Praktische didactiek voor natuuronderwijs
H1 Waarover gaat natuuronderwijs?
Kinderen genieten ervan om bezig te zijn met de concrete werkelijkheid om hun
heen. Ze gebruiken niet alleen de zintuigen maar het hele lichaam. De inhoud
van natuur en techniek moet daarom ook bestaan uit herkenbare onderwerpen
uit de omgeving van de leerlingen.
Natuur en techniek is een logisch vervolg op het vroegere kennis der natuur,
maar er zijn verschillen:
- materialen, dingen en verschijnselen krijgen ook aandacht.
- onderzoekend leren en ontwerpend leren zijn belangrijke onderdelen. Zo leren
ze de vaardigheden eigen maken zodat ze ook kunnen handelen in het dagelijks
leven.
- duurzame ontwikkeling is heel belangrijk.
1.1 Natuuronderwijs op school
Waar veel nadruk op gelegd wordt bij natuur en techniek is het ontdekkend en
ontwerpend leren en de houding tov natuur en techniek.
Doelen van de kennisbasis natuur en techniek:
1. Het leren over het belang van de aard -> waarde van natuur en specifieke
denk en werkwijze van natuurwetenschappen en techniek.
2. Het uitvoeren -> zorg voor de natuur/milieu. Het uitvoeren van onderzoeken en
het ontwerpen van technische producten.
3. Kennis over en inzicht in de natuurlijke en de gemaakte wereld.
Alleen onderwijs waarin evenwicht bestaat tussen de inhouden, werkwijze en
houdingen, zal er voor zorgen dat de kinderen de spontane interesse voor natuur
en techniek behouden.
De kerndoelen voor natuur en techniek geven de basisscholen veel vrije ruimte.
Ontwikkelaars van les materiaal moeten zich aan de kerndoelen houden en:
- natuuronderwijs gaan over de werkelijkheid. Dingen en organismen spelen de
hoofdrol.
- kinderen moeten actief bezig zijn op het eigen niveau. Dat doen ze door doen
en denken.
- de kinderen moeten meer greep krijgen op hun omgeving en de waarde beleven
van alles om ons heen.
- de leerstof moet aanknopingspunten bieden voor de ontwikkeling van zorgen en
verantwoordelijkheid voor mens, dier en omgeving (als jij als leraar een spin
vergeet vrij te laten, kunnen kinderen dit overnemen).
De meeste onderwerpen kunnen eigenlijk in elke groep al aan bod komen zolang
de werkwijze en het niveau maar wordt afgestemd op de groep. De keuze voor
een bepaalde leerstofopbouw kan samenhangen met de ligging van de school en
de voorkeuren van het team.
,1.2 Waarom natuur en techniek?
Geletterdheid in natuur en techniek wil zeggen dat mensen de wereld in relatie
met natuur en techniek met vertrouwen tegemoet kunnen treden:
- ze kunnen iets op een wetenschappelijke manier beschouwen
- ze zijn zich bewust van de grenzen van natuur wetenschappelijke kennis.
Waarom natuuronderwijs op de basisschool?:
- kinderen hebben de natuurlijke behoefte de omgeving te leren kennen.
- de natuur heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van kinderen.
- geletterdheid in natuur en techniek geeft zich op de voor en nadelen van
techniek en maakt het mogelijk eigen keuzes te maken van voeding, gezondheid,
energie, milieu en duurzame ontwikkeling.
- dit leergebied is geschikt om logisch denken te ontwikkelen.
- onze wereld bestaat uit natuur en dingen die mensen hebben gemaakt -> dus
natuur en techniek zijn een belangrijk onderdeel van wereldoriëntatie.
- kinderen krijgen zich op hun eigen belangstelling en talenten voor natuur en
techniek.
Centralen doelstelling
Natuuronderwijs is er opgericht kinderen zich te geven op samenhangen in
materiële werkelijkheid, waarmee het leven van mensen onlosmakend is
verbonden. Ontdekkende en onderzoekende en probleemoplossende activiteiten
zijn hierbij onmisbaar als basis voor kennis, verwondering, een onderzoekende en
oplossingsgerichte houding en een besef van zorg en verantwoordelijkheid voor
jezelf, je medemens en omgeving. De kinderen ontwikkelen vaardigheden die ook
natuurwetenschappers en technologen gebruiken. (vragen stellen,
onderzoeksresultaten verzamelen, redeneren, bewijsmateriaal beoordelen en
conclusies trekken).
H2 Doen en Denken
2.1 Hoe leren kinderen de wereld begrijpen?
Kinderen bouwen ervaringen op, waarbij indrukken van verschillende zintuigen in
verband komen te staan. Door deze gebeurtenissen komen de kinderen zelf in
actie. Die actieve onderzoekende houding is kenmerken voor jonge kinderen als
ze zich op hun gemak voelen. Nieuwsgierigheid en verwondering zijn drijfveren
om de omgeving te begrijpen.
2.2 Ontdekken van regelmaat en samenhang.
Terwijl kinderen de werkelijkheid verkennen, kunnen ze hun belevenissen op
verschillende manieren ervaren:
- als nieuwe ervaringen (au, dat kaarsje doet pijn)
- als iets wat hoort bij eerdere ervaringen (met deze regenplas kun je net zo
spatteren als met het water uit bad)
Kinderen kunnen de ervaringen die bij elkaar horen op verschillende manieren
aan elkaar koppelen:
, - gebeurtenissen hebben een bepaalde volgorde (eerste is voorwaarde voor de
tweede gebeurtenis)
- op elkaar lijkende dingen vertonen verschillende gedrag
- verschillende verschijnselen zijn er tegelijkertijd (als ze zon er is zijn er ook
schaduwen)
Kinderen ontdekken regelmaat in de omgeving, die onafhankelijk van hun eigen
wil z’n gang gaat.
2.3 Denkbeelden en denkschema’s
Mensen ontwikkelen hun eigen denkbeelden vanuit een combinatie van allerlei
indrukken zoals waarnemingen, ervaringen, gesprekken en tv beelden. Die
denkbeelden combineren zij tot denkschema’s. Kinderen maken regelmaat mee
dat een nieuwe ervaring niet past in de concepten die ze al hebben. Vaak gaan ze
dan wel het verschijnsel proberen te dwingen zodat het past in hun concepten
(bal onder water drukken). Hierna gaat het kind zijn denkschema wel aanpassen.
Kinderen gaan het dan nog een keer proberen om te kijken of het nieuwe
denkbeeld wel klopt. Denkschema’s ontstaan bij kinderen door eigen ervaringen.
Kijk voor het voorbeeld hiervan bladzijde 34.
2.4 Leren door te doen
Pas na veel ervaringen en veel herhalingen kan een patroon, een wetmatigheid
worden herkend. Onderwijs en ervaringen buiten school kunnen elkaar daarbij
positief beïnvloeden.
Kleuters kennen aan levenloze voorwerpen een persoonlijkheid toe. Rond het
zesde jaar ontstaat er meer een objectieve kijken op hun omgeving. Hierbij
krijgen ervaringen een plaats in de denkschema’s. Denkontwikkeling van
kinderen:
- concrete operaties -> vroeg stadium. In deze fase ontwikkelingen kinderen het
vermogen om zich voor te stellen welke veranderingen plaatsvinden als je iets
doet met voorwerpen.
- concrete operaties -> later stadium. In deze fase worden denkactiviteiten
krachtiger en meer gevarieerd.
- overgang naar het stadium van abstract denken. In deze fase begint zich bij
kinderen het vermogen te ontwikkelen om abstract te denken.
2.5 ‘Heen en weer’- denken tussen idee en werkelijkheid.
Voor effectief onderwijs in natuur en techniek moet doen en denken samengaan.
Heen en weer denken wil zeggen dat kinderen ook ideeën manipuleren en niet
alleen dingen. Het leereffect van proefjes: - het begint met brains-on; kinderen
wisselen ideeën uit over het onderwerp en
redeneren over hun verwachtingen.
- nu komt er nog een brains-on; de resultaten bespreken, betekenis
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bovanaltena. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.78. You're not tied to anything after your purchase.