100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Previously searched by you
Previously searched by you
logo
Geschiedenis Samenvatting Historische Context Verlichting $3.77
Add to cart
Quickly navigate to
Preview
  2.  
  3. VWO / Gymnasium
  4.  
  5. Geschiedenis

Summary

Geschiedenis Samenvatting Historische Context Verlichting
 1 purchase
  • Course
  • Geschiedenis
  • Level
  • VWO / Gymnasium

Dit is mijn samenvatting van de historische context de Verlichting. Dit is gebaseerd op het boek + aantekeningen van mijn docent. Het is overzichtelijk en uitgebreid met daarnaast dik gedrukte begrippen.

Preview 2 out of 6  pages

Document information

  • November 4, 2021
  • 6
  • 2021/2022
  • Summary

Subjects

  • historische context
  • geschiedenis
  • verlichting

Written for

  • Secondary school
  • VWO / Gymnasium
  • Geschiedenis
  • 6
All documents for this subject (4930)

Seller

avatar-seller
nathaliej

Reviews received

Content preview

Verlichting (1650-1900)

Tijdvak 6: Regenten & Vorsten → Gouden Eeuw
Tijdvak 7: Pruiken & Revoluties → Verlichting
Tijdvak 8: Burgers & Stoommachines → Industriële Revolutie


Deelcontext 1: De Verlichting (1650-1789)
Ontstaansgeschiedenis Verlichting:
 16e eeuw: Renaissance →
Humanisme = vernieuwde interesse voor literatuur en geschiedenis van de Griekse en
Romeinse oudheid, keken met scherpe blik naar klassieke auteurs
Reformatie
 Ontdekkingsreizen = het aan de Bijbel verleende wereldbeeld leek niet te kloppen
 begin 17e eeuw: Wetenschappelijke Revolutie
→ nadruk op waarneming / ervaring als kennisbron = empirisme Locke
(bèta/natuurwetenschap)
→ ambachtelijke technieken en wetenschap, ambachtslieden maakten
wetenschapsinstrumenten
 halverwege 17e eeuw / 18e eeuw: Verlichting
→ nadruk op verstand / rede als kennisbron = rationalisme Descartes
(gamma/maatschappijwetenschap)

Verlichting = beweging in de 18e eeuw die het rationalisme centraal stelde
→ werd toegepast op de hele samenleving → vrijheid en gelijkheid
 religie
 politiek
 economie
 sociaal
Bestaande gezagsverhouding (kerk, staat, man etc) en tradities worden in twijfel getrokken om meer
‘redelijke’ samenleving te creëren

Samen met ideeën over opvoeding, onderwijs en verspreiding over kennis leidde de
maatschappijkritiek tot vooruitgangsgedachte = optimisme, samenleving is maakbaar, door redelijk
denken echte vooruitgang mogelijk

Verlichting en ideeën over godsdienst:
 positie van godsdienst in samenleving verzwakt
→ door empirisme en rationalisme sneuvelde geocentrische wereldbeeld → heliocentrisch
 invloed van God werd minder door Newton (natuurwetten)
 deïsten = God heeft de wereld geschapen volgens natuurwetten en grijpt nu niet meer in,
Voltaire
 alle mensen gelijk → dus het is niet goed dat adel meer rechten heeft

→ Godsdienst minder belangrijk
→ Niet meer verantwoordelijkheid van staat of vorst, maar van individu
→ Autoriteiten waren van mening dat orde gebaseerd is op christendom

Veranderingen:

,  staatsgodsdienst → godsdienstvrijheid
 grote invloed religie → scheiding kerk en staat (seculering)
 intolerantie tov anders denken → tolerantie
 actieve God → inactieve God (deïsme)
Meeste mensen nog steeds religieus

Sociaal contractdenkers: Locke en Rousseau → belangrijke stroom binnen politieke verlichting
 natuurrechten = van nature bepaalde rechten
 natuurtoestand, maar toch wil iedereen vrijwillig een sociaal contract om een staat /
maatschappij te vormen
 in sociaal contract worden bepaalde rechten aan regering overgeheveld in ruil voor
bescherming van natuurrechten
 regering kreeg de macht van het volk en niet van God (= droit divin)
 volkssoevereiniteit → falende regering kan worden afgezet

Rousseau was radicaler dan Locke
→ algemene wil = wat alle burgers samen willen, komt het beste naar buiten in
directe democratie = burgers stemmen over wetgeving

Verschil:
 Locke: burgers moesten zich houden aan de regering die de wetten zelfstandig maakte
 Rousseau: regering moet directe wil van volk uitvoeren

Trias politica: Montesquieu
Huidige politieke inrichting van westerse democratieën is niet alleen gebaseerd op ideeën van Locke
en Rousseau (sociaal contract, volkssoevereiniteit, wil van het volk), maar ook op de trias politica

Macht mag niet liggen bij één persoon / orgaan, om politieke vrijheid, gelijkheid én machtsmisbruik
te voorkomen:
 wetgevende macht: controlerend, parlement
 uitvoerende macht: regering
 rechtsprekende macht: onafhankelijke rechters

Gevolgen politieke verlichting:
 verandering politieke cultuur: nieuwe ideeën verspreidt in privé en publiek domein
→ vorsten moeten rekening houden met publieke opinie in alle lagen van bevolking
→ publicatie van verlichtingsideeën angstvallig in de gaten gehouden / verboden (ook in
relatief tolerantie Republiek)
 Verlicht absolutisme = in sommige landen legitimeren vorsten hun bestuur niet meer vanuit
geloof, maar met rationeel argument: voor algemeen belang volk
→ sommige vorsten nog steeds achter droit divin = macht van God gekregen
 Democratische revoluties
 Opkomst politieke stromingen

Andere verlichtingsideeën naast opvoeding, religie en politiek, ideeën over:
 sociale verhoudingen: Rousseau wilde afschaffing standenmaatschappij
→ totale gelijkheid, ook voor armen en slaven
 economie: Adam Smith wilde vrijheid voor iedereen om rationeel belang na te streven
→ leidt volgens hem tot welvarende samenleving
→ grondlegger economische liberalisme / vrijemarktdenken / laissez-faire

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nathaliej. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

69052 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling
$3.77  1x  sold
  • (0)
Add to cart
Added