Summary
H5 - maatschappijleer samenvatting (HAVO. 4)
- Course
- Level
- Book
samenvatting van H5 over de verzorgingsstaat in Nederland vak: maatschappijleer jaar: 4 HAVO
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
indybman
Content preview
Maatschappijleer H5Inhoud:
§5.1 – wat is een verzorgingsstaat?
§5.2 – ontwikkeling van de verzorgingstaat
§5.4 - gezondheidszorg
§5.5 – Sociale zekerheid
§5.6 – werken nu en in de toekomst
5.1 wat is een verzorgingsstaat?
In deze paragraaf bekijken we wat een verzorgingsstaat is en wat dat voor jou
betekent.
In een verzorgingsstaat bemoeit de overheid zich actief met de welvaart en het
welzijn van inwoners. Met welvaart bedoelen we ons inkomen en de mate waarin
we daarmee in ons levensonderhoud kunnen voorzien. Het begrip welzijn geeft
aan in hoeverre we ons geestelijk en lichamelijk goed voelen.
De kern van de verzorgingsstaat is de solidariteitsgedachte. We spreken van
solidariteit als er bereidheid is in een groep of samenleving om risico’s met elkaar
te delen. Omdat iedereen werkloos of ziek kan worden heeft onze overheid een
soort vangnet gemaakt waar iedereen verplicht aan meebetaalt belastingen en
premies.
Belangrijke waarden in de grondwet zijn: vrijheid, gelijkwaardigheid en
solidariteit. Deze waarden komen terug in onze sociale grondrechten, zoals het
recht op onderwijs, gezondheidszorg en voldoende werkgelegenheid.
Als burger heb je in een verzorgingsstaat niet alleen rechten maar ook plichten.
Denk aan leerplicht en sollicitatieplicht en de plicht om premies en
inkomstenbelasting te betalen (afgetrokken van je loon). Van BTW word een
groot deel van de gezondheidszorg betaald.
De drie terreinen waar de overheid in een verzorgingsstaat het meest aan
uitgeeft zijn
o Onderwijs: kans om je talenten te ontwikkelen en voor te bereiden op de
arbeidsmarkt.
o Gezondheidszorg: langdurige zorg voor ouderen en mensen met een
beperking.
o Sociale zekerheid(stelsel): alle uitkeringen die mensen verzekeren van een
inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid.
Het maatschappelijk middenveld: organisaties die tussen de overheid en de
individuele burger in staan en die verschillende grepen, meningen en belangen
vertegenwoordigen. Bijvoorbeeld het rode kruis.
Vrije markt : de prijs van deze goederen en diensten door vraag en aanbod tot
stand komt en de overheid alleen kaders stelt met wetten.
De regering maakt, mede op basis van haar politieke voorkeur, in haar beleid
steeds een afweging: wat doet de overheid zelf, wat pakken maatschappelijke
organisaties en burgers op en wat laten we over aan bedrijven.
, 5.2 – ontwikkeling van de verzorgingsstaat
We kijken in deze paragraaf vanuit welke politieke idealen, motieven en
behoeften de verzorgingsstaat is ontstaan.
In de eerste helft van de 19e eeuw gold in Nederlandse economie het principe
van de vrije markt. Mensen leefden toen in een nachtwakersstaat, een staat
waarin de overheid zich beperkt tot het zorgen voor veiligheid en bescherming
van de burgers en het handhaven van de rechtsorde (zorg was een gunst en
geen recht).
In de tweede helft van de 19e eeuw verenigden werknemers zich in vakbonden,
organisaties die de gezamenlijke en individuele belangen van werknemers
behartigen.
- Hogere lonen
- Kortere werkdagen
- Betere arbeidsomstandigheden
- Verbod op kinderarbeid
Tijdlijn sociale wetgeving
o Vanaf 1854 regelde de armenwet de eerste beperkte financiële steun voor
armen
o 1874 ‘’kinderwetje van Van Houten’ (verbied kinderarbeid in fabrieken
op het land nog wel toegestaan)
o 1980: arbowet (arbeidsomstandighedenwet)
o 1983: sociale grondrechten komen in de grondwet
Na de tweede wereldoorlog ontstond een gemengde markteconomie. Dit houdt in
dat niet alles meer aan de vrije markt werd overgelaten, maar waarin de
overheid voorwaarden en regels stelt. Voorbeeld hiervan is de Algemene
Ouderdomswet (AOW)
Het laatste deel van de vorige eeuw nam de vergrijzing toe. Tegelijkertijd kregen
jonge gezinnen steeds minder kinderen (ontgroening). Het gevolg was dat steeds
minder mensen de AOW-uitkeringen voor steeds meer mensen moesten
financieren.
Om de verzorgingsstaat betaalbaar te houden nam de overheid vanaf de jaren
negentig maatregelen:
o Mensen kregen minder snel een uitkering
o Uitkeringsbedragen omlaag
o Meer controle fraude
o Verplicht solliciteren naar betaald werk
o AOW-leeftijd geleidelijk omhoog
VVD-premier Mark Rutte kwam met een plan voor een participatiesamenleving,
een samenleving waarin meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven
en omgeving.
o 2015: participatie wet ingevoerd
Het belangrijkste doel van deze wet is om zo veel mogelijk mensen aan een baan
te helpen en te zorgen dat iedereen een inkomen heeft
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller indybman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now