Biologie H1: voeding
Paragraaf 2: Voedingsmiddelen en voedingsstoffen
Voedingsmiddelen = alles wat je eet of drinkt
- Bevatten voedingsstoffen
o Eiwitten (proteinen), koolhydraten, vetten (lipiden), water, mineralen
(zouten) en vitaminen.
o Tekort aan 1 van die = ziekte
Sommigen bouwstoffen.
Brandstoffen = voedingsS die energie leveren
Eiwitten
- Polymeren van aminozuurmoleculen
- Worden uit voedsel gesplitst in afzonderlijke aminozuurmoleculen opgenomen
in bloed vervoerd door lichaam
o Daar via eiwitsynthese aan elkaar gekoppeld
o 20 aminozuren in totaal. Mens kan 12 zelf maken. Word in lever gedaan
door overplaatsen NH2 = transaminering.
o Andere 8 zijn essentiele aminozuren
- Teveel aan eiwitten wordt niet opgeslagen: worden als brandstof verbruikt
- Eiwitten zijn bouwstoffen van cellen en weefsels en reguleren processen in
organisme – betrokken bij transport etc.
- Aminozuren niet betrokken bij eiwitsynthese gedissimileerd ureum word
met urine gescheiden.
Koolhydraten
- Monoschariden, dischariden en polysachariden
- Belangrijke brandstoffen
- Overtollige koolhydraten = deel opgeslagen als vet, deel als glycogeen in lever en
spieren.
- Kunnen ook bouwstoffen zijn (desoxyribose en ribose)
Voedingsvezels = stoffen die niet door enzymen uit verteringsstelsel van mens worden
verteerd.
- Voornamelijk koolhydraten uit celwanden plantaardig voedsel
- Voedingsvezels bevorderen darmwerking en stoelgang
Vetten (lipiden)
- Opgebouwd uit glycerolmolecuul en 3 vetzuren: triglyceriden
o Verzadigd = rechte keten zonder dubbele C binding
o Onverzadigd = geen rechte keten door dubbele C binding
- Cholesterol komt voor in celmembraan en bloedplasma.
- je lichaam kan glycerol etc. vormen uit andere stoffen weinig essentielvetzuren
- functie: brandstoffen. Teveel vet = reserve vet rondom organen en onder huid
- functie 2: bouwstoffen: fosfolipiden = bestanddeel membraan.
Water
- bouwstof en oplosmiddel voor stoffen.
- Transportmiddel
, - Regeling temperatuur: verdamping zweet etc.
Mineralen (zouten)
- Ionen worden gebruikt als bouwstoffen.
- Natrium en kalcium nodig.
- Sommige in kleine hoeveelheid nodig: spoorelementen.
Vitaminen
- Niet/nauwelijks door lichaam gemaakt.
- Gebrekziekten als je te weinig hebt
- Provitaminen: stoffen in voedsel waar je vitaminen uit kunt halen
- Teveel vitaminen is ook schadelijk.
- Sommige in water oplosbaar.
Voedingsstof Functie
Eiwitten Bouwstof of brandstof
Koolhydraten Brandstof, bouwstof of reservestof
Vetten Brandstof, bouwstof of reservestof
Water Bouwstof
Mineralen Bouwstof of beschermstof
Vitamines Bouwstof of beschermstof
Paragraaf 3: gezonde voeding
Basis gezonde voeding = variatie
Additieven = toegevoegde stoffen. Sommigen zijn schadelijk
Schijf van vijf = vakgroepen met voedingsmiddelen die je dagelijks nodig hebt.
Hoeveelheid= afhankelijk van je energiebehoefte
Geslacht, leeftijd, lichaamsgewicht en milieutemperatuur (+ lichamelijke
inspanning bij activiteit)
Paragraaf 4: voedsel conserveren
Conserveren: omstandigheden voor micro-organismen ongunstig maken zodat
voedingsmiddelen langer houdbaar zijn.
Lage temperatuur: meeste enzymen niet actief.
Invriezen
o Bij lage temperaturen zijn enzymen (tijdelijk) inactief
Pasteuriseren/steriliseren
o Bij hoge temperaturen zijn enzymen definitief onwerkzaam – gedenatureerd
o UHT-sterilisatie: ook sporen van micro-orgnanismen gedood
Inblikken/vacuum verpakken
o Het voedsel wordt luchtdicht verpakt: kunnen geen micro-organismen op
komen – want gebrek aan zuurstof
Gasverpakken
o Verpakken in speciale verpakking met één enkel gas of met combi van gassen
o Langer vers + houdbaar en minder conserveringsmiddelen nodig
o Vooral CO2, stikstof en zuurstof
Conserveermiddel toevoegen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mariskafaasen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.76. You're not tied to anything after your purchase.