, Introductie van het vak
Doelstellingen
Basiskennis van de meeste gebruikte methoden om hersenstructuur en -functie in beeld te
brengen
Kennis van basisthema’s uit de neuropedagogiek
Inzicht in de mogelijkheden en grenzen van neuropedagogisch onderzoek
Kritisch reflecteren over ethische aspecten in de neuropedagogiek
Relati es tot andere OPO’s
Gedragsneurowetenschappen (=voorkennis)
Algemene psychologie
Ontwikkelingspsychologie
Orthopedagogiek
Psychopathologie en psychiatrie
Inleiding
Waarom neuropedagogiek?
Kunnen de neurowetenschappen iets betekenen voor de pedagogiek?
1. STELLINGEN
We gebruiken maar 10% van onze hersenen
Het regelmatig inoefenen van bepaalde cognitieve vaardigheden verandert de structuur van de
hersenen
De witte en grijze stof in de hersenen kunnen veranderen, de hersenen zijn heel plastisch
Verschillen in de dominante hersenhelft (links vs. Rechts denken) kunnen prestaties in leren
verklaren
Leerproblemen die het gevolg van een verstoorde hersenontwikkeling zijn kunnen niet geremedieerd
worden in het onderwijs
Leerproblemen kunnen behandeld worden door de plasticiteit van de hersenen
De hersenen zijn volledig ontwikkeld zodra leerlingen naar de middelbare school gaan
De hersenen zijn volledig (anatomisch) ontwikkeld rond een leeftijd van 25
2. WAAROM NEUROPEDAGOGIEK?
Kennisexplosie op basis van cognitieve neurowetenschappen
DOORBRAAK: niet-invasieve methoden (Bv.: magnetic resonance imaging)
1
,Ontstaan van een nieuw wetenschapsdomein: educatief hersenonderzoek
Niet enkel kijken naar patiënten maar ook naar gezonde mensen, wanneer ze een bepaalde
vaardigheid uitvoeren kunnen we kijken waar deze zich in hersenen bevindt
Kijken hoe de hersenen werken en veranderen tijdens het leren
Leren = brug tussen neurowetenschappen en pedagogiek
Publieke en maatschappelijk interesse in het brein
o Hersenen zijn enorm aantrekkelijk voor de maatschappij
o Vb. artikels over voedsel dat goed is voor het brein, boeken en spellen over het
brein,
Maatschappelijke vragen in functie van het brein
o Vb. oriëntatienota hervorming secundair onderwijs, de zelflerende leerling, moet de
school ’s ochtends later beginnen
Voorbeeld van een onderzoek: ‘exploratie in Vlaanderen’
o Onderzoek naar interesse in de manier waarop de hersenen werken en naar
inzichten over het brein
Blijkt dat leerkrachten in het CLB hier meer interesse in hebben dan
leerkrachten in het gewone onderwijs
Reden: CLB krijgt vaker te maken met leerproblemen, dus meer interess in
de neuropedagogiek
Misbruik en overinterpretatie
Populariserende literatuur (niet wetenschappelijk)
Neuromythes (deze zijn gebaseerd op iets wat wel klopt)
3. BELANG OPLEIDING EN VORMING
Foute interpretaties zijn meestal door een gebrek aan kennis
Opleiding en vorming zijn dus van groot belang!
Sprake van optimisme en sceptisme (in beide groepen zitten zowel neurowetenschappers als
pedagogen)
Optimisme: neurowetenschappen is de gouden graal!
o Neurowetenschappen pedagogische praktijk
o Evidence-based werken
o Neuro-harde evidentie
Iets wat neurologisch bewezen is wordt sneller geloofd in pedagogisch
onderzoek
Onderzoek op groepen is evident, op individuen niet!!!
o Biologische interventies
Opvoeding wordt een kwestie van de juiste pillen voorschrijven voor de
juiste gebieden te kunnen stimuleren
Sceptisme: directe toepassing van NW-resultaten is niet mogelijk
o Geen rekening gehouden met opvoeding en vorming
o “Wat is” <-> “wat moet zijn”
o Ecologische validiteit verzamelde gegevens
o Gevaar voor misvattingen
o Toepassing enkel via tussenstap (cognitieve) psychologie
2
, Neuropedagogiek heeft een gematigde positie
Het gaat de pedagogiek niet overnemen
Er zijn wel raakvlakken mogelijk
Deel 1: Cognitieve neurowetenschappen
Methoden van onderzoek in de cogniti eve neurowetenschappen
Tegenwoordig kunnen we hersenonderzoek doen bij gezonde personen, vroeger kon dit enkel
wanneer de persoon overleden was.
1. ONDERZOEK NAAR (OORZAKELIJKE) RELATIE HERSENEN-GEDRAG
Om oorzaak te onderzoeken ga je moeten manipuleren, iets aanbrengen in de hersenen dat zal
leiden tot verandering in het gedrag.
Puntje 2-5 gaat niet de oorzakelijke relatie na, het gaat om het verzamelen van data maar niet
oorzakelijk.
Vroeger post-mortem onderzoek
Patiënt Tan: bepaalde vaardigheden waren uitgevallen
o Letsel opgelopen na hersenbloeding
o Kon niet meer spreken, kan enkel nog maar het woordje ‘tan’ zeggen
o Stukje van de frontale cortex was beschadigd (gebied van Broca), dit is nodig voor de
productie van taal
Phineas Cage: kreeg een ijzeren staaf door zijn hersenen
o Hij overleefde dit letsel
o Hij had geen fysiek letsel maar wel veranderde zijn persoonlijkheid, hij kreeg een
gemeen karakter
o Gebied van emotionele en sociale ontwikkeling was geraakt
Parkinson: letsel in de middenhersenen (substantia nigra)
o Hersendeel zal afsterven
o Problemen met de motoriek zullen ontstaan
Alsook dieronderzoek
Opzettelijk letsel aanbrengen bij dieren
Is NIET ethisch, letsel kan pijnlijk en permanent zijn
Vb.: Parkinson uitlokken, de amygdala wegnemen om angst ui te schakelen
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hanneboons1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.14. You're not tied to anything after your purchase.