Summary
Samenvatting buiteNLand 4e ed vwo 2 leerboek, Hoodstuk 1.1/1.6
- Course
- Level
Samenvatting buiteNLand 2 vwo hoofdstuk 1.1/1.6
[Show more]
Seller
Follow
meikejanneke
Content preview
Aardrijkskunde hoofdstuk 1 samenvatting.Laagland-heuvelland-middelgebergte-hooggebergte-hoogvlakte
§1.1
Bij het opbreken van supercontinent Pangea zijn groter en ook kleinere aardplaten ontstaan. De
kleine Indische plaat is afgebroken vanaf het zuiden van Afrika en daarna met een behoorlijke
snelheid (16 t/m 20 cm per jaar) richting het noorden gegaan. De oceaan die zich tussen India en de
rest van Azië bevond, is daarbij steeds kleiner geworden. Bij de botsing van de Indische en
Euraziatische plaat is eerst een stuk oceaanbodem van de Indische plaat onder de Euraziatische plaat
gedoken -> er ontstond vulkanisme. Toen daarna India tegen de rest van Azië is gebotst, begon de
Himalaya pas echt hoog te worden.
In de Himalaya vind je gesteenten met daarin fossielen van dieren die op de bodem van de zee leven.
Rivieren die uitkwamen op de zee die tussen India en de rest van Azië lag namen materiaal als zand
en klei mee. Dat kwam op de bodem van de oceaan terecht. De lagen zand en klei zijn bij het sluiten
van de oceaan tussen India en de rest van Azië in de verdrukking gekomen en samengeperst tot een
gesteente. Het gesteente werd door de enorme druk geplooid en tot ver boven zeeniveau
omhooggeduwd. Daarbij is de oceaanbodem onderdeel geworden van de Himalaya.
Zandsteen Graniet
Gelaagd Gevlekt
Met fossielen Zonder fossielen
Sedimentgesteente Stollingsgesteente
Door de enorme krachten zijn er in de Himalaya ook plaatsen waar vloeibaar materiaal uit de
aardmantel het gesteente omhoog heeft geduwd. Dit vloeibare materiaal -> magma, stolt onder de
grond en word bikkelhard. Het stollingsgesteente dat hierbij ontstaat, is onregelmatig gevlekt. Dat
noemen we graniet. Door het wegslijten van gesteente erboven komt het graniet aan de oppervlakte
te liggen.
De Andes en de Himalaya zijn voorbeelden van een hooggebergte.
Jong gebergte Oud gebergte
Hoge, scherpe toppen Afgesleten toppen
Diepe, nauwe dalen Ondiepe, brede dalen
, § 1.2
Veel hoogtegebergten kennen veel reliëf. De bergtoppen bestaan uit gesteente en het brokkelt af.
Dat noemen we verwering.
Mechanische verwering:
- Vorstverwering: in het gesteente zitten spleten en er komt regenwater in wanner het
bevriest zet het een beetje uit. Daardoor worden de scheuren en spleten groter. Als dit heel
vaak gebeurt zal dit op den duur afbreken.
- Het gesteente kan ook verbrokkelen doordat in de steen overdag heel warm wordt en in de
nacht afkoelt hierdoor zet het steeds uit en krimpt het weer. Uiteindelijk zal de steen
hierdoor in stukken breken.
- Biologische verwering: wortels dringen in de spleten van gesteentes binnen zodra de wortel
dikker wordt kan deze steen breken.
- Bij oude kerken, beelden of graven zie je ook de sporen van verwering. Het gesteente zit
bijvoorbeeld vol puntjes of is verkleurd. Dat heet chemische verwering. Bij deze vorm van
verwering veranderd de samenstelling door de werking van zuurstof en vocht op het
gesteente. De snelheid waarmee chemische verwering optreedt, is afhankelijk van het
klimaat. In een warm of vochtig klimaat verlopen chemische processen snel en verweert het
gesteente sneller dan in een droog of koud klimaat.
- Grotten ontstaan doordat het gesteente oplost.
1- Er valt neerslag.
2- Het regenwater komt in contact met plantenwortels.
3- Het regenwater wordt een beetje zuur.
4- Het zure regenwater sijpelt naar beneden.
5- Het kalksteen lost langzaam op
6- Er ontstaan gangenstelsel
7- Het gangenstelsel groeit langzaam uit tot een grot
Overige begrippen: Kalksteen - sediment gesteente uit samengeperste schelpen.
Karstgebieden – gebied dat gekenmerkt wordt door het oplossen van
grote volumes aan kalksteen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meikejanneke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.01. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75619 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now