Celbiologie 1
Hoofdstuk 1: chemische componenten van de cel
Inleiding
- 92 natuurlijk voorkomende elementen => te onderscheiden door aantal P en N
- 4 (kwantitatief sterkste) elementen: H,N,O,en C
- Levende wezens => 11 bouwelementen: O,C,H,N, Ca,P,K,S,Na,Cl en Mg
- De rest (elementen in microhoeveelheden) => spoorelementen
o Oligo-elementen: is nodig voor de functionering van een bepaald organisme
o Toevallige spoorelementen: slechts toevallig
- Bio-elementen = bouwelementen + spoorelementen
- Levende wezens = open systeem (uitwisseling energie en materie omgeving)
Elementen niet vervangen worden => ziekte
Anorganische moleculen (3)
- Water (H²O) => noodzakelijk voor het leven (cel => 70% water)
Functies: oplos-, reactie-,transportmiddel, warmteregulatie
- Koolstofdioxide (C²O) => afvalproduct van verbranding organisch materiaal
- Zuurstof (O²) => belangrijk voor de afbraak van voedingsstoffen
Om organisch materiaal te oxideren
Organische moleculen
Cellen bevatten 4 belangrijke groepen van kleine organische moleculen => suiker, vetzuren, aminozuren
en nucleotiden
Suiker als basis voor polysachariden
- Monosachariden
= eenvoudige suikers
Algemene formule: (CH²O)n => n kan
varieren (n=3 triose, n= 5 pentose, n=
6= hexose)
o Bevatten keton-aldehydegroep
o Ketenvorming of ringvorming
o Belang stofwisselingprocessen
in cellen
o Vb. glucose = ringvormig
, - Disachariden
o 2 aaneengekoppelde monosachariden (monomeren)
o Vb. sacharose, lactose,…
- Polysachariden
o Polymeriseren = aaneenkoppelen van kleine moleculen tot
lange ketens
o Vb. zetmeel, glycogeen, cellulose (opslagvormen)
Vetzuren als basis voor de lipiden of vetten
Vetzuurmolecule bestaat uit:
- Lange koolwaterstofketen: hydrofoob (staart = weinig chemisch
reactief) (apolaire keten = onoplosbaar in water)
- Carboxylgroep: hydrofiel (kop = chemisch reactief)(polaire kop =
oplosbaar in water)
- Verzadigd vetzuur: koolwaterstof keten is verzadigd met water
- Onverzadigd vetzuur: tussen 2 opeenvolgende C-atomen 1 of meer
dubbele bindingen
o Enelvoudig onverzadig vetzuur => 1 dubbele binding
o Tweevoudig onverzadigd vetzuur => 2 dubbele bindingen
Lipiden = opgebouwd uit C, H, O, P en N, apolair (slecht oplosbaar in water)
, - Eenvoudige lipiden: esters van vetzuren met een alcohol
o Een belangrijke groep ervan: triglyceriden (neutrale vetten) => 1 molecuul glycerol en 3
moleculen veresterde vetzuren
o Functie: reserve-energiebron en warmte-isolatie
- Samengestelde lipiden: een alcohol, vetzuren en een andere groep
o Fosfolipen: alcohol, vetzuren en fosfaatgroep
o Functie: belangrijke bouwtenen van de membranen van cellen
- Afgeleide lipiden: stoffen met een vetachtig karakter
o Vitaminen A,D,E en K en geslachtshormonen (steroiden) en carotenoiden (lichtabsorptie)
Aminozuren basis voor de eiwitten of proteines
Aminozuren vormen de bouwstenen voor eiwitten (ruim
20 verschillende AZ)
Alfa-aminozuren zijn natuurlijk voorkomende
aminozuren en bevatten aan het alfa-C-atoom:
- Aminogroep
- Carboxylgroep
- Waterstofatoom
- Restgroep
Meeste aminozuren bezitten een + en een –
lading = zwitterion
De verschillen tussen aminozuren worden bepaald
door de restgroep
Eiwitten: polymeren van AZ die met elkaar verbonden
zijn in lange ketens die worden opgeplooid wordt een 3D structuur => uniek voor ieder type eiwit
De carboxylgroep en aminogroep van 2 opeenvolgende Az-moleculen kunnen binden bia covalente binding
= peptidebinding (een water molecule onttrekken zorgt ervoor dat AZ aan elkaar blijven hangen)
Functies
- Enzym (stofwisselingsreacties versnels en gereguleerd)
- Regelende functie: als hormoon of invloed uitoefenen op activiteit van DNA
- Beweging (zoals actine en myosine)
- Antilichamen (organismen beschermen tegen lichaamsvreemde stoffen)
- Transport
- Bestanddeel celstructuren
Denaturatie: geheel of gedeeltelijk 3D-structuur kwijt zijn zonder dat de keten verbroken is. Dit kan door te
hoge temperatuur of andere pH-waarde waarvoor zwakke bindingen gevoelig zijn
Verliezen van de ruimtelijke structuur van bepaalde stoffen
Door denaturatie: verliezen eiwitten hun biologische activiteit
Nucleotiden als basis voor de nucleinezuren
Nucleotiden zijn opgebouwd uit 3 delen:
1. Base: bestaande uit 1 of 2 cyclische ringen die C-atomen en een aantal N-atomen bevatten
- Pyrimidines: afgeleid van pyrimidering: cytosine, thymine en uracil
- Purines: 5-ring + § ring: adenine en guanine
, 2. Suiker: ribose en deoxyribose
3. 1 of meer fosfaatgroepen
- Ribonucleotiden = nucleotiden die ribose bevatteen
- Deoxyribonucleotiden = nucleotiden die deoxyribose bevatten
Functies:
- Korte termijn energiedragers (ATP= adenosinetrifosfaat = energieleverancier)
- Stockage biologische informatie onder de vorm van nucleinezuren (erfelijke info)
Nucleinezuren: op basis van de suiker verdelen in 2 groepen
1. Desoxyribonucleinezuren (DNA) = dubbelstreng => suiker is deoxyribose
= adenine (A), guanince (G), cytosine (C), thymine (T)
2. Ribonucleinezuren (RNA) = enkelstreng => de suiker is ribose
= adenine (A), guanince (G), cytosine (C), uracil (U)
Complementaire basen: A en T, A en U, G en => binden via waterstofbrugen => geen andere
combinaties mogelijk
Samenvatting suikers
Samenvatting eiwitten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ronnadeconinck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.48. You're not tied to anything after your purchase.