Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
Dit is een samenvatting van geschiedenis hoofdstuk 3&4 oftewel de Middeleeuwen. Het is een uitgebreide samenvatting waarin alle kenmerkende aspecten worden behandeld.
Vroege middeleeuwen (tijd van monniken en ridders 500-1000)
Kenmerkende aspecten:
- De verspreiding van het christendom door heel Europa
- Het ontstaan en de verspreiding van de islam
- De terugkeer van de landbouwsamenleving in West-Europa georganiseerd via hofstelsel
en horigheid
- Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur
De verspreiding van het christendom door heel Europa
De katholieke kerk heeft een hiërarchische (=duidelijk wie er veel te zeggen heeft en wie er
weinig/minder te zeggen heeft) opbouw. De leider van de kerk is de paus, daaronder staan
de bisschoppen en daarna komen de priesters.
Tweezwaardenleer: geestelijke en wereldlijke macht hebben elk hun eigen gebied waar ze
over heersen en dat moest zo blijven. De paus en de geestelijke moesten zich bezighouden
met het geloof en de vorsten (wereldlijke macht) moesten zich bezig houden met
rechtspraak en bestuur.
Oorzaken van de groei van het christendom:
- Samenwerking tussen de paus en de West-Europese vorsten: paus stuurde missionarissen
(geestelijken die niet-christenen gingen bekeren) door heel Europa om heidense volkeren
(niet-christelijk) te kerstenen (=bekeren tot het christendom). Dit deden ze omdat ze er beide
beter van werden. De katholieke kerk won invloed door een toename van het aantal
gelovigen en de koning zag z’n heerschappij gesteund door een groeiende kerk. De
koningen zelf bekeerden ook mensen tot het christendom. Dit deden ze als ze heidense
volken versloegen.
- De rijkdom van de kerk groeide
- goede organisatie van de kerk: de bisschoppen hielden heel goed toezicht op hun
gebieden en er worden steeds meer kloosters gesticht.
Toen koning Clovis zich liet bekeren tot het christendom (eerste christelijke koning van de
Franken), deed hij dit ook uit politieke motieven. Samenwerking met de kerk was gunstig,
omdat hij bisschoppen goed kon gebruiken bij het besturen van zijn rijk.
De missionarissen Bonifatius en Willibrordus waren niet overal succesvol met hun
bekeringswerk. Zij probeerden de Friezen en de Saksen te bekeren. Dit lukte niet omdat ze
het geloof zonder dwang en geweld wilden verspreiden. De meeste volken lieten zich
namelijk pas bekeren als ze door christelijke vorsten werden gedwongen. Uiteindelijk is
Bonifatius hiervoor vermoord.
Het christendom viert de geboorte van Jezus Christus op een heidense feestdag, omdat de
heidenen dan sneller christen zouden worden.
, Problemen christendom:
- Verspreiding bedreigd door moslims, vikingen en Hongaren
- Christendom verdeeld in Rooms-katholiek en Grieks-orthodox
Het ontstaan en de verspreiding van de islam
Het ontstaan van de islam wordt volgens de overlevering verklaard doordat Mohammed van
zijn geboorteplaats Mekka naar de stad Medina ging, waar hij de eerste islamitische staat
stichtte.
Overeenkomste Islam enerzijdse en Christendom en Jodendom anderzijds:
- Ze geloven beide in één god (monotheïstisch)
- Bestaan van een heilig boek
De islam gelooft in Allah met de profeet Mohammed. Het heilige boek de Koran met de
belangrijkste leefregels (5 zuilen). Er zijn 2 stromingen: soennieten (de meeste moslims) en
sjiieten. De soennieten vinden dat de leider geen directe afstammeling van Mohammed
hoeft te zijn de sjiieten vinden van wel. De sjiieten volgen namelijk Ali, de neef van
Mohammed en dat zou de enige rechtmatige opvolger van Mohammed zijn.
Oorzaken verspreiding islam:
- zwakke aangrenzende rijken
- Jihad: verplichting om het geloof te verspreiden
- islam werd de basis van het bestuur
- tolerantie ten opzichte van joden en christenen
De islam komt in conflict met de christelijke wereld. Frankische koningen stoppen
islamitische veroveringen, maar Spanje en Portugal worden islamitisch.
De terugkeer van de landbouwsamenleving in West-Europa georganiseerd via
hofstelsel en horigheid
Doordat het Romeinse gezag verdween werd de agrarisch-urbane samenleving terug een
agrarische samenleving. Iedereen werkte in de landbouw behalve de adel en de
geestelijkheid. Dit had een aantal oorzaken:
- Handel en nijverheid waren afgenomen en de bevolking was gekrompen.
- De overheid kon handelaren, producenten en andere burgers niet meer beschermen tegen
rovers.
- Germaanse invallers plunderden de steden en er waren geregeld oorlogen tussen
Germaanse veroveraars onderling.
- De productie daalde, waardoor de overheid minder belasting kon heffen en haar
ambtenaren en militairen slechter kon betalen.
Verschillende soorten boeren:
- Vrije boeren: eigen stuk grond voor hun of hun familie om op te werken. Ze moeten zichzelf
verdedigen.
- Horige boeren: boeren die bij het land van een heer horen. Zij mochten het land van de
edelman niet zonder toestemming verlaten.
- Lijfeigenen: dit waren boeren die gebonden waren aan de landeigenaar zelf, ze waren zijn
eigendom.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bdolieslagers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
