Summary
Samenvatting Feniks historische contexten VWO
- Course
- Level
- Book
Dit is een overzichtelijke samenvatting van de Historische Contexten en bijbehorende uitleg.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
daniquevangeest
Content preview
HC De Republiek 1515-1648Verklaring van de begin- en eindtijd
1515: als gevolg van erfenissen en huwelijken komen de Bourgondische Nederlanden onder
bestuur van het Huis van Habsburg in de persoon van Karel V. Als koning van Spanje, keizer van
Duitsland en zeer overtuigend katholiek komt Karel in conflict met de volgers van godsdienstige
hervormers als Luther en later Calvijn. Dit conflict staat aan de basis van de opstand in de
Nederlanden tegen de Spaanse overheersing.
1648: het Verdrag van Munster maakt een einde aan de oorlog tussen Spanje en de voortaan
internationaal erkende Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
Kenmerkende aspecten van de HC:
- De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
- Het begin van staatsvorming en centralisatie.
- De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg
heeft.
- Het conflict in de Nederlanden dat resulteert in de stichting van een Nederlandse staat.
- Het streven van vorsten naar absolute macht.
- De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van
de Nederlandse Republiek.
- Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
Waardoor breekt de Opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572?
Twee oorzaken:
1. De centralisatiepolitiek van Karel V en Filips II waardoor privileges van edelen en steden in de
Nederlandse gewesten worden bedreigd.
2. De afkeer onder Nederlandse protestanten én katholiek tegen de steeds gewelddadiger en
intensiever wordende kettervervolging in de Nederlandse gewesten.
Jaartallen die je moet kennen:
1555 Vrede van Augsburg: cuius regio eius religio = de vorst van een gebied (regio) bepaalt welk
geloof zijn onderdanen volgen. Bepaling geldt binnen het Duitse Rijk.
1566 Smeekschrift der edelen: verzoek van enkele vooraanstaande edelen uit de Nederlanden
aan landvoogdes Margaretha van Parma om de ketterwetgeving in de Nederlanden en de
daarbij horende kettervervolging op te heffen. Het smeekschrift wordt in overweging
genomen, de kettervervolging opgeschort. Dit leidt tot meer calvinistische activiteit in de
Nederlanden, uitmondend in de Beeldenstorm.
1572 De watergeuzen verjagen ‘in naam van Oranje’ de Spaanse troepen uit Den Briel waarna
de Opstand tegen Spanje zich uitbreidt tot de gewesten Holland, Zeeland en een aantal
steden in andere Nederlandse gewesten. Willem van Oranje wordt door de staten van
enkele gewesten uitgeroepen tot stadhouder.
Waardoor resulteert de Opstand in het ontstaan van de Republiek, 1572-1588?
De Spaanse troepen zijn niet bij machte de opstand in de Nederlanden te stoppen. In 1588
zweren de noordelijke gewesten definitief het gezag van de Spaanse koning af. Na de moord op
Willem van Oranje en enkele vruchteloze pogingen een nieuwe vorst te vinden, kiest de Unie van
Utrecht in 1588 voor een republikeinse staatsvorm en roept De Republiek der 7 Verenigde
Provinciën uit.
, Jaartallen die je moet kennen:
1576 Pacificatie van Gent: de tot dan toe aan Spanje loyale gewesten in het zuiden van de
Nederlanden sluiten zich aan bij de opstandige gewesten in het noorden, onder voorwaarde
dat het katholieke geloof bij hen wordt gehandhaafd.
1579 Pacificatie valt uiteen: de opstandelijke noordelijke gewesten en steden verenigen zich in
de Unie van Utrecht.
1581 Plakkaat van Verlatinghe: de Unie van Utrecht zweer Filips II af als staatshoofd.
1584 Willem van Oranje wordt vermoord door de katholieke fanaticus Balthasar Gerards die
beweert in opdracht van de Spaanse koning te hebben gehandeld.
1585 Antwerpen valt weer in Spaanse handen, de rol van Antwerpen als internationaal
handelsknooppunt is uitgespeeld omdat Hollandse en Zeeuwse opstandelingen de Schelde
afsluiten voor de zeevaart.
1588 Vorming van De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
1596 Engeland en Frankrijk erkennen de soevereiniteit van de Republiek.
1648 Met de Vrede van Munster wordt de Republiek internationaal erkend als staat.
Waardoor ontstaat in de Republiek de Gouden Eeuw, 1588-1648?
De moedernegotie en het ontbreken van een feodale traditie in de landbouw zorgen voor een
snelle economische ontwikkeling in de Hollandse steden. De belangen om geld te verdienen zijn
groot: de oorlog met Spanje moet bekostigd worden. Religieuze tolerantie levert de steden veel
migranten op die handel en nijverheid verder laten groeien. Er ontstaat een stedelijke cultuur met
luxeartikelen en veel burgerlijke aandacht voor kunst en wetenschap.
Jaartallen die je moet kennen:
1602 De Staten-Generaal van de Republiek richten de Vereenigde Oostindishce Compagnie op.
De VOC krijgt het monopolie op de handel met Azië.
1609-1621 Het Twaalfjarig Bestand, wapenstilstand tussen Spanje en de Republiek.
1648 De Vrede van Munster maakt een einde aan de oorlog tussen Spanje en de Republiek.
Spanje erkent de Republiek als soevereine staat.
HC De Verlichting
Verklaring van begin- en eindtijd
1650: halverwege de 17e eeuw ontstaat in delen van (West-) Europa het verlichte denken. Traditie
en (bij)geloof maken plaats voor verstand en rede. Over de rol van God in het leven en de natuur
wordt uitgebreid gediscussieerd en gefilosofeerd. Ook keren de verlichte denkers zich tegen
intolerantie en misbruik van macht door kerk en staat.
1848: na enkele mislukte aardappeloogsten en daaropvolgende hongersnoden neemt bij het volk
in Europa de ontevredenheid over de machthebbers toe. Er berken opstanden uit, in Frankrijk
wordt de koning afgezet, in Berlijn, Wenen en andere grote steden gaan mensen luidruchtig de
straat op. Doel van deze, door het liberalisme beïnvloedde revoluties: meer inspraak voor de
burgers op het bestuur van het land en een beter bestaan. In Nederland resulteert de Europese
onrust in de totstandkoming van e grondwet van Thorbecke, waarin de parlementaire monarchie
wordt vastgelegd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daniquevangeest. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.34. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now