Afgelopen vijf jaar zijn er zoveel veranderingen opgetreden:
de aandacht voor evidence
Voor een onderzoekende houding van de leraar van opbrengstgericht werken
De referentieniveaus
Beleidsverandering als passend onderwijs
De invoering van nieuwe wetten
Gewijzigde opvattingen betreffende het belang van kennis
De leraar heeft veel invloed op de ontwikkeling van kinderen. Hij/zij werkt niet alleen aan het
verwerven van kennis of inzicht, maar ook het verwerven van vaardigheden en houdingen, het
ontwikkelen van waarden en (het hanteren van) normen horen erbij.
De leraar draagt bij aan de ontwikkeling van het kind als mens, die op een bepaalde manier in de
wereld staat en tegen de dingen aankijkt. Alles wat een kind leert, beïnvloedt zijn kijk op de
wereld.
Leraren sluiten niet alleen aan bij de belevingswereld van kinderen , ze helpen ze ook boven de
grenzen van hun belevingswereld uit te stijgen en nieuwe mogelijkheden te ontdekken als een
reisleider naar nieuwe gebieden.
Deze visie leidt tot onderwijs met een pedagogische kwaliteit.
De veranderde kijk op leren heeft geleid tot grotere aandacht voor het verwerven van
competenties.
1
,1.8 Over onderwijs gesproken
Je kunt opvoeding definiëren als het begeleiden van het kind naar menswording, waarbij de
wezenskenmerken van de mens zowel uitgangspunt als doel zijn.
Die aandacht voor het individuele aspect is slechts een deel van de taak van opvoeding en het
onderwijs. Het kan schadelijk worden voor kinderen zelf en voor de samenleving als geheel
wanneer we niet ook het opvoeden tot lid van de samenleving hoog in ons vaandel hebben staan.
Opvoeden doen we met het oog op een optimale ontwikkeling van het kind en voor een goed
functionerende samenleving, waarin burgers oog hebben voor elkaar, het eens kunnen worden over
de wijze waarop er samen geleefd wordt, waarin sprake is van rechtvaardigheid en solidariteit. Dit
aspect noemen we de maatschappelijke opdracht van de school.
Belangrijke maatschappelijke trends hebben invloed op opvoeding en onderwijs:
Individualisering
Toenemende pluriformiteit
Informatisering en globalisering
De rol van het onderwijs
Individualisering
Mensen willen individuele keuzes maken en verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen leven (veel
meer dan vroeger).
De toegenomen welvaart maakt het mogelijk dat iedereen een eigen telefoon, auto e.d. heeft en
dat je meer op kunt komen voor jezelf. We leven in een tijd waarin we ons niet meer oriënteren op
vertrouwde kaders zoals gezin, politieke partijen en kerk of terugvallen op de traditionele waarden
en normen. Deze ontwikkeling heeft tot gevolg dat we onze waarden zelf moeten zoeken en dat het
steeds onduidelijker wordt welke waarden en normen belangrijk gevonden worden in onze
samenleving. Het bekende patroon (zelfstandig wonen - trouwen – kinderen – enz.) is doorbroken.
Je moet steeds meer je eigen doelen bepalen en dat zingeving een individuele zoektocht wordt.
Toenemende pluriformiteit
Onder plurale samenleving (meervoudig) verstaan we een samenleving waarin verschillende
groepen met uiteenlopende etnische, religieuze en/of culture kenmerken samenleven. De
samenleving wordt complexer. Andere culturen spelen een grotere rol en krijgen meer invloed.
Spanningen als gevolg van populistische uitingen over aanhangers van de islam, veronderstelde
toename van criminaliteit, bureaucratie e.d. maken dat veel mensen zich afwenden van de
principes van de democratie. Het gevaar is dat gemeenschappen dreigen te versnipperen en dat
vervreemding optreedt.
Informatisering en globalisering
Televisie, internet enz. bieden de mogelijkheid om direct kennis te nemen van informatie overal ter
wereld. In een heel kort tijdsbestek kan een gevoel van veiligheid omslaan in onzekerheid en
onveiligheid.
De beïnvloeding van meningen via sociale netwerken is indrukwekkend. De reis- en
communicatiemogelijkheden maken de wereld ‘kleiner’ met als gevolg dat wederzijdse
afhankelijkheid en verantwoordelijkheid mondiaal gezien toenemen (globalisering).
De rol van het onderwijs
Het onderwijs speelt een rol in de sociaal-maatschappelijke vorming van kinderen. De school is een
leef- en leergemeenschap waarin bepaalde doelen door samenwerking worden nagestreefd, waarbij
aandacht is voor zingeving. Ook komen verschillende culturen in het onderwijs tot hun recht.
Scholen dragen bij aan de sociale cohesie door het aanleren van vaardigheden die tot doel hebben
leerlingen in de samenleving te integreren. De wetgever heeft het als noodzakelijk geacht om deze
taken wettelijk te verankeren.
Sociale cohesie: de samenhang tussen mensen in een gemeenschap, de sociale relaties tussen
mensen.
De school is zelf ook een essentiële vorm van samenleven. Het gaat niet alleen om het
overbrengen van kennis en waarden, maar ook om een interactief proces waarin kinderen, onder
begeleiding van volwassenen, leren om samen te leven.
Levensecht leren zou je een vorm van onderwijs kunnen noemen.
2
, De school is een gemeenschap waarin verschillende culturen elkaar ontmoeten, waar kinderen
samen op onderzoek gaan en waar samen geleerd wordt. Daarmee is de individuele en de sociale
ontwikkeling gediend.
De overheid eist een actieve bijdrage van scholen aan burgerschapsvorming door de effecten van
de belangrijke trends (individualisering, discussies over waarden). De maatschappelijke
ontwikkelingen brengen met zich mee dat er speciaal aandacht wordt gevraagd.
De overheid pleit voor actief, modern burgerschap waarbij betrokkenheid en democratische
participatie van de competente en zelfbewuste burger centraal staan.
De discussies over wat modern burgerschap is nemen toe waardoor de sturing van de overheid
problematisch blijft.
De maatschappelijke betekenis van opvoeding en onderwijs kan op twee wijze gezien worden:
Kinderen opvoeden tot constructieve, verantwoordelijke en actieve deelnemers aan de
pluriforme informatiesamenleving nu en later.
Bijdrage aan een goed functionerende samenleving door die thema’s in het onderwijs aan
de orde te stellen die voor de ontwikkeling van de samenleving van groot belang zijn.
We leggen niet alleen het accent op de begeleiding naar menswording van persoonsvorming, maar
ook naar menswording als verantwoordelijk lid van de samenleving.
Persoonsvorming, vertrekpunt en doel:
Creator
Keuzevrijheid
Verantwoording dragen
Betekenissen geven
Zin zoeken en zin geven
Deze ontwikkelingen zien we ook terug in andere landen, bijvoorbeeld in Amerika. Daar zijn twee
belangrijke projecten gestart:
Het Concept Child Development Project (CDP)
Het Concept Character Education Partnership (CEP)
In Nederland zijn er twee soorten scholen:
Openbare scholen
Bijzondere scholen
Identiteit: elk mens is op zoek naar een eigen identiteit en heeft behoefte aan een harmonieuze
wijze van optreden: een samenhangend geheel dat klopt en waarin duidelijk wordt waarom je
handelt zo als je handelt en omgaat met je medemensen en de dingen zoals je doet. Dit geldt ook
voor de school. Elke school heeft een eigen identiteit.
Onder identiteit van een school verstaan we het eigene of dat wat een school uniek maakt.
Identiteit zou je de toegevoegde waarde van een school kunnen noemen; de reden waarom iemand
zijn of haar kind naar die school stuurt.
Drie verschillende aspecten van identiteit:
Het levensbeschouwelijke aspect
Het pedagogische aspect
Het onderwijskundige aspect
Het levensbeschouwelijke aspect
Een levensbeschouwing probeert antwoord te geven op levensvragen (wie ben ik als mens, hoe
moet je met je medemens omgaan, is er leven na de dood).
Het levensbeschouwelijke aspect heeft te maken met je mensbeeld en je zelfbeeld. Bij het zoeken
naar antwoorden laten we ons op verschillende manieren inspireren: door de natuur, de cultuur,
door religie of door onszelf.
De levensbeschouwelijke identiteit werk door in de expliciete aandacht voor godsdienst, religie of
levensbeschouwing, in de manier van omgaan met elkaar en in de keuze voor bepaalde
onderwerpen.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller svv12. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.