, Faalangst & succesvolle siblings
- paper praktijkgericht onderzoek -
Naam :
Opleiding : NTI, HBO Bachelor Toegepaste Psychologie
Module : Praktijkgericht onderzoek (1722)
Studentnummer :
Datum : 18 maart 2020
Plaats :
Kader : Dit rapport betreft het beroepsproduct van de module Begeleiden
& adviseren van de studie Toegepaste Psychologie (7906) van NTI.
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van
druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.
2
,Voorwoord
In 2014 startte ik een studiebegeleidingspraktijk, waarvan al meer dan 220 leerlingen, scholieren en
studenten1 gebruik maakten. Naast de ervaring, groeide ook het besef dat studiebegeleiding vaak verder
gaat dan dat, impliciet ook de reden om Toegepaste Psychologie te gaan studeren. Ondanks dat
hulpvragen vaak een schoolgerelateerde insteek kennen, ligt hieraan niet zelden een psychologisch
vraagstuk ten grondslag. Faalangst is er daar een van. En als studenten dat uiten, dan gaat dat vaak ook
op voor hun broers en zussen (siblings). Faalangst is dan ook deels genetisch bepaald, deels het
resultaat van een gedeelde opvoeding en aangeleerde denkstappen (Langedijk, 2011).
In een aantal gevallen hebben de siblings van een faalangstige juist géén last van faalangst. Sterker
nog: zij ‘functioneren prima’, ‘zijn succesvol’ en presteren vaak op ‘hoog niveau’ op schools, sportief
en/of creatief gebied. In en om het gezin genieten zij de nodige aanzien en ook de faalangstige kijkt
vaak tegen hen op. Onbedoeld, onbewust of indirect lijken deze succesvolle siblings de faalangst bij
hun faalangstige broer of zus soms echter te versterken, vooral doordat het deze onzeker maakt. Denk
aan ouders die wel iedere week langs de lijn staan bij hun zoon die bij PSV speelt, maar niet bij zijn
zus die in de JO-14 speelt van de plaatselijke amateurvereniging. Of het meisje dat thuis veel lof oogst
omdat ze binnenkort haar vwo-diploma haalt, terwijl haar zusje worstelt op het vmbo. Slechts enkele
voorbeelden die ik meer dan regelmatig in mijn studiebegeleidingspraktijk tegenkom.
Gezien de meerwaarde voor mijn eigen onderneming, heb ik ervoor gekozen om ‘het verband tussen
faalangst en succesvolle siblings’ centraal te stellen. Aangezien het hier een nog redelijk onontgonnen
gebied betreft, heb ik het mezelf wel weer moeilijk gemaakt. Anderzijds zijn de resultaten wel direct
bruikbaar in de begeleiding en advisering van mijn studenten en hun ouders. De kennis over faalangst
vormde alvast een welkome aanvulling. Met ruim 12 jaar ervaring bij een onderzoeksbureau in de
periode voor 2014 moet ik echter eerlijkheidshalve wel bekennen dat ik wat moeite heb met deze
opdracht en dan met name het beperkt aantal respondenten om het onderzoek op te baseren. Om op een
(te) kleine onderzoekspopulatie analyses en berekeningen los te moeten laten en van daaruit uitspraken
te moeten doen, snap ik vanuit de beoogde leerervaring, maar doet mijn ‘onderzoekshart’ wel jeuken.
Rest mij u tot slot vooral ook veel leesplezier te wensen!
Auteur
Plaats, 18 maart 2020
1
hierna omwille van de leesbaarheid steeds ‘studenten’ genoemd. Daar waar studenten genoemd worden, worden -tenzij anders
aangegeven- naast studenten dus ook steeds leerlingen en scholieren bedoeld.
3
, Samenvatting
In dit onderzoek is het verband onderzocht tussen faalangst van studenten en de rol die succesvolle
siblings daarin hebben. Faalangst leidt vaak tot verminderd academisch presteren, een laag zelfbeeld,
storend gedrag in de klas en negatieve attitudes tegenover school. Voor het waar mogelijk reduceren
van faalangst is de volgende centrale vraag geformuleerd: ‘Welke invloed hebben succesvolle siblings
op de ontwikkeling en/of instandhouding van de faalangst van hun broer/zus?’. Deze vraag is
beantwoord in een literatuur- en praktijkonderzoek onder 48 respondenten.
Een siblingrelatie biedt steun, kameraadschap en een buffer tegen stress, maar kan ook gekenmerkt
worden door conflict en competitie en leiden tot internaliserende problemen. Succesvolle siblings
kunnen conflicten veroorzaken door concurrentie en vergelijking binnen het gezin, met een negatieve
zelfevaluatie en eigenwaarde tot gevolg bij andere gezinsleden. Maar de uitwerking kan juist ook
gunstig zijn in de ontwikkeling van sociale vaardigheden. ‘Zelfvertrouwen’ lijkt daarbij een
mediërende variabele te zijn, want zowel in de literatuur als in het praktijkonderzoek kon een directe
samenhang tussen faalangst en succesvolle siblings niet worden aangetoond. Desondanks lijkt er wel
enig verband te bestaan. Naarmate de siblingrelatie slechter is, is de totaalscore op faalangst in het
onderzoek steeds net iets hoger en ook enkele antwoorden op de open vragen onderschrijven dit
vermoeden. Circa een derde van de respondenten met succesvolle siblings spreekt een negatieve
invloed daarvan uit. Met inachtneming van de randvoorwaarden en beperkingen van dit onderzoek
kunnen ouders deze inzichten gebruiken in hun opvoeding en invloed op de siblingrelatie. Dat geldt
ook voor mij in mijn studiebegeleidingspraktijk, ook al zijn dan een verdieping in expertise en
vervolgonderzoek meer dan wenselijk.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller WalterWildhagen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.47. You're not tied to anything after your purchase.