Summary
Samenvatting gs vwo h1,2,3 leerdoelen bovenbouw
- Course
- Level
een overzicht van de leerdoelen van vwo bovenbouw, het boek memo h1,2,3
[Show more]
Seller
Follow
babetverschuur
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 1.1.1
1. Noem een aantal kenmerken van de levenswijze van de jagers en verzamelaars.
- Ze woonden in grotten, hutten of tenten gemaakt van dierenhuiden.
- Zodra er op een plek niet meer voldoende voedsel was, trokken ze verder.
- Ze leefden in groepen van 20/30 mensen
-.Er waren maar kleine sociale verschillen, er waren geen leiders.
- Er was een duidelijke taakverdeling, mannen gingen jagen en vrouwen verzamelden voedsel
- Groepen dreven onderling handel en ruilden producten met elkaar.
2. Noem een aantal mogelijke verklaringen voor de overgang naar landbouw.
- Toen de laatste ijstijd ten einde liep, begon het meer te regenen en werd de grond dus vruchtbaar.
Op sommige plaatsen leverde dit zoveel voedsel op dat mensen zich hier voor langere tijd gingen
vestigen.
- Doordat er klimaatveranderingen optraden werd het kouder en droger, er groeiden minder eetbare
planten en er ontstond een voedseltekort. Doordat mensen al gewend waren in een vaste
nederzetting te wonen wilden ze niet weggaan en besloten ze hun eigen voedsel te produceren.
- De bevolking groeide op sommige plekken zo snel dat de natuur het niet meer bij kon benen.
Doordat mensen niet meer wegtrokken en steeds in hetzelfde gebied naar voedsel zochten, zou de
natuurlijke omgeving zijn uitgeput. Hierdoor werden mensen gedwongen zelf voedsel te gaan
verbouwen.
3. Leg uit welke sociale, demografische, economische en technische gevolgen de agrarische revolutie
had.
- Sociale: Er ontstond een snelle bevolkingsgroei, omdat er ook genoeg voedsel was gingen er minder
mensen dood.
- Demografische: Het geboortecijfer steeg, dit kwam doordat vrouwen sneller achter elkaar kinderen
konden krijgen. Toen men nog rondtrok, kreeg een vrouw gemiddeld 1 kind per 4 jaar, nu was dat
gemiddeld 1 kind per 2 jaar. dit kwam doordat deze manier van leven een stuk minder belastend was.
- economische: Toen men begon met landbouw, gingen ze zich ook bezighouden met veeteelt. Eerst
hielden de boeren ze alleen voor het vlees, later ook voor de melk, eieren, wol en leer, maar ook voor
hun trekkracht.
- Technische: Deze nieuwe levenswijze stimuleerde de uitvinding van allerlei nieuwe technieken, zoals
weven en pottenbakken.
4. Leg met voorbeelden uit dat de overgang naar landbouw niet altijd een vooruitgang betekende.
- Uit archeologisch onderzoek is gebleken dat mensen die op landbouw overstapten vaak minder
gezond waren dan jagers-verzamelaars. Zij leden vaak aan ondervoeding, infectieziekten en
misvorming van de ruggengraat, waarschijnlijk veroorzaakt door de zware arbeid. Ze aten veel
eenzijdiger, omdat er maar een paar gewassen verbouwd werden. Zodra een oogst mislukte, had de
hele bevolking geen voedsel en ontstond er dus hongersnood. Doordat mensen dichter op elkaar
leefden, groeide het risico op infectieziekten. Ook het vee bracht ziektes mee. De revolutie zorgde ook
voor ongelijkheid, jagers-verzamelaars waren op elkaar aangewezen en deelden de opbrengst terwijl
boeren hun eigen akkers kregen. Sommige akkers waren beter dan anderen en dus had de ene boer
meer te eten dan de ander. Hierdoor kwamen verschillen in rijkdom, macht en aanzien.
- De eerste boeren waren ruim 10 centimeter kleiner dan hun jagende voorgangers.
- De levensverwachting bij de geboorte daalde van 26 naar 19.
, 1.2
1. Benoem op welke plekken al vroeg stedelijke gemeenschappen ontstonden en verklaar waarom dat
juist daar gebeurde.
- De eerste stedelijke gemeenschappen ontstonden in Soemerië, het zuidelijke gedeelte van
Mesopotamië.
- In Mesopotamië was er zeer vruchtbare grond, dit kwam door overstromingen van de Tigris en de
Eufraat. Hierdoor bleef elk jaar een nieuw laagje slib achter. Om hiervan te profiteren moesten de
boeren hun akkers irrigeren, hiervoor legden zij kanalen en waterreservoirs aan. Ook bouwden ze
dijken, om hun velden tegen overstromingen te beschermen. Door het vele voedsel kon de bevolking
groeien en dus de stad ook.
2. Beschrijf waardoor stedelijke gemeenschappen op sociaal-economisch en politiek gebied complexer
waren dan de eerste landbouwsamenlevingen.
- Doordat er hier zoveel voedsel verbouwd kon worden hoefde niet iedereen zich met
voedselvoorziening bezig te houden, mensen konden zich meer gaan specialiseren. Er ontstonden
nieuwe beroepen zoals pottenbakkers, kleermakers en smeden. Door dit handelswaar ontstond ook
het beroep koopman hij trok naar andere landen met aardewerk, sesam en dadelwijn en kwam terug
met steen, hout en metalen. Mensen gingen zich ook specialiseren in contact met de goden, priesters.
Hier ontstonden de sociale lagen.
- Eerst werd de stad bestuurd door de Soemerische stadsbestuurders, later werd een van hen
gekroond tot koning en werd deze positie erfelijk. De koning voerde het bestuur uit samen met
ambtenaren. Zij deden de administratie, stelden wetten op, controleerden de belastingen en regelden
de begrafenis van de koning.
3. Beschrijf hoe en waar het schrift ontstond.
- Het schrift ontstond rond 3300 v.C. in Soemerië.
- Om een stad goed te besturen moet je natuurlijk de administratie bijhouden, hiervoor werd het
schrift uitgevonden. Hierin stond wie belasting had betaald, welke arbeiders loon hadden gehad, en
hoeveel soldaten er in dienst waren.
4. Leg met voorbeelden uit dat het schrift al snel verschillende functies kreeg.
- De regering gebruikte het schrift met name om bij te houden wie belasting had betaald, welke
arbeiders loon hadden gehad, en hoeveel soldaten er in dienst waren. Maar ook de priesters gebruikte
het, zij moesten een grote administratie bijhouden want tempels groeiden uit tot machtige
organisaties met veel landbezit en personeel. Maar natuurlijk konden alleen de rijkste en machtigste
mannen lezen en schrijven, dus het schrift werd alleen in de bovenste kringen gebruikt.
1.3
1. Noem kenmerken van de vroegste staten, zoals die in Egypte en Mesopotamië.
- een staat is een afgebakend gebied met een stadsbestuur.
- Er is een een staat een rechtsbestuur dat voor het hele gebied geldt. Elke stad had een eigen
rechtbank, die werd geleid door lokale ambtenaren en burgers met veel aanzien. Zij oordeelden over
kleine dingen. Maar ernstige misdrijven zoals moord, werden aan de farao of een van zijn ambtenaren
voorgelegd.
- In een staat werd belasting betaald aan de farao, met deze belasting betaalde hij zijn ambtenaren,
arbeiders en soldaten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller babetverschuur. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now