Summary
Samenvatting Nectar havo 5 hoofdstuk 9 en hoofdstuk 1o
- Course
- Level
- Book
De belangrijkste begrippen uit hoofdstuk 9 en 10 van biologie havo 5 uitgelegd. met verwijzingen naar bronnen in het boek en de binas.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
elvan1
Content preview
Biologie SamenvattingH9 erfelijkheid
9.1 jouw waarneembare eigenschappen
Haploide zaadcel (n) + haploide eicel (n) = diploide zygote (2n)
Chromosomen bestaan uit DNA opgerold rond steuneiwitten (binas 70a). Het DNA bevat erfelijke
informatie over je eigenschappen. De chromosomen van je vader en moeder vormen paren in de
bevruchte eicel. Zo’n paar noem je homologe chromosomen. Centromeer is het gedeelte waar twee
chromatiden aan elkaar vast zitten. De chromosomen 1 t/m 22 heten de autosomen. Het 23e paar
heten de geslachtschromosomen. Mannen hebben twee keer X en vrouwen hebben XY. Een extra
chromosoom heet trisomie en een minder heet monosomie.
Als je geboren wordt heb je bepaalde eigenschappen, aangeboren eigenschappen. Sommige
ontstaan al door invloeden in de baarmoeder. Een gen is een stukje DNA met informatie voor een
bepaalde eigenschap. Dergelijke genvarianten, met verschillende informatie heten allelen. Alle
allelen vormen je genotype: jouw DNA-software om je eigenschappen te vormen. Ruim 90% van je
dna bevat geen genen.
Het fenotype zijn je eigenschappen die je kan zien vanaf de buitenkant. Het milieu heeft ook invloed
op je. Emergente eigenschappen zijn eigenschappen die niet valt af te leiden uit het dna of uit het
fenotype. Het zit hem in de combi en de samenwerking van factoren. Dus genotype, milieu en jezelf
spelen een factor.
Via celdifferentiatie specialiseren cellen in een bepaalde taak. Het is een proces, waarbij cellen
steeds meer gaan verschillen in vorm en functie. Genen kunnen worden aan en uitgezet. Als genen
worden aangezet, komen erfelijke eigenschappen tot uiting. Je spreekt dan van genexpressie.
Speciale regulatorgenen in het DNA regelen de genexpressie door de structuurgenen, aan of juist uit
te schakelen.
9.2 stamboomonderzoek
Een stamboom geeft een overzicht van de overerving van een eigenschap in een bepaalde familie.
Vrouw is rondje, man is vierkantje.
Liggen allelen op de autosomen, dan is er sprake van autosomale overerving. Ligt het op een x-
chromosoom, dan is er sprake van x-chromosomale overerving. Mannen kunnen voor x-
chromosomale allelen niet heterozygoot zijn. Zonen (XY) krijgen het x-chromsoom altijd van hun
moeder. Dochters (XX) krijgen van beide ouders een X-chromosoom. BIJ X-CHROMOSOMALE
OVERERVING GELDT:
- Alle zonen van een moeder die homozygoot recessief is, krijgen het fenotype dat hoort bij
het recessieve allel.
- De dochters van een vader met een dominant allel, krijgen het fenotype dat hoort bij het
dominante allel.
Is dat in een stamboom allebei niet het geval? Dan ligt het op een autosoom.
9.3 overerving in de familie
Een kans varieert altijd tussen 0 en 1. Voor het bepalen van de genotypen van nakomelingen gebruik
je kansberekening. TIP: maak een combinatietabel. (de geslachtscellen van beide ouderplanten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elvan1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.43. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now