HC 1: Bouwstenen van het leren
Leerdoelen Pathologie:
Omschrijven wat executieve functies (EF) zijn, en waarvoor we ze gebruiken
Executieve functies kunnen beschreven worden als hoog ontwikkelde cognitieve functies die
men nodig heeft om gedrag doelgericht te sturen.
De executieve functies zijn cruciaal voor zowel cognitieve als sociaal- emotionele
ontwikkeling. Zonder executieve functies kan je niet functioneren in het dagelijkse leven.
Ze spelen een rol in vele aspecten van het dagelijkse leven: nodig bij uitvoeren van taken,
eisen en dagelijkse activiteiten. Vereist om handelen vlot te kunnen afstemmen op nieuwe
situaties, flexibel te kunnen reageren, doel- en toekomstgericht gedrag op effectieve wijze te
uitvoeren.
De omgeving is een zeer belangrijke factor bij de ontwikkeling van EF.
Ze zijn veranderbaar, kunnen gestimuleerd en getraind worden.
De frontale cortex en naastliggende gebieden vormen de basis voor de executieve functies
Inzien waarom EF van belang zijn voor het leren
Kinderen met minder goed ontwikkelde executieve functies presteren minder goed op
school en zijn minder succesvol in verschillende levensdomeinen.
De twee types van EF benoemen
- Metacognitieve executieve functies: denkvaardigheden waarmee men doelen kiest
en realiseert/waarmee men oplossingen voor problemen bedenkt
- Emotionele/motivationele executieve functies: affectieve kant van het executief
functioneren, de vaardigheden om gedrag bij te sturen en aan te passen. De
coördinatie tussen cognitie en emotie.
De besproken EF beknopt toelichten, met voorbeelden uit het dagelijks leven van kinderen
1
,Het belang van de primaire EF duiden
Er is internationaal overeenstemming over de 3 belangrijkste executieve functies:
De ontwikkelen zich vroeg en van daaruit worden hogere-orde executieve functies gebouwd.
1. (respons)inhibitie
= de ‘rem’/mate van afleidbaarheid
De vaardigheid om een sterke neiging te onderdrukken en in plaats daarvan te doen wat het
meest gepast (of nodig) is, weerstand bieden aan een eerste impuls.
- Selectieve aandacht
- Discipline
- Zelfcontrole
2. Werkgeheugen
= mentale kladblok/informatie kort vasthouden en bewerken
Relaties kunnen leggen, oorzaak-gevolg, voorkennis koppelen aan nieuwe info…
Werkgeheugenmodel van Baddeley:
Visueel ruimtelijk kanaal: dingen die je ziet, dingen in een bepaalde volgorde plaatsen
Episodische buffer: zowel visueel ruimtelijk als verbale en een uitwisseling met LT
Fonologische loop: taal en verbale informatie
2
, Geef een voorbeeld van een activiteit of opdracht op school waar beroep gedaan wordt op
het verbaal werkgeheugen: het onthouden van complexe talige opdrachten, onthouden van
lange zinnen in een dictee…
Geef een voorbeeld van een activiteit of opdracht op school waar beroep wordt gedaan op
het visueel-ruimtelijk werkgeheugen: een verhaal in chronologische volgorde leggen, het
maken van een opstel (de opbouw ervan)
3. (cognitieve) flexibiliteit
Nodig om creatief te denken en probleemoplossend vermogen
- Op andere manieren reageren als er iets gebeurt
- Flexibel aanpassen aan de nieuwe eisen of prioriteiten
- In staat zijn niet alleen ‘in hokjes te denken’
Op de primaire executieve functies bouwen de hogere executieve functies verder:
- Doelgericht doorzettingsvermogen/gedrag
- Plannen= vooruit bedenken hoe je een doel gaat bereiken (vooruit, in stappen,
abstract kunnen denken)
- Zelfregulatie= regulatie van de eigen impulsen, nodig voor een succesvol leven!
(het is belangrijk om eerst de primaire executieve functies in beeld te brengen)
De ontwikkeling van EF en bijhorende ontwikkelingstaken schetsen
ONTWIKKELING
Alle kinderen worden geboren met het vermogen om executieve functies te ontwikkelen,
maar de mate waarin hangt samen met genetische en omgevingsfactoren
Men weet dat processen van executieve functies evolueren vanaf de vroege kindertijd tot de
periode van de adolescentie:
- Tussen de 3 en 5 jaar vindt er een enorme groei plaats van de EF
- Nog een groeispurt voorafgaand aan de adolescentie, alsof de hersenen zich
voorbereiden op de eisen die in deze fase van de EF gesteld zullen worden
- Prefrontale cortex is pas volgroeid in de puberteit zelf
ONTWIKKELINGSTAKEN
Tot 4 jaar: enkelvoudige opdrachten/klusjes uitvoeren, opruimen, gedrag controleren
4 tot 8 jaar: meervoudige opdrachten, korte huiswerkopdrachten, beslissingen over zakgeld,
gedrag controleren
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisedh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.17. You're not tied to anything after your purchase.