Samenvatting ontwikkelingspsychologie, 8e editie
Robert S. Feldman
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1. Een inleiding in de ontwikkeling van het kind............................................................................7
, 1.1 Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie.............................................................................................7
1.1.1 De reikwijdte van het vakgebied............................................................................................................7
1.1.2 Invloeden op de ontwikkeling: ontwikkelen in een sociale wereld.......................................................8
1.2 Kinderen: verleden, heden en toekomst.........................................................................................................8
1.2.1 Vroege denkbeelden over kinderen.......................................................................................................8
1.2.3 vraagstukken bij de thema’s van de ontwikkelingspsychologie.............................................................8
Hoofdstuk 2. Theoretische perspectieven en onderzoeken.............................................................................9
2.1 Perspectieven bij het kijken naar kinderen.....................................................................................................9
2.1.1 Het psychodynamisch perspectief: Focus op innerlijke krachten..........................................................9
2.1.2 Het behavioristisch perspectief: focus op waarneembaar gedrag.......................................................10
2.1.3 Het cognitief perspectief; kijken naar de oorsprong van ons begrip...................................................11
2.1.4 het systemisch perspectief: brede visies op ontwikkeling...................................................................11
2.1.5 Het evolutionaire perspectief: wat onze voorouders bijdrage aan ons gedrag...................................12
2.2 De werkwijze van het wetenschappelijk onderzoek.....................................................................................12
2.2.1 wetenschappelijk onderzoek in stappen..............................................................................................12
2.2.2 Verschillende onderzoeksmethoden....................................................................................................13
2.2.3 Het kiezen van een onderzoeksomgeving............................................................................................13
2.3 Onderzoeksstrategieën en -problemen........................................................................................................13
2.3.1 Theoretisch en toegepast onderzoek: twee complementaire vormen................................................14
2.3.2 Hoe meet je veranderingen in de ontwikkeling?.................................................................................14
Hoofdstuk 3. Het begin van het leven........................................................................................................... 14
3.1 Erfelijkheid....................................................................................................................................................14
3.1.1 Genen en chromosomen: de code van het leven.................................................................................14
3.1.2 Basisbeginselen van de genetica: het mengen en koppelen van eigenschappen................................15
3.1.3 de overdracht van genetische informatie bij mensen..........................................................................15
3.1.4 Het menselijk genoom: het kraken van de genetische code................................................................16
3.1.5 Erfelijke en genetische stoornissen: als het misloopt met onze ontwikkeling....................................16
3.1.6 Genetische consultatie en erfelijkheidsadvies.....................................................................................16
3.2 De interactie tussen erfelijkheid en omgeving.............................................................................................17
3.2.1 De rol van de omgeving: van genotype naar fenotype........................................................................17
3.2.5 Persoonlijkheid: extravert geboren?....................................................................................................17
3.2.7 Kunnen geen in de omgeving beïnvloeden?........................................................................................18
3.3 Prenatale groei en verandering....................................................................................................................18
3.1.1 Bevruchting: het moment van conceptie.............................................................................................18
3.3.2 De stadia van de prenatale periode: het begin van de ontwikkeling...................................................18
3.3.3 Problemen rond zwangerschap............................................................................................................19
3.3.4 De prenatale omgeving: bedreigingen voor de ontwikkeling..............................................................20
Hoofdstuk 4. De geboorte en het pasgeboren kind.......................................................................................22
4.1.1 Weeën: het begin van de geboorte......................................................................................................22
4.1.2 Geboorte: van foetus tot pasgeborene................................................................................................22
4.1.3 Opvattingen over bevallen: waar medische zorg en attitudes samenkomen......................................23
4.2 Complicaties tijdens de geboorte.................................................................................................................24
4.2.1 Premature baby’s: te vroeg, te klein....................................................................................................24
4.2.2 Postmature baby’s: te laat, te groot.....................................................................................................24
4.2.3 Keizersnede: ingrijpen in het geboorteproces.....................................................................................24
4.2.4 Zuigelingensterfte en doodgeboren kinderen: de tragedie van een premature dood........................25
4.2.5 Postnatale depressie: van hoge pieken diepe dalen............................................................................25
4.3 Wat een pasgeboren baby allemaal kan......................................................................................................25
4.3.1 Fysieke vaardigheden...........................................................................................................................25
2
, 4.3.2 Zintuigen...............................................................................................................................................26
4.3.3 Het leer vermogen van de pasgeborene..............................................................................................26
4.3.4 Sociale vaardigheden: reageren op anderen........................................................................................26
Hoofstuk 5. De fysieke ontwikkeling in de babytijd.......................................................................................27
5.1 Groei en ontwikkeling...................................................................................................................................27
5.1.1 Fysieke groei: de snelle schreden van de babytijd...............................................................................27
5.1.2 Het zenuwstelsel en de hersenen: de fundamenten van onze ontwikkeling......................................27
5.1.3 Integratie van lichaamssystemen: cycli van de babytijd......................................................................28
5.1.4 Wiegendood (SIDS) en SUID.................................................................................................................29
5.2 De motorische ontwikkeling.........................................................................................................................29
5.2.1 Reflexen: onze aangeboren fysieke vaardigheden...............................................................................29
5.2.2 Motorische ontwikkeling bij baby’s: fysieke mijlpalen.........................................................................30
5.2.3 De ontwikkeling en coördinatie van motorische vaardigheden...........................................................31
5.2.4 Voeding in de babytijd: brandstof voor de motorische ontwikkeling..................................................31
5.3 De ontwikkeling van de zintuigen.................................................................................................................32
5.3.1 Visuele perceptie: de wereld zien........................................................................................................32
5.3.2 Auditieve perceptie: de wereld van het geluid....................................................................................32
5.3.3 Reukensmaak........................................................................................................................................32
5.3.4 Gevoeligheid voor pijn en aanrakingen................................................................................................33
5.3.5 Multimodale perceptie: de input van individuele zintuigen gecombineerd........................................33
Hoofstuk 6. De cognitieve ontwikkeling in de babytijd..................................................................................33
6.1 Cognitieve ontwikkeling volgens Piaget.......................................................................................................33
6.2 De informatie verwerkingstheorie van cognitieve ontwikkeling..................................................................35
6.2.1 Codering, opslag en terughalen : de grondslagen van informatieverwerking.....................................35
6.2.2 Het geheugen in de babytijd................................................................................................................36
6.2.3 De ontwikkeling van intelligentie bij baby’s.........................................................................................36
6.3 De wortels van onze taal..............................................................................................................................37
6.3.1 De basis beginselen van taal: van geluid en naar symbolen...............................................................37
6.3.2 Het ontstaan van taalontwikkeling.......................................................................................................38
6.3.3 Praten tegen kleine kinderen: de babytaal..........................................................................................39
Hoofdstuk 7. De sociale ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de babytijd.............................39
7.1 De basis van sociaal gedrag.........................................................................................................................39
7.1.1 Emoties in de babytijd..........................................................................................................................39
7.1.2 De ontwikkeling van het ik...................................................................................................................40
7.1.3 Social referencing: voelen wat anderen voelen...................................................................................40
7.1.3 Het mentale leven van baby’s..............................................................................................................40
7.2 Relaties aangaan..........................................................................................................................................41
7.2.1 Hechting................................................................................................................................................41
.......................................................................................................................................................................41
7.2.2 Rollen van moeder en vader bij hechting.............................................................................................41
7.3 Verschillen tussen baby’s..............................................................................................................................43
7.3.1 Persoonlijkheidsontwikkeling: kenmerken die baby’s uniek maken...................................................43
7.3.2 Temperament: stabiele factoren in het gedrag van een kind..............................................................43
7.3.3 Geslacht en gender: mannelijk of vrouwelijk.......................................................................................44
Hoofdstuk 8. De fysieke ontwikkeling in de peuter- en kleutertijd................................................................44
8.1 Fysieke groei.................................................................................................................................................45
8.1.1 Het groeiende lichaam..........................................................................................................................45
8.1.2 De groeiende hersenen........................................................................................................................45
3
, 8.1.4 De ontwikkeling van de zintuigen.........................................................................................................45
8.2 Motorische ontwikkeling..............................................................................................................................46
8.2.1 De grove motoriek................................................................................................................................46
8.2.2 De fijne motoriek..................................................................................................................................46
8.2.3 Zindelijk worden: wanneer en hoe?.....................................................................................................46
8.2.4 Links-of rechtshandigheid.....................................................................................................................47
8.2.5 De tekening als graad meter van ontwikkeling....................................................................................47
8.3 Bedreigingen van fysieke groei en motorische ontwikkeling.......................................................................48
8.3.1 Slaapproblemen....................................................................................................................................48
8.3.2 Eten en voeding....................................................................................................................................48
8.3.5 Kindermishandeling..............................................................................................................................48
Hoofstuk 9. De cognitieve ontwikkeling in de peuter- en kleutertijd.............................................................50
9.1 De intellectuele ontwikkeling.......................................................................................................................50
9.1.1 Piagets stadium van preoperationeel denken......................................................................................50
9.1.2 De informatieverwerkingstheorie van cognitieve ontwikkeling..........................................................51
9.1.3 Vygotsky’s visie op cognitieve ontwikkeling: oog voor de rol van cultuur...........................................51
9.2 De taalontwikkeling......................................................................................................................................52
9.2.1 Linguïstische vooruitgang in de peuter- en kleutertijd........................................................................52
9.2.2 Egocentrisch taalgebruik......................................................................................................................52
9.2.3 Armoede en taalontwikkeling..............................................................................................................53
9.3 De invloed van educatie en opvang..............................................................................................................53
9.3.1 Soorten kinderopvang voor peuters en kleuters..................................................................................53
9.4 voorlezen, televisie en digitale media..........................................................................................................54
Hoofdstuk 10. De sociale ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling in de peuter- en kleutertijd.......54
10.1 Een antwoord op de vraag ‘Wie ben ik?’....................................................................................................54
10.1.1 De persoonlijkheidsontwikkeling volgens Erikson: conflicten oplossen............................................54
10.1.2 Het zelfbeeld in de peuter- en kleutertijd..........................................................................................55
10.1.3 Genderidentiteit: het ontstaan van mannelijkheid en vrouwelijkheid..............................................55
10.2 Vrienden en familie: het sociale leven van peuters en kleuters.................................................................56
10.2.2 De regels van het spel.........................................................................................................................57
10.2.3 De theory of mind van peuters en kleuters: begrijpen van anderen denken....................................57
10.2.4 Het gezinsleven van peuters en kleuters............................................................................................58
10.3 Morele ontwikkeling en zelfbeheersing......................................................................................................58
10.3.1 Het ontstaan van moreel besef: goed en fout in de maatschappij....................................................58
10.3.2 Agressie en geweld bij peuters en kleuters: oorzaken en gevolgen..................................................59
Hoofdstuk 11. De fysieke ontwikkeling in de schooltijd................................................................................60
11.1 Het groeiende lichaam...............................................................................................................................60
11.1.1 De fysieke ontwikkeling......................................................................................................................60
11.1.2 Motorische vaardigheden; voortdurende verbetering......................................................................61
11.2 Invloeden op de fysieke ontwikkeling.........................................................................................................61
11.2.1 De invloed van voeding......................................................................................................................61
11.2.3 ondergewicht en kinderobesitas........................................................................................................62
11.2.4 Gezondheidsklachten in de schooltijd................................................................................................62
11.3 Kinderen met speciale behoeften...............................................................................................................62
11.3.1 Zintuigelijke problemen en spraakproblemen...................................................................................62
Hoofstuk 12. De cognitieve ontwikkeling in de schooltijd.............................................................................63
12.1 De intellectuele en taalkundige ontwikkeling............................................................................................63
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amberwestland. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.37. You're not tied to anything after your purchase.