Kleine bloedsomloop: De rechterkamer pompt O2-arm bloed door de longslagaders naar de longen,
waar het bloed in de longhaarvaten O2 opneemt en CO2 afgeeft. O2-rijk gaat via longaders naar de
linkerboezem. Grote bloedsomloop: de linkerkamer popt O2 rijk via de aorta en slagaders naar
organen waar het O2 afgeeft. O2-arm stroomt via aders en komt in de holleaders van de
rechterboezem terug. Samen vormen de kleine en de grote een dubbele bloedsomloop. De aorta is
de hoofdslagader, hij vertakt zich in slagaders naar verschillende organen. De eerste vertakking is de
kransslagader die het O2 rijke bloed aan de hartspier zelf voert. Het O2 arme bloed vanuit armen en
hoofd komen via aders in de bovenste holle ader, de rest in de onderste. De poortader is het bloed
wat van de darmen naar de lever stroomt. In de haarvaten vindt de uitwisseling van stoffen plaats.
Beide helften krijgen evenveel bloed. De boezem ontvangt bloed uit aders en de kamers persen het
weer het hart uit naar slagaders (Binas 84C1, 84D1). De hartslag bestaat uit 3 fasen: vullen van
kamers, leegpersen en een pauze. Links en rechts is dat tegelijk. Dit herhaalt: de hartcyclus. Met
vullen zijn zowel kamer als boezem ontspannen: de diastole. Met het stromen van bloed vanuit
boezem naar kamer zijn boezems aangespannen: boezemsystole. Daarna trekken kamers samen:
kamersystole (hartkleppen tussen kamer en boezem sluit door druk, slagaderkleppen open
(longslagader en aorta)) Kijk in Binas, en begrijp wat er staat. Wanneer kamers zich ontspannen daalt
de druk tot onder de druk in de slagaders ->slagaderkleppen sluiten. Met een stethoscoop hoor je
twee tonen (binas 84D3), sluiten hartkleppen en sluiten slagaderkleppen, dan een pauze. Je hartspier
train je door inspanningsoefeningen waardoor je hartslagfrequentie varieert. Je hart klopt sneller en
krachtiger waardoor hij dikker en krachtiger wordt.
Voor de geboorte spelen in de embryonale bloedsomloop de longen nog geen rol. Longhaarvaten
geven weerstand waardoor de baby onnodig energie verliest. De baby krijgt voedingsstoffen en O2
van de moeder via de navelstreng uit de placenta. O2 rijk en O2 arm bloed mengen in de lever en
onderste holle ader (Binas 84B). In de rechterharthelft zit gemengd bloed met genoeg O2. Het bloed
stroomt voor de geboorte via een verbinding tussen rechter- en linkerboezem, het ovale
venster/foramen ovale, van links naar rechts. Ook stroomt er bloed tussen longslagader en aorta via
ductus Botalli. Wanneer de navelstreng bij geboorte afgeknipt wordt, scheiden de grote en kleine
omloop pas volledig. 1. Bloedvaten tussen navelstrengader, holle ader en lever sluiten af en
verschrompelen bloedvaten van de navelstreng (binas 84B). 2. Baby huilt, longen vullen met lucht en
ontvouwen. Lucht heeft minder weerstand dan vruchtwater dus grotere bloedstroom gaat vanuit
hart naar longen en terug. 3. Druk linkerharthelft is groter, ovale venster sluit en vergroeit het met
het tussenschot van de boezems. 4. De ductus Botalli sluit, er blijft bindweefsel over, het bloed uit
rechts gaat nu door longhaarvaten. Bij 1/5 sluit het ovale venster niet helemaal, later kunnen er
problemen ontstaan doordat organen bij inspanning onvoldoende O2 rijk krijgen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller spciere. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.
