Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
Dit is een samenvatting van geschiedenis hoofdstuk 1&2 voor havo. Het is een uitgebreide samenvatting waarin alle kenmerkende aspecten worden behandeld.
De tijd van de jagers en boeren (prehistorie)
Kenmerkende aspecten:
1. De levenswijze van de jagers-verzamelaars.
2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.
3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.
De verschillende jaartellingen:
- Joodse: 3761 v. Chr. = schepping van de aarde volgens de Joden.
- Christelijke: 1 = geboorte van Christus.
- Islamitische: 622 n. Chr. = Mohammed vlucht naar Medina.
- Republikeinse: 22-09-1792 = stichting van de Franse Republiek tijdens de Franse
Revolutie.
De levenswijze van de jagers-verzamelaars
Prehistorie = voorgeschiedenis. Wanneer de prehistorie is begonnen weten we niet,
maar de prehistorie eindigde in 3000 v.Chr. In deze tijd waren er geen geschreven
bronnen daarom zijn we voor onze kennis van de prehistorie afhankelijk van
ongeschreven bronnen. Dit kan van alles zijn; botresten, potscherven,
voetafdrukken, grotschilderingen, versteende voedselresten, enz. Door
archeologisch onderzoek weten we redelijk hoe de mensen uit die tijd leefden, maar
we weten niet veel van hoe ze dachten en hun cultuur doordat er geen geschreven
bronnen waren.
De jagers-verzamelaars leefden niet op een vaste woonplaats ze waren nomaden,
ze trokken rond. Dit deden ze om voedsel te verzamelen, als een gebied dan geen
bestaansmiddelen meer had trokken ze weer verder. Door het rondtrekken hadden
ze weinig bezit, omdat ze alles moeten kunnen dragen.
Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
De landbouw is ontstaan doordat mensen merkten dat je tarwekorrels en vruchten
kon uitzaaien en planten, waarna een tijd nieuwe planten uitkwamen. Mensen
gingen voor het eerst zelf voedsel verbouwen; ze werden boer. Het ontstaan van de
landbouw is een revolutie, omdat het een plotselinge grote verandering is.
Er ontstond een nieuwe soort samenleving: de landbouwsamenleving. Mensen
trokken niet meer rond, ze kregen een sedentaire levenswijze (wonen op vaste
woonplaats). Ze leefden in dorpen in grote groepen bij hun akkers. Bezit was
belangrijk in deze tijd. Boeren bezaten grond, huizen, werktuigen, potten en kleding.
De een had meer bezit als de ander. De rijkere boeren kregen de macht, hierdoor
ontstond er sociale ongelijkheid. De boeren waren gelovig, ze gaven grafgiften mee
voor hun bestaan in het hiernamaals zoals voedsel, werktuigen en sieraden. Ook
geloofden ze in goden.
, Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
De eerste steden ontstonden bij Mesopotamië bij de rivieren Eufraat en Tigris. Dat
komt doordat de grond hier vruchtbaar was.
De landbouwstedelijke samenleving ontstond doordat er voedseloverschotten waren.
Hierdoor konden boeren anderen voeden die niet meer van de landbouw leefden.
Door de voedseloverschotten moest niet iedereen meer boer zijn, er ontstonden dus
andere beroepen.
Doordat de akkers in de landbouwstedelijke samenleving georganiseerd moesten
worden ontwikkelden leiders zich tot koningen, die met ambtenaren, priesters en
soldaten heersten over een groot gebied. Onderaan de rangorde staan de boeren en
slaven. Hun grond moesten ze afstaan aan de regering. Dit voedsel kon de regering
vertrekken aan ambtenaren, militairen en priesters (belasting). Voor de administratie
en organisatie van het bestuur werd het schrift uitgevonden zo hielden ambtenaren
bijvoorbeeld bij hoeveel producten boeren geleverd hadden. Eerst bestond het
schrift alleen uit afbeeldingen later werd het een abstract schrift met honderden
tekens.
Ook werd er gebruik gemaakt van nieuwe technieken en werktuigen. Ze hadden een
polytheïstische godsdienst (geloven in meerdere goden). Mensen verklaarden alles
met het handelen van goden.
De tijd van de Grieken en Romeinen (oudheid)
kenmerkende aspecten:
1. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en
politiek in de Griekse stadstaat.
2. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.
3. De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich
in Europa verspreidde.
4. De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van
Noordwest-Europa.
5. De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als eerste monotheïstische
godsdiensten.
De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over
burgerschap en politiek in de griekse stadstaat.
Griekse denkers krijgen het idee dat de goden verzonnen waren, daardoor gingen ze
alles met hun verstand beredeneren (rationeel denken).
staatsvormen:
- Monarchie: koninkrijk
- Aristocratie: een groep edelen heeft de macht
- Oligarchie: kleine groep heeft de macht
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bdolieslagers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.35. You're not tied to anything after your purchase.