Hoofdstuk 2 Rechtsstaat
1 idee en oorsprong van de rechtsstaat
- Totalitaire staat = land waarin de staat doordringt tot in het persoonlijke leven en bepaalt wat ze
mogen doen. Tussen de staat en de burgers (onderling) heerst wantrouwen. Corrupt en politiestaat.
- Politiestaat = land waarin de (geheime) politie de burgers bespioneert en afluistert of landgenoten
hen verraden omdat ze niet het gedrag tonen wat de staat wenst.
1.1 wat is een rechtsstaat?
Nederland is een sociale en democratische rechtsstaat. Welvaart, welzijn, vrijheid en vertrouwen zijn
belangrijk.
- Rechtsstaat = staat waarin burgers met grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik en
willekeur van de overheid en de overheid de burgers tegen elkaar beschermd. (Dubbele zekerheid).
- Sociale rechtsstaat = staat waarin er wetten en voorzieningen zijn om de welvaart en het welzijn
van burgers te bevorderen.
- Democratische rechtsstaat = rechtsstaat waarin burgers mogen meebeslissen.
Vertrouwen en wederkerigheid
Voordelen rechtsstaat:
Er is veel sociale vrede en cohesie (gemeenschap).
Er is vertrouwen en wederkerigheid. Vertrouwen in het rechtssysteem en burgers zijn bereid
om premies voor sociale voorzieningen te betalen.
- Rechtszekerheid = vertrouwen dat ontstaat doordat de overheid van burgers verwacht dat ze zich
aan de wet houden en burgers dat ook van de overheid verwachten.
1.2 hoe is de rechtsstaat ontstaan?
Willekeur en uitbuiting
Tot de 18e eeuw waren er burgeroorlogen tussen katholieken en protestanten. Koningen hadden
onbegrensde macht door de roeping van god. Hierdoor kwam er armoede, uitbuiting en sociale
ongelijkheid.
- Onbegrensde macht = macht uitgeoefend op burgers waarbij er niet wordt gehouden aan het
rechtssysteem.
Opkomst burgerij
In de 18e eeuw was er in Europa de Verlichting waarbij er verlangen naar maatschappelijk geluk was.
De boeren, stedelingen, adel en burgerij kwamen in opstand, om de macht van vorsten in te perken
en rechtssystemen en machtsstructuren te institutionaliseren. Burgers handelden en maakten kennis
met rijkdom en wetenschap. De drukpers verspreidde het waardoor het wereldbeeld veranderde.
Ellende kwam niet door god maar door de mens. De macht van de koning was niet vanzelfsprekend.
Gezond verstand
De burgerij had economische belangen en geloofde in de 18e eeuw in de rede. Hiervoor zou de
macht van de staat, de vorst en de burgers over elkaar moeten verminderen. Vrijheid was belangrijk.
- Rede = alleen door verstand konden mensen van het bijgeloof en irrationele angsten afkomen.
Hierdoor kon er een rechtvaardige en gelukkige het samenleving ontstaan.
Sociaal contract
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yffie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.