Sociale wetenschappen; blok 1.2: Kinderen begeleiden
Werken in het basisonderwijs: H1.2; H3
Pedagogisch-didactisch begeleiden: H2; H3; H5.3; H7
Ontwikkeling van kinderen (PDB H2)
Ontwikkelingspsychologie bestudeert hoe de ontwikkeling van baby tot volwassene
verloopt en welke factoren er invloed op hebben. Ontwikkeling is een proces waarbij
zowel aanleg als omgeving een rol spelen.
Definities van ontwikkeling:
- Natuurlijk proces waardoor een persoon andere of meer gedrags- en
handelingsmogelijkheden verwerft
- Vergroten van kennis, bekwaamheden of vaardigheden voor specifieke
handelingen
- Kennis of kunde hebben (algemene ontwikkeling)
Ontwikkeling komt tot stand door biologische factoren: groei en rijping, door
psychologische factoren: aanleg en persoonlijkheid en door de omgeving. Het vindt plaats
in interactie met de fysieke en sociale omgeving.
Theorieën over de ontwikkelingspsychologie
Rijping: ‘rijping is de motor tot ontwikkeling’
- Rousseau: stimulerende omgeving
- Montessori: tegenhanger Behaviorisme
Ervaring: ‘alle kennis komt voort uit ervaring’
Behaviorisme
- Locke: omgeving van invloed
- Watson: grondlegger behaviorisme
- Pavlov: klassiek conditioneren
- Skinner: gewenst gedrag aanleren door te belonen
- Bandura: model-leren, sociaal leren
Interactionisme
- Vygotski: zone van naaste ontwikkeling
Rijping
Rousseau (1712-1778)
- Gevoel
- Kind is een actief onderzoekend wezen
- Rijping is de motor tot ontwikkeling
- Stimulerende omgeving
, - Tabula Rasa; onbeschreven blad
- Kinderen fundamenteel anders dan volwassenen
- Omgeving heeft invloed op de ontwikkeling
John Watson (1878-1958)
- Grondlegger van het behaviorisme
- Leren door het effect/de gevolgen dat gedrag heeft
Burrhus Skinner (1904-1990)
- Nieuw gewenst gedrag aanleren door dat gedrag te belonen/bekrachtigen
- Aflerennegeren
- Vorm: operant conditioneren
Albert Bandura (1925)
- Model-leren / sociaal leren
- Leren door naar een voorbeeld te kijken
Interactionisme
Lev Vygotsky (1896-1934)
- Ontwikkeling is een afwisseling tussen leren en rijping
- Zone van actuele ontwikkeling en zone van naaste ontwikkeling
o Actueel: handelingen die een kind kan verrichten zonder hulp van anderen
o Naaste: handelingen die een kind kan verrichten alleen met hulp van
anderen
- De leerkracht stimuleert actief en bewust het leerproces van het kind
- Taal is het scharnier van de ontwikkeling
- Vorm: klassiek conditioneren
Ontwikkelingsfactoren
- Interne factoren: in het kind zelf
o Aanleg
o Uiterlijk
- Externe factoren: in fysieke en sociale omgeving
o (historisch-geografische) omgevingsfactoren
o Pedagogisch milieu
o Kwaliteit van onderwijsprocessen
o Levenservaringen
- Zelfbepaling
o Zelf richting geven aan de ontwikkeling
Ontwikkelingsfasen:
- 0 tot 6 jaar
- 6 tot 12 jaar
- 12 tot 18 jaar
, o Lichamelijke groei, motorische ontwikkeling, zintuigelijke ontwikkeling
- Cognitieve ontwikkeling
o Ontwikkeling van begripsvorming, van het denken
o Invloed van taal
- Creatieve ontwikkeling
o Vaardigheid om nieuwe dingen tot stand te brengen
o Creatieve expressie en spelontwikkeling
- Sociaal-emotionele ontwikkeling
o Ontwikkeling in de omgang van de mens met zichzelf en met andere
mensen
Voorwaarden voor ontwikkeling:
- Veiligheid en vertrouwen
o Erik Erikson: ontwikkelingsfasen
o Bowlby: hechting is het sleutelwoord: de basis voor een veilig gehecht kind
wordt gelegd in de eerste drie levensjaren
Veiligheid is de basis voor een voorspoedige ontwikkeling
o Maslow: grondlegger van de humanistische psychologie
Motivatietheorie: vijf fundamentele basisbehoeften
Lichamelijke behoeften
Behoefte aan veiligheid en zekerheid
Behoefte aan sociaal contact
Behoefte aan erkenning en waardering
Zelfontplooiing
- Verbaal en non-verbaal contact
o Taal: communicatieve functie, denkontwikkeling
- Stimulerende omgeving
o Aanmoediging en positieve ondersteuning geven een kind zelfvertrouwen
- Ruimte en gelegenheid voor spelen en leren
o Ontdekkend leren, samenwerkend leren en uitdagende leeractiviteiten
prikkelen de natuurlijke drang tot ontwikkelen
Voorschoolse periode
- Lichamelijke ontwikkeling; steeds meer mogelijkheden om de omgeving te
verkennen
- Hechting: vertrouwen in zichzelf en de omgeving.
o Veilig gehechte kinderen hebben meer zelfwaardering, een hogere
frustratietolerantie, zijn minder angstig en sociaal competenter
- Sociaal-emotionele ontwikkeling: confrontatie met uitdagingen, conflicten,
angsten en leert nieuwe lichamelijke en sociale vaardigheden.
o Koppigheidsperiode
o Vorming van de persoonlijkheid
- Taalontwikkeling: communiceren met anderen; gevoelens, conflicten etc.
o Voortalige periode: communicatie met het hele lijf
Brabbelen, luisteren en imiteren
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller leonie123leonie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.95. You're not tied to anything after your purchase.
