VZOM eerstelijnszorg en thuisverpleging: verpleegkundige aspecten
1. Oncologie
1.1 Algemene theorie
1.1.1 Inleiding
1.1.1.1 Cijfers
Primaire tumor = de eerste tumor in je lichaam
Prevalentiecijfer = het voorkomen van een ziekte op 1 bepaalde moment
Incidentiecijfer = de nieuwe gevallen die er op dit moment bij komen
Mensen met een chroniche ziekten gaan lang leven maar er gaan ook altijd mensen afvallen omdat
ze sterven.
Prevalentie cijfer is hoger dan incidentiecijfer omdat de nieuwe gevallen bij de oude gevallen worden
geteld bij de volgende meeting.
Meer manen hebben kanker dan vrouwen dit wegens dat minder vrouwen roken dan mannen.
1.1.1.2 Wie is de zorgvrager?
Jaarlijks 800 nieuwe gevallen bij jongeren tss 15-29 jaar
½ mannen en 1/3 vrouwen krijgt vroeg of laat kanker, meestal 60+’ers.
Vijfjaarsoverleving: hoe jonger, hoe hoger (meer bij vrouwen), tumor- en stadiumafhankelijk
o 5 jaar na u laats behandeling en dat pas wordt je genezen verklaard
o Hoe jonger de persoon die kanker heeft hoe groter de genezingskans.
o Sommige tumoren zijn gemakkelijker te behandelen dan anderen
o Het stadium is ook belangrijk
1.1.1.3 Wat zijn de alarmtekens?
Veranderend stoelgangspatroon
o Onverklaarbare diarree, vraag hier zeker over door omdat er veel oorzaken zijn die
diarree kunnen veroorzaken
o Bloed in de stoelgang
Veranderende moedervlek: vorm, kleur, omlijning
Knobbel voelen in de borst
Ongewoon vocht/stoelgangsverlies
o Braken
Wonde die niet geneest
Onverklaarbaar gewichtsverlies/ metabole tekenen
Lang aanhoudende hoest/ heesheid
, 1.1.2 Etiologie
1.1.2.1 Preventie
Primaire preventie = zorgen dat we het niet gaan krijgen (vb. zonnecrème smeren, stoppen met
roken)
Secundaire preventie = vroege detectie (vb. uitstrijkje van baarmoederhals, mamografie, coloscopie)
Tertiaire preventie = voorkomen van recidief/hervallen
1.1.2.2 Beïnvloedende factoren
Factoren die je kan beïnvloeden:
ROKEN
Alcohol
Voeding
o Rood vlees is een mogelijke oorzakelijke factor van darmkanker
o Veel eten van groenten en fruit hebben een beschermend effect
Overgewicht
Lichaamsbeweging
Factoren die je niet (moeilijk)kan beïnvloeden:
Leeftijd
Geslacht
biologische factoren
zonlicht
leefmilieu
chemische stoffen
ioniserende stralen
Vaak is het een combinatie van risicofactoren
1.1.2.3 Carcinogenese/ Het ontstaan
Cellen ontsporen in hun groeikinetiek en ontsnappen
aan de regulerende
processen van het lichaam
Multi hitmodel
,Ontsporen: er gebeurt een verandering in de cel (vb door blootstelling aan een carcinogeen) =
initiatie
Promotie: proliferatie op de gewone cel door positieve of negatieve modulatie van de cel
=> Multi hit
1.1.2.4 Betrokkenheid van de genen
Oncogenen = KUNNEN de groei in de kankercel stimuleren vb HER2neu
Tumorsuppressorgenen = remmen de groei van kankercellen => niet of abnormaal functioneren doet
tumor toenemen
DNA herstelgenen = kunnen foutieve mutaties in het DNA herstellen
Telomerase = enzym dat ervoor zorgt dat een cel kan delen. Normaal verliest een cel na een tijdje dit
vermogen. Tumorcel kan telomerasreactivatie doen optreden => onbeperkt celdelingsvermogen (we
krijgen geen apoptose)
1.1.2.5 Angiogenese
= het aanmaken van bloedvaten
Tumoren gaan dit inzetten om zuurstof een voedingsstoffen naar hun toe te krijgen om beter te
kunnen groeien
Angiogenese remmer = stoppen van het aanmaken van bloedvaten, maar als de patiënt een wonden
heeft gaat het minder snel genezen
Metastasering via bloedbaan of via lymfe
Soms zijn er ook slapende metastases die actief worden wanneer andere tumoren worden
verwijdert. Dus het is beste na de verwijdering van een tumor ook te behandelen met chemo of
radiotherapie.
, 1.1.3 Onderzoek en diagnose
1.1.3.1 Diagnostische tests
1.1.3.1.1 Anamnese
Vragen lijst in vullen over u.
Sentinelbiopsie (schildwachtersklier) = klier die als eerste lymfevocht uit verdachte cellen afvoert =>
zal eerst worden aangetast => kleuring (is er al een metastase gebeurd door het lymfevocht)
1.1.3.1.7 Nucleair geneeskundig onderzoek
Isotopen
Botscan
PET
o Plekken die meer energie (glucose) gebruiken lichten op
o VPK aandachtspunt
Nuchter zijn
Zien of hij geen diabeet is
Zien dat die geen glucose infuus hebben
PET CT/MRI
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller janamartens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.25. You're not tied to anything after your purchase.