Hoofdstuk 1 Wat is democratie
Soeverein is een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het
hoogste gezag uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefening heeft. Staten
respecteren elkaars soevereiniteit.
Politiek gaat over het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn
gebonden. De meeste onderwerpen zijn van algemeen belang.
Het nemen van een politiek besluit kost tijd en dus is er het dilemma om te
kiezen voor efficiënt besturen of maximale participatie (van burgers)
Kenmerken van een indirecte democratie:
- Het volk kiest een vertegenwoordiger die beslissingen neemt en daarvoor
verantwoording aflegt.
- Er is individuele vrijheid: openlijk mening uiten en zelf leven invullen.
- Er gelden politieke grondrechten.
- Politie en leger hebben wettelijk beperkte bevoegdheden.
- Onafhankelijke rechtspraak; rechters staan los van het parlement en
hoeven hun uitspraken daar niet te verantwoorden.
- Persvrijheid
Parlementair stelsel of presidentieel stelsel
- Parlementair: hierin is het rechtstreeks gekozen parlement het hoogste
machtsorgaan. Op basis van de samenstelling ervan wordt er een kabinet
gevormd van ministers en staatsecretarissen. -> constitutionele
monarchie; koning als ongekozen staatshoofd bij een parlementair stelsel.
- Presidentieel: Bevolking kiest naast het parlement ook de president. Deze
president heeft veel bevoegdheden, staat aan het hoofd van de regering
en kan naar eigen keuze ministers benoemen en ontslaan. Hij mist wel het
ontbindingsrecht; recht om het parlement te ontbinden.
Nederland is een parlementaire democratie (stemmen) met en constitutioneel
vorst (erfelijk).
Dat we in een democratie leven zien we als volgt terug in de grondwet:
- Taken en bevoegdheden van de drie politieke machten staan nauwkeurig
omschreven
- Alle Nederlanders mogen vanaf 18 stemmen
- De regels voor politieke besluitvorming zijn vastgelegd
- De overheid laat de media vrij
Kenmerken van een dictatuur:
- De 3 machten zijn niet gescheiden.
- Beperkte individuele vrijheid
- Nauwelijks politieke vrijheid
- Vaak overheidsgeweld
- Geen onafhankelijke rechtspraak
- Massamedia staat onder censuur van de overheid.
Bij een dictatuur is de besluitvorming altijd snel en efficiënt.
Er zijn verschillende soorten dictaturen:
- Gebaseerd op ideologie; politieke invloed is alleen weggelegd voor mensen
die de ideologie onvoorwaardelijk steunen. Er is sprake van indoctrinatie.
- Religieuze dictatuur; de godsdienst is verheven tot staatsideologie
, - Militaire; het leger heeft alle macht.
Hoofdstuk 2 politieke stromingen
Bij een ideologie gaat het vooral om de volgende 2 aspecten:
- Normen en waarden; normen komen voort uit waarden. Deze gelden voor
iedereen in de samenleving.
- Gewenste sociaaleconomische verhoudingen; wat is een rechtvaardige
verdeling van welvaart.
o Links; de ongelijkheid tussen de mensen verminderen
o Rechts; weinig bemoeienis van de overheid
o Politiek midden; tussen links en rechts in
De 3 hoofdstromingen:
Liberalisme (Rechts, VVD en D66(progressief))
De samenleving is er het meest bij gebaat als Ieder individu zich optimaal kan
ontplooien. Mensen zijn niet gelijk, maar wel gelijkwaardig. Volgens hen is een
vrijemarkteconomie het best voor het land. De overheid moet zich beperken tot
kerntaken.
Socialisme (links, PvdA, SP, GroenLinks)
De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen. Vrijheid en gelijkheid
betekenen pas iets als iedereen gelijke kansen heeft. Over de vraag hoe ze het
doel van gelijkheid het beste konden bereiken raakten ze verdeelt.
- Communisten wilden dat arbeiders door een revolutie alle macht zouden
overnemen.
- Sociaaldemocraten wilden maatschappelijke verbetering bereiken langs de
parlementaire weg.
De sociaaldemocraten nu zijn niet tegen de vrijemarkteconomie maar vinden nog
steeds dat kennis, inkomen en macht eerlijk verdeeld moeten worden. Ze willen
een grote overheid.
Confessionalisme (politieke midden, CDA, ChristenUnie)
Bij deze stroming baseren mensen hun politieke opvatting op hun
geloofsovertuiging. Het uitgangspunt is dat god een bedoeling met de wereld
heeft en dat de mens zich daartoe moet richten. Men gaat uit van een organische
staatsopvatting; samenleving is vergelijkbaar met een menselijk lichaam
(functionalisme). De overheid heeft een aanvullende rol en moet zoveel overlaten
aan het maatschappelijk middenveld. Het gaat confessionelen niet per se om
economische solidariteit, maar om zorg voor de kwetsbaren in de samenleving.
Andere stromingen
In de tijd van ontzuiling was er sprake van ontideologisering. Hierdoor ontstonden
er meer partijen die niet pasten in een van de traditionele ideologieën.
Pragmatisme
Dit soort partijen hebben geen vaste uitgangspunten of principes. Afhankelijk van
het probleem wordt er een oplossing verzonnen. Dit zien we in NL terug bij D66
Ecologisme
Deze stroming benadrukt de wederzijdse afhankelijkheid van de mens.
Economische waarden moeten ondergeschikt worden aan ecologische. Bijv.
GroenLinks & Partij voor de Dieren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merelvandersluijs04. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.
