College samenvatting Blok 1: De Nederlandse Gezondheidszorg (GW101)
62 views 4 purchases
Course
Blok 1: De Nederlandse Gezondheidszorg (GW101)
Institution
Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
Dit is een samenvatting van de colleges van blok 1: De Nederlandse Gezondheidszorg. Deze samenvatting bevat alle colleges. De samenvatting is gemaakt in 2020, dus de stof van dit jaar kan afwijken van de stof van 2021. Met deze samenvatting heb ik in 2021 een 8,3 voor dit vak gehaald.
College 1
Zorg voor/in Rotterdam
De Nederlandse gezondheidszorg vanuit 3 disciplines: de economische, de bestuurlijke en de
juridische.
Verschillen in gezondheid
Qua gezondheid doet
Rotterdam het slechter
dan de rest van het land.
De levensverwachting is
lager dan het gemiddelde,
en ook in de buurten is er
een groot verschil in
levensverwachting.
In de wijk Feyenoord is de
gezonde
levensverwachting minder
dan 64 jaar, terwijl de
gemiddelde
levensverwachting in
Nesselande 80,6 is.
Verschillen in opleidingsniveau
Uit onderzoek blijkt dat er een verband is tussen opleidingsniveau en obesitas. Ook roken is een
goede voorspeller voor een vroegtijdig overlijden. Mensen met een hoog opleidingsniveau zijn het
gezondst, mensen met een laag opleidingsniveau zijn het ongezondst.
Oorzaken van (on)gezondheid
Voeding
Culturele verschillen
Type werk
College 1.4a
Financiering & ontwikkeling van de zorguitgaven
De vraag naar zorg is groter dan het aanbod = schaarste. Dit houdt in dat er meer vraag naar geld is in
de gezondheidszorg dan dat er werkelijk geld voor is.
Financiering van de zorguitgaven
Het Nederlandse zorgstelsel is gebaseerd op solidariteit. Er is voor iedereen een verplichte en
toegankelijke zorgverzekering.
Bij private goederen valt beslissen, betalen en genieten samen. Zorg is daarom ook geen privaat
goed, maar een collectieve voorziening. Ook al kun je kiezen tussen een goedkope of dure
zorgverzekering, er is geen optie om geen zorgverzekering te hebben. Een aanvullende verzekering is
dus wel een privaat goed. Ook het eigen risico behoort niet tot de collectieve zorguitgaven.
, - De overheid financiert de zorg door middel van verplichte premies. Hiermee wordt
de solidariteit afgedwongen. Als de solidariteit niet wordt afgedwongen, zullen
sommige mensen ervoor kiezen om zich niet te verzekeren, waardoor alleen de
mensen met een hoog risico zich zullen verzekeren.
Verschil tussen belasting en premie: bij een premie is er een vooraf vastgestelde bestemming voor
het geld, bij belasting wordt het geld eerst op een grote hoop gegooid, waarna de overheid kijkt wat
zij ermee gaat doen.
Er zijn verschillende definities van zorguitgaven, maar wij gebruiken de definitie van het VWS (het
ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport): collectief gefinancierde uitgaven aan
gezondheidszorg (ook wel Uitgavenplafond zorg of Budgettair Kader Zorg)
Andere zijn:
CBS: zowel privaat als collectief gefinancierde uitgaven aan de gezondheidszorg
OECD: internationaal vergelijkbare eigen definities
Verschil bruto en netto-zorguitgaven:
Als je wilt kijken naar de ontwikkeling van zorgkosten, gebruik je de zorgquote. Hiermee hou je
rekening met de stijging in welvaart.
Zorgquote = zorguitgaven als % van het BBP.
De uitgaven aan zorg zijn sinds 1950 fors toegenomen, van een zorgquote van 1% in 1950 naar een
zorgquote van bijna 10% in 2020. De overheid doet een poging om de stijging van de zorgquote af te
vlakken.
Als zorguitgaven > begroot, dan moet de minister van volksgezondheid maatregelen nemen.
Bruto zorguitgaven 2020 = 82.200.000.000 (27% van de totale uitgaven Rijksoverheid 2020)
College 1.4b
Stijging van de gezondheidsuitgaven
De stijging van de gezondheidsuitgaven is vooral te wijten aan de ouderenzorg. Toch is vergrijzing
niet de belangrijkste oorzaak van de stijging in kosten. Het paarse gedeelte is de oorzaak van
vergrijzing, en het gele deel is de oorzaak van technologie en een stijging van de welvaart.
,Oorzaken van stijging van zorgkosten aan de vraagzijde:
Aandeel ouderen in bevolking neemt toe (vergrijzing en stijgende levensverwachting)
Verandering epidemiologie: meer chronische ziekten (ziekten die voorheen dodelijk waren
zijn nu chronisch)
Voortschrijdende medicalisering (psychische aandoeningen kunnen nu behandeld worden
met medicatie)
Consumenten stellen steeds hogere eisen
Meer welvaart leidt tot meer vraag naar zorg (levensstandaard wordt hoger waardoor meer
zorg wordt gevraagd. We willen toegang tot steeds betere zorg.)
Prijsongevoelige vraag door grotendeels collectieve financiering (vraag naar zorg daalt niet
als zorg duurder wordt omdat we ervoor verzekerd zijn)
Oorzaken van stijging van zorgkosten aan de aanbodzijde:
Voortgang medische wetenschap en techniek
Informatievoorsprong van zorgaanbieders
Machtspositie zorgaanbieders bij tariefonderhandelingen
Productiviteitsontwikkeling in de zorg lager dan in andere sectoren: in andere sectoren is er
sprake van automatisering, er zijn bijna geen mensenhanden meer nodig voor het proces. In
de zorg is deze ontwikkeling maar in beperkte mate mogelijk.
Dit noemen we de kostenziekte van Baumol. Wat houdt dit in?
Zorgverlening is grotendeels mensenwerk
Arbeidsproductiviteit in de zorg neemt minder snel toe dan in de marktsector
Lonen in de zorg lopen in de pas met de lonen in andere sectoren
Zorg wordt verhoudingsgewijs steeds duurder
Wat kun je hiertegen doen?
Geen loonstijgingen in de zorg > steeds minder mensen zullen zich geroepen voelen om in
de zorg te gaan werken
, Technologische innovaties (robotisering)
Afremmen van de vraag naar zorg door hogere eigen betalingen
Kanttekeningen:
Productiviteit van de zorg is lastig te meten
Er wordt geen rekening gehouden met kwaliteitsverbetering
Gevolgen oplopende zorgpremies
Hogere verplichte zorgpremies = toename van de collectieve lasten
Hogere premies → hogere collectieve lasten → mensen eisen hogere lonen om de hoge premie te
kunnen betalen → slechtere concurrentiepositie NL bedrijven (bedrijven zullen hun prijzen moeten
verhogen om hun werknemers te kunnen betalen) → het wordt minder aantrekkelijk om producten
vanuit Nederland te kopen → minder economische groei
Hogere premies → hogere collectieve lasten → werken is minder lonend, omdat je van je werk
minder geld overhoudt → minder arbeidsaanbod → minder economische groei
Bij hogere verplichte zorgpremies doet de overheid een groter beroep op de solidariteit. Toch zal er
op een gegeven moment een discussie op gang komen of we de zorg op deze manier moeten blijven
organiseren.
Metafoor van het koekoeksjong: een koekoek legt zijn ei in het nest van een ander. Als het
koekoeksjong uitkomt, duwt hij de andere vogels uit het nest en krijgt zo zelf al het eten. Er is de
angst dat dit met de zorgkosten ook zal gebeuren. De zorgkosten zullen zo hoog worden dat er geen
geld meer over is voor de andere voorzieningen, en die zullen worden verdrongen.
Zorgverzekeringswet: deze wet bepaald dat alle ingezetenen verplicht zijn om een basisverzekering
tegen ziektekosten af te sluiten.
Eerstelijnszorg: Eerstelijnszorg is de zorg waarvan iedereen gebruik kan maken zonder verwijzing.
Tweedelijnszorg: De tweedelijnszorg is zorg van alle hulpverleners waarvoor je een verwijzing nodig
hebt. Dit zijn bijvoorbeeld alle specialisten in het ziekenhuis of de kliniek.
Het prijsmechanisme zorgt zonder wet- en regelgeving voor maatschappelijk ongewenste uitkomsten
door:
Premiedifferentiatie en risicoselectie door verzekeraars: de premie zal voor slechte risico’s
onbetaalbaar worden, waardoor zorg ontoegankelijk wordt.
Zelfselectie door verzekerden: als de premie voor iedereen gelijk is zouden alleen de slechte
risico’s zich laten verzekeren. Zo ontstaat een spiraal van steeds meer mensen die afhaken bij
steeds hogere premies.
Het tegengaan van moreel gevaar: consumenten zullen niet langer geneigd zijn tot een
terughoudend gebruik van zorgvoorzieningen als zij verzekerd zijn. De overheid kan
‘remgelden’ invoeren om moreel wangedrag tegen te gaan.
Onverzekerbare risico’s: bepaalde risico’s zijn op een vrije markt onverzekerbaar. Geen
enkele verzekeraar zal een kind willen verzekeren dat zwaar gehandicapt is geboren.
College 1.4c
Uitgavenbeheersing & kiezen in de zorg
Hoe kun je zorguitgaven beperken?
Voor 2006 (aanbod wordt gereguleerd):
Budgettering
Beperken capaciteit
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lucinnevanderburg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.67. You're not tied to anything after your purchase.
