Dit is een samenvatting van hoofdstuk 10 van het boek Nectar, van 5 VWO biologie. Ook heb ik samenvattingen te koop van heel het 5 VWO boek of de totale stof van de bovenbouw voor een kleiner prijsje
H10 Voeding en vertering
10.1 Je lichaam en je voedsel
Naar schatting heb je 500-1000 verschillende darmbacteriën die je in de loop van je leven ontwikkelt
in je darmkanaal, dit is de darmflora. Een goede darmflora is belangrijk voor vertering, stimulering
van ontlasting en speelt een rol bij afweer. Sommige bacteriën die je met voedsel binnen krijgt
bevorderen de gezondheid, dit zijn probiotica (yoghurt en karnemelk). Prebiotica (ui, appels, prei)
stimuleren de groei van deze bacteriën. Het zijn onverteerbare plantendelen waar nuttige bacteriën
van leven. Ook zijn er schadelijke bacteriën en schimmels die je binnen krijgt. De meeste gaan dood
in het maagzuur, een goede hygiëne helpt voor het beperken van deze hoeveelheid.
Voedingsmiddelen bestaan uit de volgende voedingsstoffen:
1. Koolhydraten (67F) zijn de brandstof; ze leveren energie in de vorm van ATP. Ook is het een
bouwstof, een onderdeel van receptoreiwit bijvoorbeeld. Glycogeen is geen reservestof. De
bouwstenen zijn sachariden
2. Vetten (67G) zijn een brandstof, en bouwstof voor membranen en hormonen en dienen als
warmte-isolatie.
3. Eiwitten (67H) zijn bouwstof, bijvoorbeeld voor spiereiwitten, hemoglobine en antistoffen. Ook is
het een brandstof, je kunt ze niet opslaan.
4. Water is een bouwstof voor cellen, een transportmiddel en warmtebuffer.
5. Mineralen zijn een bouwstof (kalkzouten voor botten) en spelen een rol bij verschillende
processen in het lichaam (Na+ en K+). De hoeveelheid en welke mineralen ergens in zitten en nodig
zijn, verschilt. Van sommige heb je heel weinig nodig (zink), dit zijn spoorelementen.
6. Vitaminen (82A) zijn essentiële voedingsstoffen die het lichaam in kleine hoeveelheden gebruikt.
Bij een tekort ontstaan gebreksziekten.
Voedingsvezels: onverteerbare plantaardige koolhydraatmoleculen (cellulose (67F3). Ze stimuleren
darmperistaltiek (doorstroming) en nemen veel water op (ontlasting krijgt structuur en soepelheid).
De WHO geeft een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ADH, dit kan per persoon verschillen. Obesitas
kan komen door te veel eten en te weinig beweging. Ook DNA speelt een rol, het kan komen door
een allel dat het hongergevoel aanwakkert.
Additieven: stoffen die zijn toegevoegd om het voedingsmiddel aantrekkelijker of langer houdbaar te
maken. Ze hebben een E-nummer als ze goedgekeurd zijn (82B). In grote hoeveelheden kunnen ze
schadelijk zijn, de ADI, aanvaardbare dagelijkse inname (95AB) geeft dit aan.
Sommige mensen hebben een voedselallergie: heftige reactie op een normale voedingsstof. Hun
immuunsysteem reageert heftig waardoor histamine vrijkomt (slijmvliezen en bloedvaten verwijden -
> jeuk, bultjes, benauwd).
10.2 Verteringsstelsel
De afbraak van moleculen uit het voedsel door enzymen heet vertering. De reis van voedsel begint
bij de mond die door mechanische verkleiningen de vertering makkelijker maken. Door het grote
oppervlak dat is ontstaan kunnen de enzymen uit het speeksel het eten makkelijker bereiken. Er zijn
6 grote speekselklieren (82C) en allemaal kleine. Het bevat 1. Het enzym amylase dat zetmeel
afbreekt. 2. Slijm waardoor je voedselbrokken makkelijk kan doorslikken. 3. Eiwitten met een
mondbacterie- en schimmeldodende werking.
Na het slikken komt het in de slokdarm. Door peristaltische beweging wordt het voedsel naar
beneden geduwd. Lengtespieren voor het brok trekken samen zodat er ruimte ontstaat. Kringspieren
erachter trekken ook samen.
Hierna komt het voedsel bij de maag. De maag kneedt het en mengt het met maagsap uit de
maagsapklieren in de maagwand. In het sap zitten drie dingen. 1. (HCl), uit de diepere cellen, het pH
is laag. Het laat eiwitten opzwellen, activeert eiwitsplitsende enzymen en dood veel bacteriën.
2. Pepsinogeen, een pro-enzym dat ook in de diepe cellen wordt gemaakt. Door zoutzuur ontstaat
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller spciere. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.
