Summary
Samenvatting ETHISCHE VRAAGSTUKKEN
- Course
- Institution
Samenvatting van de lessen Ethische vraagstukken Deel Stijn Rottiers en Luc Faes
[Show more]
2 reviews
By: helenaseerden • 2 year ago
By: sw2018 • 2 year ago
Seller
Followmarthevanquaethem
Reviews received
Content preview
ETHISCHE VRAAGSTUKKENETHIEK: EEN INLEIDING
1. ETHIEK
Komt van “ethos”: gewoonte, gebruik
Ethiek: normen en waarden
o Hoe iets “zou moeten zijn”
Klein: tafelgewoonten
Groot: geen seks met minderjarigen
we verwachten dat mensen dit weten, maar het is niet omdat ze
dit weten dat ze dit ook automatisch volgen
o Synoniem: norm
Het onzichtbare van de filosofie
Leeuw en mens kunnen allebei agressief zijn, bij de mens
wordt dit gedrag niet aanvaard
2 invalshoeken van ethiek
Prescriptief
o Voorschrijven, verplichten, regels en richtlijnen
Ethiek vertelt je wat je moet doen in bepaalde situaties, hoe je
gedrag zou moeten zijn
Descriptief
o Hoe doen we het nu echt?
Observeren en dan beschrijven: hoe handelen mensen nu echt?
Discours: iedereen sjoemelt wel eens als ze de kans krijgen
is ethiek dan een poging tot perfectie die gedoemd is om te mislukken?
descriptieve analyse maakt prescriptieve ethiek ofwel nutteloos ofwel
hoogstnoodzakelijk! (zie wantrouwend vs. vertrouwensvol mensbeeld)
Sociaal werk is een ethisch beroep
Werkt rond onrecht van een individu/groep in de sml
o Onrecht is een ethisch concept: het zou anders moeten
Opdrachten van de sociaal werker zijn niet altijd ethisch neutraal
o Werk je controlerend of ondersteunend? Soms kan je niet anders dan
allebei
Ook sommige methoden zijn niet ethisch neutraal
o Bv: empowerment
Focus op eigen individu verdienste-schuldmodel
Botst met het feit dat we eigenlijk afhankelijke wezens zijn
DESCRIPTIEVE ETHIEK
WANTROUWEND VERSUS VERTROUWENSVOL MENSBEELD
ETHIEK ALS DESCRIPTIE
,Handelen mensen wel goed?
we kennen de norm, maar volgen we die?
vaststellen hoe (on)ethisch nu eigenlijk gehandeld wordt
o goed/slecht, sociaal/asociaal, eerlijk/oneerlijk
o bv: we vinden een portefeuille. We weten wel dat we die moeten afgeven
ergens, maar hoeveel mensen doen dit echt?
Wat is de natuurlijke/biologische basis van dit (on)ethisch handelen
o Zit er ‘iets in ons’ die ons zo doet handelen?
o Waar komt onze moraal vandaan?
2 tegenstrijdige visies
Wantrouwend mensbeeld
o Descriptieve ethiek zal weinig spontaan goed gedrag vaststellen
o Mens is van nature niet goed
o Mensen zijn niet te vertrouwen en handelen onethisch
Vertrouwensvol mensbeeld
o Descriptieve ethiek zal makkelijk spontaan goed gedrag vaststellen
o Mens is van nature eerlijk en sociaalvoelend
o Mens handelt eerlijk en gewetensvol
En als ze dan toch eens onethisch handelen, is hier een logische
verklaring voor
Hoe men naar de ander kijkt situeert zich op een continuüm tussen deze twee
mensbeelden
o En hoe je naar mens kijkt, beïnvloedt hoe je handelt
Beide perspectieven zijn in de samenleving aanwezig
o Maar de redenering achter het mensbeeld is of-of, je kan niet beide
geloven (zijn tegenstrijdig)
Ook in het beleid komen beide perspectieven voor
o Sociaal werk: vooral vertrouwensvol
Perspectief van de ander: WANTROUWEND <------------> VERTROUWEND
Interactie met de ander: CONTROLE <-----------> BEGELEIDING/EXPERIMENT
!!! risico op “self fulfilling prophecy” hoe we andere behandelen, kan op zijn
beurt het (a)sociale handelen van de ander beïnvloeden
Overlappen tussen de twee continuüms: als je wantrouwend staat tov mensen, dat
ga je in de interactie met anderen eerder controlerend zijn
vb opvoeding: als je in een leefgroep werkt met jongeren waarvan je
denkt dat je enkel slechte intenties hebben, ga je inzetten op controle
van de leefgroep
als je denkt dat de jongeren te vertrouwen zijn, dan zal je ze proberen
begeleiden, minder controleren, en meer vrijheid geven aan de jongeren
om te experimenteren
Waarom moeten we dit als sociaal werker weten?
Sociaal werker die hiervan op de hoogte is, kan eigen mensbeeld/handelen in de
praktijk kritisch bekijken en eventueel bijsturen
Kan ook anderen correcte informatie meegeven
WANTROUWEND MENSBEELD
als de kans zich voordoet, stellen we eerder slecht/asociaal gedrag
,- 2 voorbeelden van wantrouwen in de psychiatrie (microniveau)
Stanford Prison Experiment (1971)
Onderzoeker verdeelt groep studenten in bewakers en gevangenen
Al snel beginnen bewakers zich sadistisch te gedragen, maken misbruik van hun
functie
Het zit dus in de natuur van mensen! Als je hun gewoon laat doen, komt het
dierlijke/slechte naar boven
Milgram Experiment (1963)
Deelnemers aan experiment moeten aan testpersoon vragen stellen. Bij fout
antwoord moeten ze een schok toedienen. Na een tijdje hoort men de testpersoon
(acteur) niet meer dood?? In vele gevallen blijven de deelnemers toch nog
steeds schokken toedienen
Witte jas geeft hen een autoritair gevoel
Mensen volgen zonder nadenken of schuldgevoel bevelen op, ook al weten ze dat
ze anderen schade berokkenen
beide experimenten tonen dat slechtheid in de natuur van de mens zit, we zijn tot veel
in staat en tonen vaak onethisch/slecht gedrag
- wantrouwen in de sociologie (meso- en macroniveau)
Conflictsociologie
o Samenleving is een verzameling van groepen die met elkaar strijden om
schaarse middelen
Strijd: normaal
Harmonie: ongewoon
Wantrouwen is in deze samenleving de enige overlevingsstrategie
o Wij <>zij
o De samenleving is een dichotoom: 1 arena met 2 grote tegengestelde
partijen die altijd in conflict zijn
Marxistische analyse
Kapitalisten >< proletariërs
Drijvende kracht in samenleving: geld
Kleine groep heeft macht over het kapitaal, dit zal tot
revolutie leiden
Cultuurclash
Leitkultur >< andere culturen (die als bedreiging worden
gezien)
Bv: Huftington’s clash of civilizations
o “The Clash of Civilizations is a thesis that people's
cultural and religious identities will be the primary
source of conflict in the post–Cold War world.”
o In de samenleving zijn verschillende arena’s, en de groepen verschillen per
arena
Persoon kan in ene arena ja vriend zijn, en in een ander je vijand
o Ook binnen groepen ontstaan conflicten
Durkheim: zijn visie was de basis waarop conflictsociologen zich baseerden
o Harmonie: normaal
o Strijd: abnormaal
, Conflict is vreemd en moet onderzocht worden
- wantrouwen in de filosofie
Oude traditie die tot op vandaag sterke invloed heeft
o Epicuristen, sofisten, Seneca
o Machiavelli
Machialvelistisch handelen: om te krijgen wat je kan krijgen moet je
soms liegen
Een heerser moet af en toe zijn volk voorliegen: “ik zal jullie
advies vragen, jullie krijgen een stem”, maar als puntje bij
paaltje komt maakt heerser de beslissing zelf
Je moet het goede wel vertellen, maar niet altijd het goede
doen
o Thomas Hobbes
Mensen zijn zichzelf handhavende organismen (metafoor: natuur)
Daarom: eigenbelang centraal
Hebzucht
Niemand is veilig, constante angst om gedood te worden
Want: iedereen handelt uit zelfzucht
“we zijn als wolven voor elkaar, er ontstaat een strijd van allen
tegen allen. Het leven is eenzaam, arm, lelijk, brutaal en kort”
(on)afhankelijk individu
o Ayn Rand: Egoïsme en asociaal zijn is een deugd en een doel
Beetje meer egocentrisch zijn zou de samenleving ten goede komen
Ethisch egoïsme
Wat moet je nu doen met de te wantrouwen medemens?
Levithian (Hobbes): metafoor van mythisch monster
o Als je wil vermijden dat mensen met elkaar in oorlog gaan, moet je een
sterke staat hebben
Controle door samenleving/staat
o Regels bepalen en strikt opleggen
“samen”-leven als vernislaag
o Natuur wegduwen, natuurlijke bedreiging in de mens wegwerken
o Samenleven komt achteraf, is niet authentiek
o Voortdurende achterdocht: barsten in het vernis laten kwelgeesten vrij
o Bewakingsstaat: vertrekken vanuit de gedachte dat de mens niet te
vertrouwen is
Camerabewaking, regressieve jeugdhulp, sanctioneringsbeleid
VERTROUWENSVOL MENSBEELD
Het wantrouwend Jean-Jacques Rousseau: vrije en goede mensen
mensbeeld gaat er van
“de mens wordt vrij geboren, maar hij ligt overal in
uit dat sociaal gedrag
ketenen”
niet authentiek is, maar
aangeleerd, opgevolgd De mens is van nature goed, maar de samenleving
en gecontroleerd corrumpeert hem, zorgt voor asociaal gedrag
Mens heeft uiteraard amour de soi (eigenliefde,
Het vertrouwensvol
egocentrisme)
mensbeeld gaat er van
uit dat het wel vanzelf
komt, en niet aangeleerd
hoeft te worden
mensen zijn over het
algemeen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marthevanquaethem. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.51. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now