Hierbij bied ik mijn samenvatting aan voor het vak psychopathologie. Ik heb heel hard gewerkt aan deze samenvatting. Mijn stijl is beknopt, maar ik geef ook definities en voorbeelden waar nodig. In deze samenvatting komen de volgende hoofdstukken aan bod: hoofdstuk 1 tot en met 11 en hoofdstuk 18, ...
Hoofdstuk 5: Verloop en preventie ...................................................................................................................... 12
Hoofdstuk 18: Stoornissen in het gebruik van drugs ........................................................................................ 32
Stoornissen in het gebruik van alcohol ............................................................................................................... 33
Stoornissen in het gebruik van drugs ................................................................................................................. 35
,Hoofdstuk 1: Psychiatrie en maatschappij
Er zijn altijd al mensen geweest die in de ogen van anderen ‘raar’ of ‘gek’ deden: duivelse
bezetenheid (middeleeuwen), ‘krankzinnigheid’ en ‘geestesziekte’ (zeventiende eeuw),
‘zenuwziekten’ (negentiende eeuw). Vanaf het begin van de vorig eeuw werden -onder invloed
van Sigmund Freud en zijn psychoanalyse – psychische stoornissen in toenemende mate
psychologisch verklaard en behandeld. De ontdekking van enkele belangrijke medicijnen in de
jaren zestig zorgde voor felle kritiek vanuit de antipsychiatrie, een beweging die zich afzette
tegen de medische psychiatrie (niet de mensen waren ziek, maar de samenleving).
De drie grote stromingen, die elk apart ooit de geschiedenis van de psychiatrie beheersten,
komen nu als deelterreinen of specialistische visie naast elkaar voor: de biologische, de
psychotherapeutische en de sociale richting.
De beoordeling of bepaald gedrag ‘normaal’ is, hangt af van uiteenlopende criteria:
• Kenmerken van de beoordeelde persoon (leeftijd, geslacht, beroep, maatschappelijke
positie en sociale rol).
• Tijd en plaats van het gedrag.
• Waarden en normen van de heersende cultuur en tijdgeest.
Voor de beoordeling van menselijk gedrag bestaan dus geen vaste en neutrale maatstaven.
Abnormaal gedrag word als een stoornis beschouwd als het de betrokken persoon en/of de
omgeving hindert (‘stoort’). Abnormaal gedrag is dus niet automatisch een stoornis. En niet elke
stoornis heeft betrekking op een psychische stoornis. Het gestoorde gedrag moet aan een aantal
kenmerken voldoen:
• De stoornis moet ook bij andere personen als ‘storend’ zijn vastgesteld, en
• Vanwege deze gelijkenis (op grond van een overeenkomstig patroon) beschreven en
geordend kunnen worden binnen het begrippenkader van de psychiatrie.
Andere deskundigen moeten tot dezelfde conclusie kunnen komen (= wetenschappelijke
consensus).
Psychopathologie= de wetenschap of studie van het geestelijk of psychisch lijden. In de praktijk
een toegepaste wetenschap: bij de zorgverlener speelt zowel algemene voorkennis, als
wetenschappelijke kennis een rol.
Stappen systematische werkwijze van het medisch model:
a. Diagnose: beschrijving van karakteristieke eigenschappen, ongeacht de mogelijke
verklaring van de stoornis.
b. Verklaring: Verkenning van factoren die de stoornis hebben veroorzaakt, uitgelokt,
bevorderd of in stand gehouden.
c. Prognose: een op onderzoek gebaseerde voorspelling van het mogelijke verloop van de
stoornis, enerzijds zonde therapeutisch ingrijpen (natuurlijk verloop) en anderzijds onder
invloed van een behandeling.
d. Therapie: ontwerp en uitvoering van bepaalde interventies op grond van a, b en c, met
het doel de stoornis te doen verdwijnen of minstens te verbeteren.
e. Preventie: ontwerp en uitvoering van een actieplan op grond van a, b, c en d, om
stoornissen te voorkomen (primaire preventie), zo snel en effectief mogelijk te
behandelen ter voorkoming van resttoestanden (secundaire preventie), of om nadelige
gevolgen te beperken (tertiaire preventie of revalidatie).
Bij de bespreking van de psychische stoornissen wordt grotendeels uitgegaan van dit medisch
model.
De psychiatrie is geen scherp afgebakend terrein, maar dwingt tot een veelzijdigheid aan
zienswijzen en kan vanuit zeer uiteenlopende invalshoeken benaderd worden (o.a. biologisch,
sociologisch, psychodynamisch, leertheoretisch). Mensen met psychische of psychosociale
problemen kunnen terecht bij hulpverlening binnen de geestelijke gezondheidszorg (ggz). Naar
schatting heeft bijna de helft van de Nederlandse bevolking ooit in zijn leven een psychische
aandoening gehad, maar slechts een deel komt in de ggz terecht.
2
, De ggz-voorzieningen kunnen in de volgende drie groepen worden onderscheiden:
a. Ambulante of extramurale zorg: richt zich op cliënten in hun eigen woonomgeving. Dit
is de belangrijkste vorm van zorg, gemeten aan het aantal cliënten. Het streven is meer
ambulant te behandelen. ‘ambulantisering’ wordt gekoppeld aan herstelgerichte zorg,
waar wordt gewerkt aan zelfmanagement, eigen verantwoordelijkheid en
maatschappelijke participatie van cliënten. Daarmee verschuift de zorg steeds meer naar
de natuurlijke leefomgeving van cliënten: thuis, in de buurt, in de stad.
b. Intramurale of klinische zorg: richt zich op opname voor behandeling of verpleging op
een psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis (PAAZ), een ggz-instelling of
(privé)kliniek voor klinische behandeling. Grote verscheidenheid aan psychische
problematiek en tal van behandelmogelijkheden. Het overheidsbeleid is gericht op
vermindering van de intramurale zorg ten gunste van de ambulante zorg.
c. Tussenvoorzieningen of vormen van semimurale zorg: is bedoeld voor mensen voor
wie ambulante zorg onvoldoende is en voor wie een volledige opname in een instelling
niet noodzakelijk is (bijvoorbeeld beschermde woonvormen).
De verschillende vormen van zorg zijn per regio veelal ondergebracht in overkoepelende ggz-
organisaties.
Onvrijwillige zorg
In de nieuwe Wet Verplichte ggz (Wvggz) staat (ambulant) behandelen centraal en niet meer de
gedwongen opname. Volgens deze wet kan een ‘aanzienlijk risico op ernstig nadeel’ voor zichzelf
of anderen door een psychische aandoening lijden tot verplichte zorg. De Wvggz onderscheidt
twee vormen:
• Voor mensen met een psychische stoornis die geen behandeling willen terwijl dat wel
noodzakelijk is (veelal de zorgmijders), kan bij de rechter een zorgmachtiging worden
aangevraagd.
• Mensen die acute verplichte zorg nodig hebben maar die zorg weigeren, kan de
burgemeester tijdelijk een crisismaatregel opleggen.
Een andere groep die onvrijwillig kan worden opgenomen, zijn degenen die een ernstig delict
hebben begaan, maar daarvoor vanwege een psychische stoornis niet (volledig) verantwoordelijk
zijn ontoerekeningsvatbaar of verminderd toerekeningsvatbaar. Op basis hiervan kan de
rechter terbeschikkingstelling (tbs) besluiten.
‘Stepped care’: eerst moet de lichtste effectieve behandeling worden vorogesteld en als dat
onvoldoende helpt een zwaardere behandeloptie enzovoort (huisarts centrale rol).
‘matched care’: zorg wordt onmiddellijk afgestemd op de ernst van de problematiek, de
persoonlijke situatie, wensen, behoeften en mogelijkheden van cliënten (voorkeur zorgverleners).
Onderscheiden worden binnen de ggz-voorzieningen:
• De basis-ggz
• De generalistische basis-ggz
• De specialistische ggz
• Hoog-specialistische ggz
Hoofdstuk 2: Diagnose
Elke wetenschap steunt op een classificatie of systematische ordening van de verworven
kennis. In de psychiatrie is dit vooral het classificeren (naam geven en ordenen) van stoornissen.
Dit is dus geen doel op zich, maar een middel om meer kennis te verwerven over het vóórkomen,
het ontstaan, de ontwikkeling, het verloop en de behandeling van de psychische stoornis.
Psychische stoornissen worden geordend als syndromen. Een syndroom is een groep of
samenhangend geheel aan symptomen in puur beschrijvende zin (= zonder er een verklaring
voor te geven). Een symptoom betekent in de geneeskunde een teken van ziekte. In de
psychiatrie noemen we iets een symptoom (‘symptomatisch’) als het verondersteld wordt een
uiting, signaal of kenmerk van een psychische stoornis of syndroom te zijn.
Onderscheid hoofdstynptomen (symptomen die met grote waarschijnlijkheid verwijzen naar een
specifieke stoornis) en bijsymptomen (symptomen die het beeld van de stoornis volledig maken,
maar bijkomstig zijn).
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Shawnee. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
