Summary
Samenvatting Inleiding Recht hoorcolleges + literatuur
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting van alle colleges en literatuur van Inleiding Recht.
[Show more]
Seller
Follow
quinty32
Content preview
INLEIDING RECHTWeek 1 INLEIDING
Wat is het recht?
Het recht is een stelsel van wetten en regels die ervoor zorgen dat het maatschappelijk
verkeer in goede banen wordt geleid.
Verschillende denkers en hun visies:
- Prof. Dr. A. Pitlo:
o Zonder samenleving is er geen recht, zonder recht geen samenleving
denkbaar
- John Austin
o ‘Orders backed by threats’ -> het recht als een bevel
- H.L.A. Hart
o ‘Essential law making procedures’ -> het gaat niet om bevelen maar om de
procedure waarin een wet tot stand komt. Kritiek op Austin.
- F.C. von Savigny
o De gewoonte van het volk staat centraal in het recht
- Immanuel Kant
o De wet staat centraal. Hij doelt op de wet in formele zin: de wet moet door
een formele instantie worden bekrachtigd om het recht te laten zijn. Men
streefde in deze tijd naar rechtsorde.
- Oliver Wendell Holmes
o Rechtspraak staat centraal. De rechter bepaalt wat het recht is.
Basisbegrippen
Positief recht (ius positivium): het recht ‘zoals het is’. Geheel van wetten en regels dat door
een bevoegde instantie is vastgesteld, volgens vaststaande procedure tot stand komt & met
dwang wordt gehandhaafd.
Ideaal recht (ius constituendum): het recht zoals wij willen dat geldt, zoals het zou moeten
zijn -> het ideale recht.
Natuurrecht: hoger recht dat universeel geldig is. Het zijn ongeschreven rechtsbeginselen.
Kan worden afgeleid vanuit bepaald geloof, menselijke waardigheid, gelijkheidsbeginsel of
rationele natuurdenkers. Het natuurrecht kan worden gebruikt als toetssteen voor de
geldigheid van wetten. Geldt altijd, voor iedereen.
Filosoof Hayek: er zijn in een rechtssysteem altijd een aantal beginselen aan te wijzen die
een grote waarde hebben voor een cultuurgemeenschap (cultuurrechtelijk).
Recht: Moraal:
- Afdwingbaar - Niet afdwingbaar
- Uiterlijke gedraging - Innerlijke houding
,Objectief recht: alle wetten die uitgevaardigd zijn (wetboeken). Ook wel een synoniem voor
het positief recht.
Subjectief recht: bevoegdheden die ontleend zijn aan het objectief recht. Gerelateerd aan
het individu (concreet geval).
Materieel recht: inhoudelijke regels omtrent het gedrag van mensen. De gezaghebbende
stelt vast welke gedraging onder welke omstandigheden een sanctie oplevert (Sr)
Formeel recht: regels omtrent de toepassing en handhaving van het materiele recht ->
reguleert het proces (procesrecht, Sv)
Wet in formele zin:
- Afkomstig van formele wetgever, dat is de regering (koning & ministers) en de
Staten-Generaal (1e en 2e kamer)
- Gericht op de vorm
Wet in materiele zin:
- Algemeen verbindende voorschriften, algemene regels die gericht zijn tot alle
burgers
- Gericht op de inhoud
Cumulatieve voorwaarden: er moeten meerdere voorwaarden aanwezig zijn om het
rechtsgevolg te laten intreden
Alternatieve voorwaarden: het is het één of het ander
Rechtsregels:
- Normatieve rechtsregels, modaliteiten:
o Verbod -> mag niet
o Gebod -> moet wel
o Verlof -> mag wel
- Niet – normatieve rechtsregels
o Kwalificatiebepaling -> definitie
o Schakelbepaling -> een artikel dat een ander artikel verduidelijkt en nader
uitlegt of aanvult
o Fictie -> een artikel in een wet waardoor die wet wat ruimer toegepast kan
worden
Rechtsgebieden
Privaatrecht:
- Horizontale relatie tussen burgers
- Initiatief tot handhaving bij burger zelf
- Particulier belang
- Gelijkheidsbeginsel: partijen zijn gelijk
Publiekrecht:
- Verticale relatie tussen overheid en burger
- Initiatief tot handhaving bij overheid
- Algemeen belang
, - Partijen ongelijk: overheid heeft meer macht en invloed dan de burger
Publiekrecht:
- Staatsrecht -> beschrijft hoe de overheid is georganiseerd
- Bestuursrecht -> regels over de overheidsbemoeienis met het maatschappelijk leven,
rechten en plichten van burgers tegenover de overheid
- Strafrecht -> middelen tot handhaving: bewuste leedtoevoeging. Het strafrecht is een
ultimum remedium: het wordt alleen als uiterst redmiddel ingezet
2 manieren om het recht te benaderen:
- Interactiebenadering: wanneer men privaatrecht als uitgang neemt, ziet men het
recht vaak als een spontane orde die ontstaat uit de interactie tussen individuen
(recht ontstaat in de maatschappij)
- Bevelstheorie: met het publiekrecht als uitgangspunt, is het recht door de overheid
uitgevaardigd en kan door de sterke arm worden gehandhaafd (recht als
dwangordening)
Rechtsbronnen
Rechtsbronnen:
1. Rechtspraak
2. Wet
3. Verdrag
4. Gewoonte
Rechtspraak als bron van het recht
Het amerikaans realisme gebruikt de rechtspraak als bron van het recht. De uitspraak van
Oliver Wendell Holmes kan dit illustreren:
‘The prophecies op what the courts will do and nothing more pretentious are what I mean
by law’. Het Supreme Court (hooggerechtshof) onderzoekt of de wetten niet in strijd zijn met
de grondwet -> constitutionele toetsing.
Verschillende landen, verschillende prioriteiten:
- Wettensysteem: wet staat voorop (Nederland)
- Rechtersrecht: rechtspraak staat voorop (Engeland -> Common Law, VS)
Verschillende tijden, verschillende prioriteiten
- 19e eeuw: de wet en de gewoonte
o Romantiek stond centraal. Men wilde het recht laten groeien vanuit de
gemeenschap, zodat wettenrecht niet nodig zou zijn.
- Begin 20e eeuw: de rechter
o Meer vertrouwen in de rechters en rechtsstaat
- Tweede helft 20e eeuw: het verdrag
o Na de Tweede Wereldoorlog werden er veel verdragen gesloten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller quinty32. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now