I) Inleiding
Voorkomen van eigenrichting is de hoofddoelstelling van het burgerlijk procesrecht. Debiteuren
kunnen vorderingsrechten jegens crediteuren middels overheidshulp executeren. Het eigenmachtig
optreden zal daarom snel onrechtmatig zijn.
Eigenlijke rechtspraak: Taak van de rechter om vermogensrechtelijke geschillen te beslissen.
Oneigenlijke rechtspraak: Bemoeienis van de rechter op het terrein van personen- en familierecht.
Soorten procedures
De dagvaardings- en de verzoekschriftprocedure kennen een aantal verschillen met elkaar:
a. Dagvaardingsprocedure vangt aan met een dagvaarding.
Verzoekschriftprocedure wordt ingeleid met een schriftelijk verzoek.
b. In de dagvaardingsprocedure is vaak de rechter van de woonplaats van gedaagde bevoegd.
In de verzoekschriftprocedure is vaak de rechter van de woonplaats van verzoeker bevoegd.
Etc. Etc. Zie blz. 5.
Belangvereiste
Iedereen heeft recht op toegang tot de rechter (art. 6 EVRM), tenzij sprake is van onvoldoende belang.
Bijv: Je moet er nog wel wat mee opschieten of je belang moet voldoende bepaalbaar zijn. Anders kan
sprake zijn van misbruik van procesrecht.
NB: Andere fundamentele vereisten die voortvloeien uit art. 6 EVRM zijn bijv. eerlijke behandeling,
openbaarheid van de behandeling, redelijke termijn, onafhankelijkheid rechter (zie art. 19-30 Rv).
II) Partijautonomie en lijdelijkheid
Een aantal belangrijke regels:
a) Partijen beslissen om een procedure in te stellen.
b) Partijen bepalen aard en omvang van het geschil.
c) Partijen stellen en bewijzen de feiten (149 Rv).
d) Partijen kunnen een getuigenverhoor voorstellen (166 Rv).
e) Partijen kunnen altijd een einde maken aan het geschil.
Eigen zeggenschap rechter
a) Ambtshalve aanvulling gronden.
> Rechtsgronden destilleren uit hetgeen door partijen wordt aangevoerd (art. 25 Rv).
b) Eigen onderzoek rechter.
> Bewijslevering gelasten, getuigenverhoor leiden en bevelen stellingen toe te lichten (art. 22-b Rv).
c) Zeggenschap over procestempo.
> De GPO kan verlangen dat het procestempo versneld wordt (art. 20 lid 1 Rv).
d) Onderzoeksplicht bij verstek gedaagde.
e) Vrij om bedrag dwangsom te bepalen.
Let op! Partijen moeten zich verplicht laten vertegenwoordigen door raadslieden (art. 79 lid 2 Rv).
,Week 1B ‘Bevoegdheid’
I) Rechtsmacht (art. 1 Rv)
‘Is de Nederlandse rechter bevoegd?’
De woonplaats van gedaagde is één van de volgende territoria:
I) Europese Unie
II) Noorwegen, Zwitserland of IJsland
III) Alle landen die niet tot tot territorium I of II behoren (incl. VK!)
Territorium I
Hoofdregel: Land van woonplaats van gedaagde (art. 4 Brussel I bis).
Uitzondering 1: Bijzondere mede bevoegdheid (art. 7-8 Brussel I bis).
Uitzondering 2: Bijzondere exclusieve bevoegdheid (art. 24 Brussel I bis).
Uitzondering 3: Keuze voor partijen (art. 25 Brussel I bis).
Territorium II
Hoofdregel: Land van woonplaats van gedaagde (art. 2 Verdrag van Lugano).
NB: Dezelfde systematiek als bij Brussel I bis. Lees de wet! (V.5 in Kluwer)
Territorium III
Gedaagde woont niet in EU-land, Zwitserland, Noorwegen of IJsland?
Dan biedt art. 6 Rv de uitkomst.
II) Absolute competentie
‘Aan welk soort gerecht moet de zaak worden voorgelegd?’
Eerste aanleg
In beginsel is de rechtbank, sector civiel in eerste aanleg altijd bevoegd (art. 42 RO)...
… Tenzij het kantongerecht ingevolge art. 93 Rv bevoegd is (art. 93 Rv).
NB.1: Eiser eist 10.000 euro als eerste deel van lening van 30.000 euro op, maar gedaagde stelt dat er
niks is geleend (betwist vordering van 30.000 euro). In dat geval is de civiele rechter bevoegd! (sub a)
NB.2: Let op andere uitzonderingen, bijv. de Ondernemingskamer bij een enquêteprocedure.
NB.3: Sector kanton geen verplichte procesvertegenwoordiging, sector civiel wel (art. 79 Rv).
NB.4: Let op de overige uitzonderingen van art. 94-96 Rv.
Hoger beroep
In beginsel zijn de gerechtshoven in hoger beroep de aangewezen instantie (art. 60 Rv).
Cassatie
In cassatie is de Hoge Raad uitsluitend bevoegd (art. 78 Rv).
III) Relatieve competentie
‘In welke plaats in Nederland moet de zaak voorgelegd worden?’
Hoofdregel: De rechter van de woonplaats van gedaagde (art. 99 Rv).
Uitzonderingen: Veel rechters kunnen medebevoegd zijn, zie de artikelen 100-108 Rv.
NB: Geen oplossing mogelijk? Rechter in wiens rechtsgebied de eiser woont is relatief bevoegd. Ook
dan geen uitkomst? Dan is de rechter in Den Haag relatief bevoegd. (art. 109 Rv)
,IV) Onjuiste rechter
Ontbreekt de rechtsmacht? Dan is de rechter onbevoegd.
Ontbreekt de absolute competentie? Dan is de rechter onbevoegd (art. 72 Rv).
Ontbreekt de relatieve competentie? Dan is de rechter onbevoegd mits daar een beroep op is gedaan
door een van de partijen, tenzij sprake is van een specifieke zaak als bedoeld in art. 110 lid 1 Rv.
NB: De zaak dient dan naar de bevoegde rechter verwezen te worden (art. 73 jo 110 lid 2 jo 221 Rv).
Wordt de zaak bij de civiele rechter voorgelegd terwijl de kantonrechter bevoegd is (of vice versa)?
> Dan dient gekeken te worden of de zaak intern verwezen kan worden (art. 71 Rv).
V) Overig
Gekozen voor dagvaarding i.p.v. verzoekschrift? Dan wordt de zaak gewoon voortgezet! (art. 69 Rv)
Een rechterswissel is onder bijzondere omstandigheden ook wel eens aan de orde. (blz. 90)
VI) Jurisprudentie
- HR, Schook/Vergeer
Essentie: De rechter mag geen gegevens die niet van algemene bekendheid zijn ten grondslag leggen
aan zijn beslissing als hij deze buiten de aanwezigheid van partijen heeft verschaft. Voorbeeld:
Gegevens die bij een niet-officiële bezichtiging zijn verkregen en partijen waren niet aanwezig. Het
beginsel hoor en wederhoor (art. 19 Rv) wordt dan geschonden.
- HR, Eisers/Gemeente De Bilt
Essentie: Of de redelijke termijn ex art. 6 EVRM wordt geschonden hang o.a. af van de aard,
ingewikkeldheid en het belang van de zaak en het procesgedrag van partijen.
- HvJEU, Fiona Shevill
Casus: Goede naam van Fiona Shevill (woonachtig in Engeland) was aangetast door publicatie van
een dagblad in Frankrijk. Welke rechter is dan absoluut bevoegd?
Essentie: De plaats waar het schadetoebrengende feit zich heeft voorgedaan (art. 7 lid 2 Brussel I bis)
is zowel de plaats van de veroorzakende gebeurtenis (kantoor dagblad) als de plaats waar de schade is
ingetreden (woonplaats Fiona Shevill). Zodoende had in deze casus zowel de Franse rechter als de
Engelse rechter rechtsmacht.
, Week 2A ‘Dagvaarding’
I) Dagvaarding
Hoofdregel: Verplicht gedingstuk waarbij de gedaagde wordt voor de rechter opgeroepen (art. 78 Rv).
Uitzondering: In sommige gevallen is het versturen van een dagvaarding geen vereiste.
a) Tegeneis als Conclusie van Antwoord en dus zonder dagvaarding (art. 136 Rv).
b) Kort geding is vrijwillig en dus zonder dagvaarding (art. 255 lid 2 Rv).
c) Partijen kunnen bij overeenkomst bepalen dat geen dagvaarding nodig is (art. 96 Rv).
d) Tussenkomst door een derde partij, zie week 7A (art. 217 jo 218 Rv).
e) In de zogenaamde renvooiprocedure.
II) Inhoud
De dagvaarding wordt uitgevaardigd bij exploot en moet aan de volgende eisen voldoen:
a. Gegevens betreffende de partijen (art. 45 lid 3 Rv)
NB.1: Duidelijke vergissing (art. 3:33 jo 3:35 BW) gemaakt en wordt de gedaagde niet in zijn
verdediging geschaad? Gewoon procederen!
NB.2: RP gedagvaard maar inmiddels gefuseerd met een andere RP? Dan wordt die nieuwe
RP als nieuwe gedaagde gezien. Gewoon procederen!
b. Juridische gegevens (art. 111 lid 2-3 Rv)
Denk aan de gekozen rechter, gevolgen niet-verschijnen, eis en de gronden van eiser
(stelplicht), eis en de gronden van de gedaagde (substantiëringsplicht) etc.
III) De eis
De eiser en gedaagde moeten duidelijk omschrijven wat zij van de rechter toegewezen willen krijgen.
Keuze is soms moeilijk: vernietiging o.g.v. dwaling of toch bedrog? Daarom is het mogelijk om
meerdere eisen in te stellen en het aan de rechter over te laten: primaire en subsidiaire vorderingen.
Nevenvorderingen
Nevenvorderingen zijn ook mogelijk. Enkele voorbeelden:
a) Uitvoerbaarverklaring bij voorraad = Geen schorsing bij hoger beroep (art. 233 Rv).
b) Veroordeling gedaagde in proceskosten (art. 237 Rv).
c) Opleggen dwangsom (art. 611 e.v. Rv).
IV) Betekening
Hoe?
a) In persoon, aan een huisgenoot, aan de buurman etc. (art. 46 Rv).
b) Per post aan de woonplaats (art. 47 Rv).
NB.1: Weigert de gedaagde om het exploot aan te nemen? Geldt als betekend (art. 46 lid 3 Rv).
NB.2: Sprake van een bijzondere gedaagde (Koning, Rp etc.)? Zie art. 48-63 Rv.
Lengte termijn?
Hoofdregel: Tussen de dag van de uitvaardiging van het exploot en de dag van de roldatum moet ten
minste een week zitten (art. 114 Rv).
Uitzondering: Langere termijn (art. 115 Rv) of kortere termijn (art. 117 Rv).
Aanvang termijn?
De termijn vangt aan de op de dag volgend op de dag waarop het exploot is uitgebracht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tjadamvan. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.35. You're not tied to anything after your purchase.