Hoofdstuk 9 de tijd van de wereldoorlogen samenvatting
20 views 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
HAVO
ik vat H9 de tijd van de wereldoorlogen samen,
9.1 de eerste wereldoorlog
9.2 de economische wereldcrisis
9.3 de totalitaire systemen
9.4 propaganda en communicatie
9.5 de tweede wereldoorlog
9.6 de holocaust
9.7 de bezetting van Nederland
9.8 verzet tegen het kolonialisme
En nog een kl...
Hoofdstuk 9A21
9.1 De eerste Wereldoorlog
-Het voeren van twee wereldoorlogen
-Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de
betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering
Er waren spanningen tussen grote mogendheden. Dit maal kwam het conflict niet goed. Eind juli
begon W1. Aanleiding was dat kroonprins Frans Ferdinand op 28 juni 1914 doodgeschoten werd in
Sarajevo. De Servische dienst zat erachter en hij was vermoord door lid van Servische terreurgroep.
Servië maakt aanspraak op Bosnië (Ottomaanse rijk, heerschappij Oostenrijk). Oostenrijk strafte
Bosnië. Eerst vroegen ze steun aan Duitsland en toen verklaarde ze 28 juli oorlog. Servië kreeg steun
van Rusland, die Frankrijk mobiliseerde en Duitsland verklaarde ze allebei de oorlog. 4 augustus
kwam Duitsland België binnen, waardoor geallieerden van Groot-Brittannië Duitsland oorlog
verklaarden. Iedereen behalve als bijna enige NL vocht mee. In 1917 sloot VS zich aan en werd het
een echte wereldoorlog.
19e eeuw waren veel bondgenootschappen. Spanningen in EU liepen op door nationalisme en
onderling wantrouwen. Duitsland won meer macht dus bouwde een oorlogsvloot wat leidde tot
wapenwedloop. Door militarisme werd de oorlog onderschat. Toen de oorlog in gang was was er
geen weg terug.
Duitsers rukte snel op bij Belgie en Noord-Frankrijk tot Parijs waar de Franse ze stoppen. Daarna was
Vlaanderen en Noord-Frankrijk in 2e gedeeld door loopgraven. Aan het westelijke front werd
gevochten, maar gebeurden niet veel. Ze lagen daar 4 jaar. De tsaar van Rusland ging in 1917 weg,
maar de nieuwe regering zette de oorlog door. 3 maart 1918 sloten communisten onder leiding van
Lenin vrede met Duitsland. De Duitsers werden teruggedrongen. De keizer vluchtte naar Nederland.
Daarna vroeg de nieuwe regering wapenstilstand, die 11 november in ging.
De oorlog leidde enorme verwoestingen en veel mensen waren overleden. In 1915 zette Duisland
gifgas in, maar dit massavernietigingswapen was geen voordeel. Ook was de onderzeeër gebruikt.
Veel burgers werden betrokken met de oorlog. Vrouwen en ouderen moesten de productie op gang
houden. De economie was afgestemd op de oorlog. Veel burgers werden dood geschoten, omdat ze
bang waren dat het sluipschutters waren.
In 1919 moest Duitsland de Vrede van Versailles tekenen. Elzas-Lotheringen was weer van Frankrijk,
grondgebied naar Polen, verloor zijn koloniën, klein leger, herstelbetaling en mocht geen lid worden
van Volkenbond, die in 1919 werd opgericht. Van de oude multi-etnische staten bleef alleen Rusland
bestaan.
, 9.2 De economische wereldcrisis
De crisis van het wereldkapitalisme
5 jaar na de oorlog was de economie nog steeds slecht. Pas in 1924 kwam er een einde aan de crisis.
Europa volgde Amerika die al voor 1914 het rijkste land was. Hun economie groeide hard door
uitbreiding van wegen, elektriciteit en producten. In de consumptiemaatschappij bloeiden ook
mode, uitgaansleven en vermaaksindustrie.
Mensen kochten veel aandelen en dachten dat het meer waard zou worden. Maar in 1929 ontstond
twijfel. 24 oktober, zwarte donderdag verkochten mensen massaal aandelen. Deze beurskrach werd
gevolgd door achteruitgang van economie. Sociale zekerheid was er niet. Het loon ging omlaag en
ook de koopkracht daalde. De Amerikaanse crisis leidde tot wereldcrisis door nauwe internationale
banden. Overal waren overtollige voorraden. Duitsland had zich hersteld door Amerikaanse leningen
die na 1929 Amerika terug wouden. Hierdoor kwam Duitsland ook in geldnood. Die stopte
herstelbetaling waardoor Frankrijk en Groot-Brittannië ook in geldnood kwam.
De crisis die de hele jaren 1930 was werd de grote depressie genoemd. De oorzaak was de beurs
maar ook de overproductie. Veel boeren gingen ook failliet. in 1910 en 1920 steeg de productie,
maar niet de lonen. Veel Amerikanen leenden dus geld.
De overheid had verwacht dat de crisis vanzelf overging, maar het werd alleen maar erger. Daardoor
twijfelde de liberalen aan het beleid. In de VS kwam pas herstel toen president Roosevelt in 1933
new deal ingreep. De economie trok aan en de werkloosheid daalde. In 1933 herstelde het in andere
landen ook op, maar in het interbellum niet. De WII maakte er een einde aan. De welvaart begon te
stijgen aan het eind van de tijd van de wereldoorlogen (1900-1950).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lydia5. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.44. You're not tied to anything after your purchase.
