Hoc 12. Recht in de
risicomaatschappij
Modernisering in drie historische fasen
Het recht is tegenwoordig sterk verbonden aan de natiestaat. De natiestaat verandert hevig door de
jaren heen door toenemende globalisering met als belangrijke factor de economie.
Pre-moderniteit
Weber probeerde dit ook in zijn eigen moderne tijd. Hij kwam toen tot de conclusie dat rationalisering
en modernisering kenmerkend was voor de maatschappij waarin hij leefde. Hij zag een maatschappij die
veranderde door de industrialisering en op allerlei niveaus van de samenleving maakt de generalist
plaats voor de specialist. Doelstellingen in allerlei levensgebeiden worden op een zo efficiënt mogelijke
manier gehaald op basis van gespecialiseerde kennis. Kortom: rationalisering en expertise was zijn idee
van modernisering
Moderniteit
Industriële Samenleving binnen Natiestaten die breekt met de feudale maatschappij: Ontwikkeling van
nieuwe maatschappelijke instituties
Reflexieve moderniteit
Beck: probeert te vinden wat nu precies typisch is voor onze maatschappij. Hij probeert de moderniteit
te begrijpen.
==> conclusie: we zijn een reflexieve maatschappij geworden. We denken na over onszelf: intreden van
risico’s.
Hoe komt dat? Na de moderniteit heerst er een postindustrieel tijdperk, met een verhoging van de
levensstandaard als gevolg van de successen in de industriële maatschappij van de moderne tijd:
Kapitalistische productiewijze: ondernemingsgerichte productie, arbeidsdeling,
schaalvergroting, consumptie (protestantse werkethiek)
Wetenschappelijke vooruitgang: expansie van de technologie in de maatschappij via
consumentenproducten, elektronica, energie, vervoer etc.
Deze wetenschappelijke vooruitgang bracht ook zijn risico’s mee: Tsjernobyl, milieuvervuiling,
vernietiging van natuur, gezondheidsproblemen. Door die vormen van rampen en de verhoogde
levensstandaard worden we bewust van de risico’s geproduceerd door de moderne evolutie.
, Risicomaatschappij
Maatschappij niet langer georganiseerd rond de productie en verdeling van goederen en welvaart
(industriële maatschappij), maar om productie en verdeling van risico’s. Risico is de moderne
benadering van het voorzien en voorspellen van de gevolgen van menselijk handelen. Niet langer op
nationale maar mondiale schaal.
Wie produceert er risico's en wie heeft het meeste risico==> zeer vaak twee verschillende groepen.
Onderscheid met industriële risico’s
Denken over risico's bestaat al lang, denk maar aan de Romeinen en hun verzekeringen/ zekerheden. De
kenmerken van de nieuwe risico’s:
Niet direct waarneembaar, meestal alleen toegankelijk voor experts (bijvoorbeeld gat in de
ozonlaag.)
Onomkeerbaarheid (radioactieve verontreiniging)
Grote schade. Ontoereikende verkering en aansprakelijkheid
Overstijgen nationale schade
Kritiek op Beck: WIldavsky, VS
Geen oog voor de Positieve Kant van Risico.
Voorwaarde voor Maatschappelijke Dynamiek en Modernisering
Te veel Preventie en Veiligheid belet Innovatie
Veiligheidsparadox: hoe veiliger de maatschappij, hoe minder mensen de resterende
onveiligheid kunnen tolereren.
Men tolereert veiligheid als men er bijna constant mee in contact komt. Veel veiligheid zorgt dus voor
een lage tolerantie voor onveiligheid.
Verschil risico inschattingen experts en leken (bang voor risico’s die ze niet zelf kunnen zien). ==> geen
kritiek, maar algemeen punt. Volgens wie is het een risico? Wie bepaalt? Veel mensen kunnen veel
verschillende ideeën hebben van risico’s. Inschattingen van leken worden vaak gezien als irrationele
angsten, neem nu voorbeeld van de boeren die vertelden dat de schapen nog eetbaar waren en hun wol
nog bruikbaar was na de Tsjernobyl ramp, toen bleek dat de radioactieve straling de buurt veel te hoog
lag. Ze beweerden dat de radioactiviteit in hun buurt al lang veel te hoog lag door een andere nabije
kernreactor, wetenschappers geloofden hen niet, maar ze bleken gelijk te hebben.
Recht in de risicomaatschappij
Duitsers versus Amerikanen
Duitsers. Crisis rechtstaat: grondwettelijke veiligheid van burgers kan niet langer gegarandeerd worden
Amerikanen: minder vertrouwen in overheid. Kritiek op wetenschappelijke onderbouwing
veiligheidregulering en kosten per gered leven: eerder een kosten-batenanalyse.
Huls: Combineer veiligheid en oog voor de veerkracht van het recht. Kijk naar ontwikkelingen in de
maatschappij:
Rechtstaat en juridische instituties ontwikkelen zich in interactie met de samenleving
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliev123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.80. You're not tied to anything after your purchase.