Class notes
Recht en Menselijk Gedrag HC 1 - 5
- Course
- Institution
College aantekeningen week 1 t/m 5, geschreven in 2015
[Show more]
Seller
FollowMiezjee
Content preview
Recht en Menselijk Gedrag HC 1: 02-02-2015Bij Law in the Books spreekt men over het recht dat opgetekend is in wetten en
jurisprudentie, terwijl als we spreken van Law in Action het gaat over recht dat betekenis
heeft in de dagelijkse praktijk van mensen. Het recht is geïnstrumentaliseerd: het recht wordt
als instrument gebruikt om sociaalrechtelijke doelstellingen te realiseren. Dit is zichtbaar in
Nederland door de opkomst van onderzoekers die zich bekommeren op de feitelijke gevolgen
van het recht.
Gedrags- en sociale wetenschappelijke benaderingen van het recht zijn onder te verdelen in:
Rechtseconomie
Rechtspsychologie
Rechtssociologie
Hersenwetenschappen en recht
Deze wetenschappen hebben allemaal gemeen dat zij allemaal empirische wetenschappen zijn
wat zich onderscheidt van de rechtsfilosofie. Het kenmerk van juridisch denken is de
normvorming: het stellen van normen die afgeleid worden van wetten en jurisprudentie. Het
gaat hier vaak om een prescriptieve norm dat wordt beargumenteerd. In de empirische
wetenschappen gaat het niet om de vraag of iets goed of fout is, het lijkt op verslaggevende
journalistiek, omdat het door middel van waarneming van menselijk gedrag en dit gedrag te
verklaren. Hier wordt het morele standpunt buiten beschouwing gelaten. Dus het zo objectief
mogelijk de werkelijkheid te beschrijven en te verklaren. Empirische wetenschappen kunnen
ook worden onderscheiden door onderzoeksmethoden: in deze vorm van wetenschap wordt er
gericht op beschrijving en verklaring en dit wordt gedaan aan de hand van interviews,
participerende observatie, experimenten en laboratoriumonderzoek.
Rechtseconomie Rechtspsychologie Hersenwetenschappe Rechtssociologie
n
Mensen laten zich Psychische Menselijk gedrag als Er wordt een band
leiden door eigen kenmerken van uitkomst van gelegd tussen
belang en maken een mensen wat er in het biologische/organische menselijk gedrag en
rationele keuze hoofd van individuen kenmerken. ook menselijke
waarbij een afspeelt. Vooral voortbrengselen en
maximaal nut wordt kijken naar sociale
nagestreefd. Simpele irrationele verhoudingen met
denkwijze. handelingen. het recht.
Groepsgedrag is
bepalend voor hoe
mensen zich
ontwikkelen.
In de rechtssociologie zijn er twee perspectieven:
De eerste verhouding wordt altijd de sociale genese van het recht genoemd. Dit
betekent de invloed van sociale verhoudingen op het recht.
De tweede verhouding wordt altijd de sociale werking van het recht genoemd. Dit wil
zeggen in welke mate het recht van invloed is op de sociale verhoudingen. Een
voorbeeld is het wetsvoorstel van de risicoaansprakelijkheid voor kinderen boven de
14 jaar.
, Recht en moraal hebben dezelfde voedingsbodem. Het recht heeft zich verzelfstandigt van de
moraal. In homogene samenlevingen waarin mensen elkaar persoonlijk kennen is eigenlijk
geen recht nodig, omdat het gebaseerd is op de normen die gelden in die samenleving. Op
deze wijze houden mensen elkaar in de gaten en in het gareel. Rechtspleging wordt dan
overgelaten aan de ‘stamoudste’ die oordeelt op basis van traditie. Dit gaat anders in moderne
samenlevingen waarin veel verschillen bestaan in individuen en kan de coördinatie niet
toevertrouwd worden aan traditie en is het recht functioneel noodzakelijk. Er is in deze vorm
van samenleving een artificieel instrument nodig dat zegt wat voor gedrag er van mensen
verwacht wordt. Daarvoor is de wetgevingsprocedures ingesteld en op basis van deze
procedures zijn bepaalde normen als juridisch geldende normen vastgesteld, zodat mensen
weten hoe ze zich moeten gedragen. Mensen hoeven hier niet volledig mee in te stemmen,
want door formele sancties worden deze regels toch nageleefd.
Hoewel het recht geboden is in de samenleving dat informele regels van traditie ook nog in
een moderne samenleving spelen. Er is namelijk een enorme invloed van informele regels op
de effectiviteit van het recht. Deze informele regels kunnen het recht ook frustreren. Recht is
functioneel noodzakelijk, maar dit impliceert niet dat andere regels van menselijk gedrag geen
invloed meer hebben.
De aard van de sociale relaties is van invloed op de betekenis van het recht. Hoe dichter de
sociale relaties zijn, des te minder mensen conflicten juridiseren en de betekenis van het recht.
Dichtheid van de relatie wordt bepaald door de frequentie, de kwaliteit en de continuering van
de relatie.
Wat betreft het mensbeeld is er ook een onderscheid: econs & humans. Econs is het
mensbeeld dat gangbaar in de rechtseconomie. Dit wel zeggen dat er rationele keuzes worden
gemaakt in eigen belang waarbij kosten en baten worden afgewogen. Er wordt normatief
ingesteld met regels, maar alleen op basis van kosten en baten afwegend, dus niet op basis van
goed en kwaad. Humans is terug te vinden in de sociologie. Mensen zijn niet alleen rationeel
en laten zich leiden door irrationele gevoelens, normen en affectieve betrokkenheid.
Instrumentalisering van het recht vs. rechtsbescherming: de wetgever gebruikt de wetten om
sociale doeleinden te realiseren. Het wordt in toenemende mate gestuurd door de overheid
met name omdat de kennis is toegenomen over menselijke verhoudingen. Dit kun je als
wetgever de geïdentificeerde factoren te beïnvloeden om mensen zo aan de hand van die
regels zich te laten gedragen. Maar door deze kennis kan er manipulatie intreden en hier moet
een grens gesteld worden, door bijvoorbeeld een waarborg van onze privacy. Dus er is een
enorme toename van sturingsmogelijkheden waarbij het recht als instrument wordt gebruikt
en dat de waarde die in het recht besloten ligt moeten negeren en dat is die waarde van
rechtsbescherming.
Waardoor laten mensen zich leiden?
Dit kan door de calculatie van kosten en baten (rechtseconomie)
Onbewuste driften (hersenwetenschappen)
Omgevingsfactoren (psychologie en sociologie)
o Sociale druk: druk van de omgeving
o Socialisatie: overdracht van normen en waarden in opvoeding
o Kopieergedrag: het gedrag te kopiëren van anderen
o Identificatie: mensen zijn geneigd om het gedrag te volgen van de persoon
waarmee zij zich identificeren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Miezjee. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.59. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77254 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now