Summary
Samenvatting Historische Context 3 Feniks VWO
- Course
- Level
- Book
Samenvatting Historische Context 3 (Koude Oorlog).
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
daniquevangeest
Content preview
Koude Oorlog, 1945-19913.1: waardoor raakte Europa verdeeld in twee ideologische blokken en waardoor
groeide de spanning deze blokken, 1945-1955?
Kenmerkende Aspecten
- De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie
- Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en
fascisme/nationaalsocialisme.
- Het voeren van twee wereldoorlogen.
- Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door
massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij de
oorlogvoering.
- De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een
wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
- De eenwording van Europa.
Na de revolutie van 1917 kwam in Rusland de communistische partij aan de macht die streefde
naar een klasseloze samenleving en wereldrevolutie. Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een
totalitaire staat waar de communistische partijdictatuur en de economische staatscontrole weinig
ruimte lieten voor individuele vrijheid. Dit totalitaire systeem stond lijnrecht tegenover het systeem
van de Verenigde Staten en andere westerse landen dat was gebaseerd op democratie, politieke
rechten van het individu en op kapitalisme. Vanaf 1941 werkten de Sovjet-Unie en de Verenigde
Staten samen in de strijd tegen de asmogendheden. Tegen het einde van de oorlog liep de
spanning tussen beide landen snel op. Tijdens de Conferentie van Potsdam in juli 1945 werden de
grote mogendheden het niet eens over de vredesregeling met Duitsland en voer de nieuwe
machtsverhoudingen in Europa. Kort daarna maakten de VS met de inzet van de atoombom op
twee Japanse een definitief einde aan de Tweede Wereldoorlog. Het wantrouwen tussen de SU
en de westelijke mogendheden nam verder toe en daarmee de behoefte aan controle over
gebieden die van strategisch belang werden geacht. Dit streven naar invloedssferen bevestigde
voor beide partijen het vijandbeeld van de andere partij. In Oost-Europa ontstonden
volksdemocratieën naar het model van de SU. In 1947 wilde president Truman met de
Trumandoctrine (en met het Marshallplan, het daarmee samenhangende economische
hulpprogramma) en met het stimuleren van de Europese eenwording een dam opwerpen tegen
communistische expansie. Tijdens de Blokkade van Berlijn in 1948 wisten de VS met veel
inspanning West-Berlijn te behouden. Europa raakte verdeeld in twee ideologische
machtsblokken. De Koude Oorlog bleef niet beperkt tot Europa. Ook in de Amerikaanse
samenleving werd de angst voor ‘de ander’ sterk uitvergroot. Senator McCarthy leverde daar een
grote bijdrage aan. Door de wapenwedloop, door het bezit van de atoombom en door de vorming
van militaire bondgenootschappen kwamen de twee ideologische machtsblokken steeds
grimmiger tegenover elkaar te staan.
verplichte voorbeelden:
- Atoombom op Hiroshima (1945)
- Marshallplan (1947)
- Redevoering senator McCarthy over communisten in de VS (1950)
, Atoombom op Hiroshima (1945)
Na de Japanse aanval op de Amerikaanse vlootbasis Pearl Harbor (december 1941) raakten ook
de Verenigde Staten officieel betrokken bij de Tweede Wereldoorlog. Japan veroverde in korte tijd
grote delen van Oost-Azië (onder andere delen van China, Indo-China, Nederlands-Indië en de
Filippijnen veel eilandengroepen in de Stille Oceaan). Het grootste deel van de strijd tegen de
Japanners kwam op de schouders van de Amerikanen neer. Zij slaagden er pas in het midden van
1942 in een militair succesje te boeken .pas na het kraken van de codes voor het Japanse
radioverkeerd kregen de Amerikaanse tropen een bescheiden overwicht. Na de moeizame
verovering van het Japanse eiland Okinawa bereidden de Amerikaanse opperbevelhebbers in de
Pacific zich voor op de invasie van de Japanse thuiseilanden. Ze zagen hier echter erg tegen op,
vanwege de recente ervaringen met de kamikazeaanvallen en de halsstarrige weigering van
Japanse soldaten om zich over te geven, ook al zaten ze in een kansloze positie. De Amerikaanse
legerleiding verwachtte dat alleen al een invasie op het hoofdeiland Honshu een kwart miljoen
Amerikaanse soldaten het leven zou kosten, het Keizerlijke Japanse Leger was inderdaad
vastbesloten tot het bittere einde door te vechten. Generaal Tojo benadrukte in zijn Instructies
voor militairen dat overgave ondenkbaar was: ‘’Blijf als gevangene niet in schande in leven. Sterf,
om je ervan te verzekeren dat je geen eerloosheid achterlaat.’’
De geslaagde proef met de atoombom in juli 1945 bood de Amerikanen de kans de Japanners tot
overgave te dwingen zodat een afslachting van Amerikaanse militairen op de stranden van de
Japanse eilanden wellicht achterwege kon blijven. Vanwege het cultuurhistorische belang vielen
na lange discussies de oude en de nieuwe hoofdstad (Kyoto en Tokio) als doelwit af. De eerste
keuze viel op een stad die tot dat moment nauwelijks last van de reguliere bombardementen had
gehad: Hiroshima. Als de Japanse regering na de atoomaanval op Hiroshima nog steeds niet
bereid was te capituleren, zou een tweede bom op Nagasaki geworpen worden. Op 9 augustus
had Tokio nog steeds niets van zich laten horen. Daarom dropten de Amerikanen een tweede
atoombom boven Nagasaki. Hierbij kwamen 35.000 mensen om het leven. De meeste slachtoffers
waren burgers. De Amerikanen troostten zich met de gedachte dat zonder de inzet van de
atoombommen er nog veel meer Japanse burgerslachtoffers zouden zijn gevallen. Op Okinawa
was een kwart van e bevolking bij de gevechten om het leven gekomen. Als dit percentage
geëxtrapoleerd werd, zouden bij de invasie op de thuiseilanden zelfs miljoenen burgers om het
leven zijn gekomen. Maar er speelden ook andere motieven een rol. Een reden waarom de
Amerikaanse president Truman zo snel en kordaat zijn tanden liet zien, had te maken de situatie
in Oost- en Midden-Europa. Daar was de Sovjetbezettingsmacht op dat moment op
meedogenloze wijze bezig zijn wil op te leggen aan de bevolking van de 3 landen die door het
Rode Leger bevrijd waren. Truman wilde Stalin laten zien dat de VS over een allesvernietigend
wapen beschikten. Nadat de tweede bom op Nagasaki was gevallen, riep keizer Hirohito de
Opperste Raad voor de Oorlogvoering bijeen. De anders zo besluiteloze keizer was deze keer
vastberaden: hij wilde zijn volk verder leed besparen. Hij stelde voor om de Amerikaanse
capitulatievoorwaarden te accepteren, als de keizerlijke dynastie mocht blijven voortbestaan.
In Washington werd na lang wikken wegen met deze eis ingestemd: alleen het gezag van de
keizer zou de Japanse troepen tot overgave kunnen bewegen. Bovendien speelde een rol dat de
SU op 8 augustus Japan de oorlog had verklaard en het Rode Leger inmiddels de grens met
Mantsjoerije was overgetrokken. Het was de Amerikanen veel waard om de rol van de SU bij de
Japanse nederlaag zo klein mogelijk te houden.
Op 14 augustus deelde de keizer aan zijn ministers en de legerleiding mee dat hij de capitulatie
zou ondertekenen. Bovendien zou hij in een radiotoespraak het volk persoonlijk op de hoogte
brengen. Enkele ministers en militairen barstten bij het horen van dit nieuws in snikken uit. Die
avond werd er zelfs een mislukte couppoging ondernomen om te verhinderen dat de
radioboodschap zou worden uitgezonden.
Op 15 augustus, om 12:00, hoorden de Japanners voor het eerst de stem van hun keizer via de
ether. Omdat de oorlogssituatie zich ‘niet noodzakelijk in Japans voordeel’ had ontwikkeld, deed
de keizer een beroep op de troepen om zich over te geven. De officiële overgave van Japan vond
ruim twee weken later plaats. Aan een tafel op het dek van een oorlogsschip (Tokio), aanvaardde
generaal MacArthur de overgave. Nu was de Tweede Wereldoorlog definitief afgelopen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daniquevangeest. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.34. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now