Class notes
Uitgewerkte colleges - Gedrag en Gezondheid
- Course
- Institution
Collegedictaat van 39 pagina's voor het vak Gedrag en Gezondheid aan de VU
[Show more]
Seller
Followdmr
Reviews received
Content preview
Gedrag en GezondheidGeschiedenis van Public Health
Preventie bestaat al heel lang. In de oudheid werd ontdekt dat citrusvruchten
(vitamine C) belangrijk waren voor het voorkomen van scheurbuik.
Er zijn 3 gezondheidsrevoluties:
- Vooral 19e eeuw > hygiëne
- 20e eeuw tot nu > curatieve geneeskunde
- Eind 20e eeuw tot nu > gedrag is de oorzaak van ziekte
1) Eerste gezondheidsrevolutie
Er was een toenemende industrialisatie, dit bracht verstedelijking met zich mee.
John Snow (1854) onderzocht cholera, hij kwam erachter dat de uitbraken vooral
kwamen door een bepaalde waterbron. Deze bron werd afgesloten, en zo
voorkwam hij volgende uitbraken.
Edwin Chadwich (1842) ging in op de slechte woonomstandigheden, hij vond dat
de overheid moest ingrijpen zodat bijvoorbeeld de wc’s in huizen moesten
worden ingebouwd en aangesloten op een riolering. Als je de infecties wilt
voorkomen moet er riolering komen.
Andrew Pears zorgde voor in de introductie van de handzeep en de gewoonte om
je handen te wassen voordat je gaat eten. Dit was ook een voorbeeld om ziekte
te voorkomen.
In Nederland vanaf 1850 kwamen de hygiënisten. In 1865 werd het
Geneeskundig Staatstoezicht ingevoerd. In 1866 kwam er door Ali Cohen een
Handboek der openbare gezondheidsregeling en der geneeskundige politie. Hij
was de drijvende kracht achter de tonnetjes-ophaal-dienst. Hij pleitte voor
gezondere leefomstandigheden.
2) Tweede gezondheidsrevolutie
In deze revolutie kwam de uitbouw van curatieve geneeskunde en de
ontwikkeling van medicijnen.
3) Derde gezondheidsrevolutie
Gedrag is de oorzaak van ziekte en sterfte. Vroeger werd er veel
gezondheidswinst behaald door het voorkomen van infectieziekten. Tegenwoordig
wordt er veel gezondheidswinst behaald door het voorkomen van chronische
leefstijlgerelateerde ziekten.
Er is sprake van een epidemiologische transitie (radicale verschuiving in
doodsoorzaak patroon).
Vroeger vooral infectieziekte, tegenwoordig vooral chronische ziekte (1840
influenza, spaanse griep is nog wel een uitschieter).
Epidemiologische transitie bestaat uit 3 fasen:
1. Epidemieën en hongersnood (tot diep in 19 e eeuw)
2. Afnemende pandemieën (1875-1920)
3. Degeneratieve en door de mens veroorzaakte aandoeningen (1920 tot nu)
Degeneratieve aandoeningen krijgt iedereen, zolang je maar oud genoeg
bent. Er zijn nu de delayed degeneratieve aandoeningen, deze zijn
uitgesteld, maar komen nog steeds voor.
,Infectieziekten kwamen vroeger vooral voor op jonge leeftijd. Daarna kwamen
deze ziekte vooral op middelbare school voor en op oudere leeftijd. Er was
hierdoor een sterke toename van de levensverwachting.
De levensverwachting van vrouwen is hoger dan van mannen, maar dit verschil
wordt steeds kleiner doordat vrouwen in verhouding steeds meer roken.
10 grote successen in public health
1. Vaccinaties > Door de vaccinaties zijn de infectieziekten enorm
afgenomen.
2. Verdere bestrijding infectieziekten (schoondrinkwater, riolering,
vuilnisafvoer, voorlichting hygiëne, ongedierte bestrijding, vaccinaties en
antibiotica).
3. Veiligheid van de werkplek > verbeterde arbeidsomstandigheden en
betere voorlichting en opleiding voor het personeel.
4. Gezondere moeders en baby’s > dankzij betere zorg voor tijdens en na de
geboorte. Sterfte van zuigelingen is met meer dan 90% afgenomen de
afgelopen eeuw. Ook de moedersterfte tijdens de bevalling is enorm
afgenomen.
5. Veiliger en gezonder voedsel > Gebruiken van de koelkast, andere
productieprocessen zoals pasteurisatie. Bestrijding van vitamine D
tekorten.
6. Family planning > voorlichting, voorkomen van ongewenste
zwangerschappen, goed uitvoeren van abortussen.
7. Fluoridering van drinkwater (niet in Nederland, wel in Amerika) > In
Nederland is dit aan de tandenpasta toegevoegd, omdat in Nederland fel
gereageerd werd op het toevoegen van fluor in het drinkwater. Je moet er
zelf de keuze voor hebben.
8. Veiligheid van motorvoertuigen > aanleggen van snelwegen, wet over
alcohol in het verkeer, het dragen van gordels. Verkeersdoden gingen
enorm omlaag (-90%).
9. Daling van sterfte aan hart- en vaatziekten > dit komt door een combinatie
van aantal factoren. De behandeling (curatieve zorg) is veel beter
geworden, de bloeddruk wordt veel eerder opgespoord, waardoor het ook
sneller behandeld kan worden en met goede medicijnen, en ook het roken
wordt erg tegen gegaan.
10.Erkenning roken als belangrijk risico en bestrijding tabaksgebruik > er
vindt heel veel voorlichting plaats. Ook andere maatregelen zoals
accijnzen en verhoging van de prijzen. Ook zijn er wetgevingen ingevoerd
om roken tegen te gaan (zoals niet meer roken in openbare ruimtes).
De uitdagingen voor deze eeuw:
1. Gezondheidsbedreigingen
a. Roken (-4,1 levensjaren | -4,6 jaren in goede gezondheid)
b. Overgewicht (-3,0 levensjaren | -5,1 jaren in goede gezondheid)
c. Alcohol en drugs
d. Milieuverontreiniging
e. Veroudering van de bevolking
2. Gezondheidsverschillen
a. Sociaal-economisch
b. Etnisch
3. Gezondheidsproblemen
a. Infectieziekten
b. Psychische stoornissen
, c. Letsel door ongevallen en geweld
Top 5 ziekte last in Nederland:
Angststoornissen
Coronaire hartziekten
Diabetes
Stemmingsstoornissen
Nek en rugklachten
Top 5 doodsoorzaken in Nederland:
Kanker
Hart- en vaatziekten
Ziekte van de ademhalingswegen
Psychische stoornissen
Ongeval letsel
4. Gezondheidszorg
a. Toegankelijkheid
NU: Gedrag veranderen door omgevingsaanpassingen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dmr. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.40. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
61001 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now