In deze samenvatting behandel ik het boekje Speltheorie van de methode praktische economie. Er staan veel tips in. Je kan ook alle samenvattingen voor de gehele bovenbouw economie aanschaffen als bundel, dit is voordeliger. Dit boekje hebben wij behandeld in 4VWO, dit kan per school verschillen.
Wederzijdse afhankelijkheid: wat de ene aanbieder doet heeft invloed op wat de andere aanbieder
doet. Om te bepalen wat er gebeurt als er wederzijdse afhankelijkheid is, is er een theorie, de
speltheorie. Het lijkt erg op een spel, er zijn spelers en regels. Vragers en aanbieders zijn spelers, de
keuzes die zij maken zijn hun acties en het marktevenwicht is de speluitkomst. Om het
marktevenwicht te bepalen moet je erachter komen welke keuzes de spelers maken.
1.2 Een economiespel: Jumbo en AH
Als je weet wie de spelers zijn, wat de doelstelling is, of het tegelijkertijd is, wat ze weten en of het
spel herhaald wordt, kan je de opbrengstenmatrix opstellen: de matrix met daarin de opbrengsten
voor beide spelers bij alle mogelijke acties. Horizontaal is rijspeler en verticaal is kolomspeler. De
opbrengst van de rijspeler wordt altijd als eerste genoemd. Soms kiest iemand voor prijsverlaging, en
de andere speler niet. De speler met de prijsverlaging haalt een hogere omzet. Dat is doordat deze
extra klanten trekt en doordat klanten bij extra lage prijzen meer kunnen besteden. Degene die het
niet doet zal een dalende omzet hebben.
1.3 Het Nash-evenwicht
De laatste stap is de oplossing. Als je streepjes zet onder de meest voordelige acties voor elk van de 4
hokjes in de matrix, kom je bij een hokje met 2 streepjes, in dat hokje is een Nash-evenwicht. De
voorwaarde: gegeven de actie van de andere speler wil geen van beide spelers een andere actie
kiezen. Het is ook het marktevenwicht. Conclusie: het marktevenwicht is {wel prijsverlaging, wel
prijsverlaging}. Er kunnen situaties zijn waarbij er meerdere evenwichten zijn, het meest wenselijke
wordt dan gekozen. De overheid moet het economisch beleid wel zo inrichten dat dat gebeurt
anders hangt het van de spelers af.
2.1 Het gevangenendilemma
Een bijzonder economisch spel, is het gevangenendilemma: het marktevenwicht pakt voor beide
personen slecht uit. Pareto verbetering: door een verandering gaat er ten minste 1 speler op vooruit,
terwijl geen enkele andere speler erop achteruitgaat. Een Pareto-verbetering houdt geen stand; het
spel valt terug in het Nash-evenwicht. Het is een gevangenendilemma. Het ontstaat door de
tegenstelling tussen individueel en collectief belang. Omdat beide partijen voor zichzelf kiezen
komen ze in een marktevenwicht dat voor beiden slecht is.
2.2 Evenwicht in dominante acties
Er is nog iets bijzonders: beide spelers kiezen telkens hetzelfde bij elke andere actie van de andere
speler. Dominante actie: een actie die altijd gekozen wordt, wat de andere speler ook doet. Dit is een
speciaal Nash-evenwicht: een evenwicht in dominante acties. Dit heeft een gevolg: er is maar 1
Nash-evenwicht. Maak over deze paragraaf een paar opdrachten en lees hoe het antwoordenboek
de antwoorden formuleert. Gebruik zoveel mogelijk begrippen, als je een begrip mist op je toets, kan
het zijn dat je antwoord fout wordt gerekend.
2.3 Collectieve goederen en gevangenendilemma
De overheid moet zorgen voor de productie van collectieve goederen. De productie van collectieve
goederen is een voorbeeld van het gevangenendilemma: in het marktevenwicht wordt het
collectieve goed niet geproduceerd, terwijl iedereen erop vooruitgaat als het wel wordt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SophieCiere. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.
