Volksgezondheid en gezondheidszorg
1 Inleiding
Demografische transitie toename van levensverwachting door
spectaculaire daling van sterftecijfers, gevolgd door sterke daling van
geboortecijfers
- Hoge sterfte- en geboortecijfers lage sterfte- en geboortecijfers
- Daling geboortecijfers met vertraging, omdat het even duurt voordat
mensen hun reproductiepatroon aanpassen
Epidemiologische transitie radicale verschuiving in
doodsoorzakenpatroon
- Tijdperk van epidemieën en hongersnood
- Tijdperk van afnemende pandemieën
- Tijdperk van degeneratieve en door de mens veroorzaakte
aandoeningen
Snelle sterftedaling 1850-1970 daling van infectieziektesterfte,
toegenomen welvaart, hygiënische maatregelen (drinkwaterleiding en
riolering, verbetering in volkshuisvesting en verbeteren van
arbeidsomstandigheden)
Sanitaire beweging (paradigma Public Health)
- Meeste gezondheidsproblemen zijn terug te voeren op blootstelling
aan ongunstige omgevingsinvloeden en dus vatbaar voor preventie
- Problemen in volksgezondheid het best op te lossen door collectieve
maatregelen
- Bestuderen van volksgezondheidsproblemen kwantitatief
onderzoek
Successen Public Health
- Gerichte preventieve maatregelen (1875-1950) gezonde
volkswoningen, gemeentelijke gezondheidsdiensten,
preventieprogramma’s voor specifieke doelgroepen, sociale hygiëne
(beïnvloeden van sociale omstandigheden)
- Public Health na epidemiologische transitie (>1950) inrichting van
de gezondheidszorg (verzorgingsstaat)
- New Public Health (>1980) terugkeer van nadruk op
omgevingsinvloeden, bestrijding van welvaartsziekten
- Uitdagingen 21ste eeuw levensstijl, gezondheidsverschillen, etc.
- Drie belangrijkste succes afgelopen 40 jaar bestrijding roken,
opsporen en behandeling hypertensie en verkeersveiligheid
1
,Deel 1 Volksgezondheid
2 Gezondheid en ziekte in de wereld
Gezondheid van de wereldbevolking
Ongelijkheid in economische groei is gepaard gegaan met een ongelijkheid
in de toename van de gemiddelde levensverwachting bij de geboorte.
- Armoede leidt vrijwel altijd tot situaties die moeilijk verenigbaar zijn
met gezondheid
Een derde van de totale sterfte wordt veroorzaakt door
gezondheidsproblemen van voor de epidemiologische transitie
(infectieziekten, maternale/perinatale aandoeningen en
voedseldeficiënties), de rest door chronische niet-overdraagbare
aandoeningen.
- Belangrijkste doodsoorzaken ischemische hartziekten, CVA, lagere
luchtweginfecties, COPD, diarree, hiv/aids, tb, longkanker, verkeer,
prematuriteit
- Meeste verlies van DALY’s luchtweginfecties, diarree, depressie,
hartziekten, hiv/aids, CVA, prematuriteit, perinatale asfyxie, verkeer,
neonatale infecties
- Belangrijkste determinanten ondergewicht kinderen, onveilige
seks, alcohol, onveilig drinkwater, hypertensie, roken, suboptimale
borstvoeding
Effect van globalisering op volksgezondheid wereldwijd:
- Positief snelle verspreiding van medische kennis en technologie
- Negatief verspreiding van infectieziekten, effecten van
migratiestromen en de snelle verspreiding van tabak
Gezondheid van de bevolking in lage-inkomenslanden
Belangrijkste doodsoorzaak is infectieziekten, maar ischemische
hartziekten rukken op.
Kindersterfte afgelopen 40 jaar gehalveerd (in 2006: 71 per 1000)
Daarnaast is moedersterfte een belangrijk probleem, wat bijna volledig te
voorkomen zou zijn door professionele begeleiding tijdens zwangerschap
en bevalling.
- HIV/aids 2/3 van patiënten woont in Afrika, daling in incidentie en
sterfte neemt af dankzij HAART
- Tuberculose persoon met actieve tb besmet 10-15 personen per
jaar, hoogste incidentie in Afrika (door combinatie met hiv)
Demografische ontwikkelingen wereldbevolking neemt nog steeds toe,
met name door groei in arme landen
- Bevolking groeit harder dan werkgelegenheid, infrastructuur en
openbare diensten
- Voedsel in principe genoeg voedsel voor 7 miljard mensen, maar
slechte verdeling, bovendien waterschaarste
- Natuurrampen en conflicten hoger risico op overlijden in arm land
- Falende gezondheidszorg nog niet goed op gang in arme landen
2
, Gezondheid van de bevolking in hoge-inkomenslanden
Determinanten roken, hypertensie en obesitas
Roken begint bij mannen en wordt later door vrouwen overgenomen,
mannen stoppen ook weer eerst met roken en vervolgens vrouwen (naast
man-vrouw geldt dit ook voor stad-platteland en hoge sociaaleconomische
status-lage SES)
3 Gezondheid van de Nederlandse bevolking
Recente trends in volksgezondheid
- Hernieuwde sterftedaling door delayed degenerative disease
- Daling HVZ vermindering risicofactoren, verbeterde opsporing en
behandeling
- Daling verkeersongevallen gordel, helm, alcoholwet,
snelheidsbeperking
- Terugkeer infectieziekten resistentie, HIV
Beschrijving van volksgezondheid in NL
Berekening levensverwachting bij geboorte
Levensverwachting wordt afgeleid uit overlevingstafel, uitgaande van een
geboortecohort (van ca. 100.000 pasgeborenen).
Voor elke leeftijd wordt vastgesteld welk deel van de groep nog in leven
zou zijn, op basis van de leeftijdsspecifieke sterftecijfers van dat jaar.
Sterk verkorte overlevingstafel:
x q(x) l(x) d(x) L(x) T(x) e(x) e(x)*
0 0,0062 100.00 625 99.687 7.324.8 73,25 74,41
52 0 12
1 0,0479 99.375 4767 4.752.5 7.225.1 72,71 73,88
66 85 25
50 0,1387 94.608 13.128 1.320.6 2.472.5 26,13 26,84
67 60 39
65 0,5211 81.480 42.465 903.710 1.151.8 14,14 14,65
72 79
80 1,0000 39.015 39.015 248.169 248.169 6,36 6,36
00
- x = leeftijdsinterval
- q(x) = leeftijdsspecifieke sterftecijfer (sterftequotiënt)
- l(x) = aantal levende personen van dit interval
- d(x) = aantal overledenen (q*l)
- L(x) = aantal geleefde jaren in een interval
o L(x) = duur interval * (aantal personen begin + pers. einde)/2
o L(x) = x * (l+ l–d)/2
o Overledenen overlijden gemiddeld halverwege leeftijdsinterval
- T(x) = totaal aantal te leven jaren naar leeftijdsinterval
o Optellen van de L(x) kolom
- e(x) = levensverwachting (T/l)
- e(x)* = levensverwachting berekend met eenjaarsleeftijdsklassen
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Sophiep. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.