Summary
Samenvatting vwo 4 hoofdstuk 1 "de tijd van jager-verzamelaars".
- Course
- Level
- Book
Samenvatting voor geschiedenis. 4 vwo. eerste tijdvak inclusief begrippen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Fiepmarnethx
Reviews received
Content preview
Geschiedenis samenvatting, 4 vwo, hoofdstuk 1.Hoofdstuk 1, “De tijd van jagers en boeren”.
1.1 “Het leven van jager-verzamelaars".
Geen schriftelijke bronnen.
De prehistorie wordt zo genoemd omdat er in die tijd geen bronnen waren. We noemen
deze periode ook wel de tijd van jagers en boeren. Dit tijdvak eindigde rond 3000 v.C. toen
in het Midden-Oosten het schrift ontstond. We hebben kennis over deze tijd door de
archeologie (botresten, potscherven etc.). De laatste tijd is veel bekend geworden over de
cultuur van de prehistorische mensen. We weten redelijk hoe ze leefden , maar niets over
concrete gebeurtenissen. In 1991 is er een mummie van een man gevonden die 5300 jaar
geleden leefde, Ötzi. Door de kou waren zijn lichaam en kleding bewaard, zo weten we hoe
hij er uit ziet.
De verspreiding van de moderne mens.
Mensen hebben zich geëvolueerd van aap tot mens, die in wouden in Afrika leefden. 2
miljoen jaar geleden ontstonden hier de eerste mensensoorten, die op 2 benen liepen en
niet in bomen leefden. Hun leven in een samenleving van jager-verzamelaars. Ze aten
vlees en planten, dat ze bewerkten. 400.000 jaar geleden gebruikte ze ook vuur en aten ze
geen rauw vlees meer. Uiteindelijk bleef er 1 mensensoort over : de moderne mens, die
200.000 jaar geleden in Oost-Afrika ontstond. Verspreid over de wereld leefden nog andere
soorten behalve in Amerika, daar woonden geen mensen.
Jager-verzamelaars.
Tot 9000 v.C. leefden alle mensen van jagen en voedsel verzamelen. Mannen hadden meer
spierkracht en konden vrijer bewegen dus hun gingen jagen, verdediging tegen wilde dieren,
strijd tegen andere mensen. Vrouwen zorgden voor de kinderen en verzamelden plantaardig
voedsel.
Jager-verzamelaars leefden in groepen van enkele tientallen mensen, het waren nomaden.
Ze hadden geen vaste woonplaats en zwierven om voedsel te vinden. Ze hadden vaak een
basiskamp waaruit ze op pad gingen. Ze hadden weinig bezit, ze moesten alles kunnen
dragen. Ze hadden alleen grove werktuigen, zoals stenen bijlen zonder steel. Vanaf 50.000
v.C. maakten ze ingewikkelder werktuigen.
Gedachten en kunst.
Lang geleden begonnen jager-verzamelaars hun gedachten te uiten in kunst. Vanaf 30.000
v.C. maakten ze in Europa vrouwenbeeldjes. In grotten in Zuid-Frankrijk en Spanje maakten
ze wandschilderingen. De prehistorische kunst laat zien dat de cultuur van jager-
verzamelaars ingewikkelder werd. Mensen gingen denken in symbolen.
, 1.2 “De opkomst van de landbouw”.
Ontstaan van de landbouw.
De landbouw ontstond in het Midden-Oosten, rondom 9000 v.C. gingen ze voedsel
verbouwen. In het gebied dat door zijn vorm de vruchtbare halvemaan wordt genoemd. Na
de akkerbouw ontstond de veeteelt rond 8000 v.C. eerst met geiten en schapen en later met
varkens en runderen. Rond 4000 v.C. werden voor het eerst paarden gehouden. Het
ontstaan van de landbouw was een revolutie, het veranderde de manier van samenleven.
Migranten verspreidden de landbouw in Azië, Afrika en Europa. De landbouwrevolutie
vond ook zelfstandig plaats in andere gebieden.
Oorzaken en gevolgen van de landbouwrevolutie.
Een belangrijke oorzaak van de landbouwrevolutie was, het klimaat veranderde. Na de
laatste ijstijd (10.000 v.C.) ontstond er in het Midden-Oosten een klimaat van zachte natte
winters en warme droge zomers. Granen en peulvruchten groeiden goed in dit milieu. Door
gunstige varianten te selecteren van planten werden ze beter geschikt voor consumptie, op
die manier werden wilde planten gedomesticeerd. Nog een oorzaak, rendieren en gazellen
waren vrijwel verdwenen. Toen kwamen er wilde dieren die getemd konden worden, zoals
oerrunderen en wilde zwijnen. Ze werden ook gedomesticeerd zodat ze het gunstigst maken
voor de mens.
Op den duur leverde vee meer op dan wilde dieren, vee gaf bovendien melk, wol, leer en
mest. Rond 5000 v.C. werden dieren ook gebruikt voor het bewerken van het land. Door de
landbouw konden veel meer mensen gevoed worden. Door plant- en dierveredeling en
technische vooruitgang, zoals de uitvinding van de ploeg, namen de opbrengsten toe en
hield de bevolkingsgroei aan.
De landbouwsamenleving.
Door de landbouwrevolutie ontstond een nieuw soort samenleving, de
landbouwsamenleving (agrarische samenleving). Boeren gaven het nomadische leven op
en kregen een sedentaire leefwijze. Ze gingen permanent wonen in huizen die ze bouwden
bij hun akkers. Ze gingen met grotere groepen samenleven in dorpen. Elk dorp was
autarkisch (zelfvoorzienend). In deze samenleving was bezit belangrijker geworden.
Boeren bezaten ook huizen en werktuigen, potten, kruiken, kleding en andere producten van
nijverheid. Als je meer bezit had dan anderen kreeg je vaak ook meer aanzien en macht.
Zo groeide de sociale ongelijkheid. Sommige boeren lieten anderen voor hen werken, de
anderen hadden geen bezit dus ze werden tot bezit gemaakt; zij werden slaaf. Door het
verschil in bezit, waren er ook gewelddadige conflicten.
Je ziet ook de sociale ongelijkheid in graven, belangrijke mensen lagen meestal in
hunebedden. Dit waren monumenten waarmee ze hun voorouders vereerden. Ze gaven
doden grafgiften mee voor hun bestaan in het hiernamaals (voedsel, werktuigen en
sieraden). Daarnaast geloofden de mensen in goden, die vaak samen vielen met
natuurverschijnselen zoals de zon en de maan. Ook rivieren of dieren werden in hun
natuurgodsdiensten als goden vereerd. Ze deden ook aan rituelen (dansen) en offeren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Fiepmarnethx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now