Chemische plaquebeheersing
De werking v. Chloorhexidine (CHX)
Chloorhexidine (antimicrobieel):
Goede werking op grampositieve en gramnegatieve bacteriën+ gisten (candida albicans inhiberen).
+ geladen; hechten aan – geladen oppervlakken (bv. pellicle, mucosa, glazuur, dentine).
Effectief: CHX relatief lang in mond aanwezig door substantiviteit= trage vrijzetting in de mondholte.
Binden aan de – geladen celwand v. bacteriën celwand beschadigen (permeabiliteit celwand verhogen+
lekkage veroorzaken) bacteriën niet langer interne milieu kunnen handhaven.
Bij lage concentraties: lekkage v/d celmembraan en celinhoud veroorzaken (bacteriostatisch=
bacteriegroei remmend).
Bij hoge concentraties: celinhoud precipiteren; celdood als gevolg (bactericide= bacteriedodend).
Veroorzaakt coagulatie v/h cytoplasma binnenin de cel doodt bacterie.
Grampositieve mutans streptokokken gevoeliger voor CHX dan gramnegatieve mutans streptokokken.
Lactobacillen minst gevoelig-> Streptococcus sanguis (als 1 e vestigen bij plaquevorming) nog minder.
Dus gevoeligst minst gevoelig: grampositief – gramnegatief – lactobacillen – Streptococcus sanguis
Wanneer CHX-gebruik geïndiceerd is
Na kaakchirurgie/ parodontale chirurgie/ trauma als normale mondhygiëne niet meer mogelijk is.
Wanneer normale mondhygiëne te pijnlijk is; bij acute necrotiserende gingivitis/ parodontitis (ANUG/ANUP).
Bestrijding v. wortelcariës (40% CHX): bv. bij bestralingspatiënten of tijdens nazorg v. patiënten met veel
recessie door een parodontale behandeling.
Bij motorische/ verstandelijk gehandicapten die zelfstandig geen goede mondhygiëne kunnen uitvoeren.
Verzorgers CHX-spray kunnen gebruiken.
Als diagnosticum: om vast te stellen of de aandoening een microbiële oorzaak heeft.
Voor gecontroleerde antimicrobiële therapie bij patiënten met actieve cariës+ om het totale aantal mutans
streptokokken in de mond te reduceren.
In welke verschijningsvormen CHX gebruikt kan worden+ in welke % CHX hierin
verwerkt is
Verschijningsvorm % CHX
CHX-spoeling 0,20% chloorhexidinedigluconaatoplossing (Corsodyl®)
0,12%-oplossing zonder alcohol (Perio-Aid®)
0,05%-oplossing zonder alcohol (Perio-Aid Maintenance®)
CHX gel 1%-chloorhexidineconcentratie (Corsodyl® gel, Perio-Aid® gel) altijd bij lokaal gebruik
CHX-monddouche 0,02%-chloorhexidineoplossing
CHX-vernis 40% CHX+ hardt uit na contact met speeksel (EC40)
10% CHX (Chlorzoin niet in NL)
1% CHX+ 1% tymol (Cervitec)
CHX spray Zelfde % als CHX-spoeling
Bij gebruik spray: maar 1/7e v/d hoeveelheid gebruiken vergeleken met een spoelmiddel.
CHX-tandpasta Verschillende ppm’s.
% CHX Wanneer? Voorbeeld
0,20% Bij ANUG/ ANUP Corsodyl®
0,12% Bij/ na initiële behandeling tijdelijk intensieve mondverzorging Perio-Aid®
0,05% Voor langdurig gebruik langdurig actieve mondverzorging Perio-Aid Maintenance®
*Weinig verschil in activiteit tussen de 0,12%-& 0,2%-oplossing; bij lagere dosis zijn de nevenactiviteiten kleiner.
*CHX spray vs. mondspoelmiddel in dezelfde concentratie: spray even doeltreffend+ minder neveneffecten.
, De neveneffecten v. CHX
Door bijwerkingen CHX: CHX ongeschikt voor langdurig dagelijks gebruik; gebruik beperkt tot specifieke indicaties->
lagere dosis: neveneffecten kleiner; patiënten coöperatiever.
Verkleuring gebitselementen, vulmaterialen, tong, laesies en slijmvlies (reversibel)
Verandering smaak: vieze smaak+ verlies v. smaaksensatie (reversibel)
Branderig gevoel v/d slijmvliezen
Roodheid, zwelling+ pijnlijke desquamatie (afschilfering) v. slijmvliezen/ gingiva
Vorming supragingivaal tandsteen
Zeldzaam: parotiszwelling door opstoppen v/d speekselklierafvoergang.
Gevolg v. toegenomen exfoliatie v/d epitheelcellen v/d ductus.
Langdurig gebruik CHX:
Alle bacteriën doden; dus ook de goede bacteriën doden.
Bij patiënt met verhoogde bloeddruk+ medicatie; kan mogelijk hoge bloeddruk opleveren.
In welke spoelmiddelen wel/ geen alcohol zit
Alcohol= toegevoegd om in water onoplosbare componenten op te lossen/ voor de smaak.
Wel/ geen alcohol Spoelmiddel
Wel Corsodyl®
Geen Perio-Aid®
Perio-Aid® nieuwe formule
Perio-Aid Maintenance®
Mondspoelmiddelen
De antibacteriële componenten in mondspoelmiddelen en de werking daarvan
Antiseptica= inhiberen plaquegroei; bacteriën rechtstreeks doden of hun groei/ adhesie inhiberen.
Bisguanide: CHX.
Fenolen: Listerine.
Antibiotica= inhiberen plaquegroei; bacteriën doden/ hun groei inhiberen.
Enzymen= verstoren de plaquematrix.
Niet-enzymatische, denaturerende agentia (detergentia)= structuur v/d plaque of metabolische activiteit
v/d bacteriën veranderen; minder pathogeen maken.
De werking v. antiseptica (bis-guanine, fenolen) in mondspoelmiddel
Antiseptica= inhiberen plaquegroei; bacteriën rechtstreeks doden of hun groei/ adhesie inhiberen.
Bisguanide: CHX
Fenolen: Listerine.
BIS-GUANINE ZIE EVT. OOK LEERDOEL ‘WERKING V. CHLOORHEXIDINE (CHX)’ OP BLZ. 1
+ geladen; hechten aan – geladen oppervlakken (bv. pellicle, mucosa, glazuur, dentine).
Effectief: CHX relatief lang in mond aanwezig door substantiviteit= trage vrijzetting in de mondholte.
Binden aan de – geladen celwand v. bacteriën celwand beschadigen (permeabiliteit celwand verhogen+
lekkage veroorzaken) bacteriën niet langer interne milieu kunnen handhaven.
Bij lage concentraties: lekkage v/d celmembraan en celinhoud veroorzaken (bacteriostatisch=
bacteriegroei remmend).
Bij hoge concentraties: celinhoud precipiteren; celdood als gevolg (bactericide= bacteriedodend).
FENOLEN
Fenolen (essentiële oliën)= micro-organismen doden door interactie met celwand+ door inhiberen enzymactiviteit.
Beschadigingen v/d celwand v. bacteriën+ eiwit denaturatie.
Mogelijk ook een antiflogistische werking; prostaglandinesynthese kunnen remmen.
Minder effectief dan CHX.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sammiexj. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.28. You're not tied to anything after your purchase.