Summary
Samenvatting Aardrijkskunde, portus berkenboom, sterrenstelsel
- Course
- Institution
volledige samenvatting van een eigen cursus door portus berkenboom. volledig in word en met afbeeldingen.
[Show more]
Seller
Followfleurdegraaf
Content preview
Hoofdstuk: sterren ensterrenstelsels
1.Wat zie ja aan de sterrenhemel?
Waarnemingen
Hemellichamen blote oog: maan, sterren, zon, planeten, vallende sterren,
kometen en de Melkweg
Hulpmiddelen: telescoop, ruimtesonde: toestel in ruimte dat allerlei gegevens
en foto’s naar aarde stuurt
Bekende sterrenbeelden: kleine beer, grote beer, ram, …
Sterrenbeelden
Wanneer en hoe zijn sterrenbeelden ontstaan?
Oudheid -> sterrenhemel ingedeeld in gebieden
Sterren met zelfde helderheid werden verbonden
De ontstane figuren kregen namen uit goden- en dierenwereld
Zijn sterrenbeelden nu nog bruikbaar?
Rangschikking sterren -> niet evident
Sterren uit eenzelfde sterrenbeeld staan niet altijd op zelfde afstand
Een heldere ster van op aarde kan in werkelijkheid zeer ver weg staan
Sterrenbeelden nog gebruikt voor -> oriëntatie, plaatsbepaling in de ruimte
De positie van de sterrenbeelden in de ruimte
88 sterrenbeelden, vanaf noordelijk halfrond -> driekwart te zien, 52
sterrenbeelden
Schijnbare veranderingen tijdens het waarnemen is door de draaiing van de
aarde
Doordat de aarde rond een denkbeeldige as draait en wij op het noordelijk
halfrond leven, lijken sterren rondom een bepaald punt in het noorden te
draaien
Vlakbij dat punt staat de poolster
In de winter zien we andere sterrenbeelden dan in de zomer doordat de
aarde rond de zon draait in 1 jaar
De grote en de kleine beer
Zijn sterrenbeelden die in het noorden het hele jaar te zien zijn
De poolster behoort tot de kleine beer
De 7 helderste sterren van de grote beer vormen de bekende
steelpan
3 sterren vormen de staart en 4 sterren vormen het dijbeen
,Eigenschappen van de sterren
Zijn hete gasballen, stralen veel energie en licht uit
Ze zijn ver weg dus lijken klein
Kan helderder zijn dan een andere ster doordat ze ofwel dichterbij staat of
omdat ze meer energie uitstraalt
Hoe wordt de helderheid van een ster uitgedrukt?
Schijnbare helderheid van een ster aan de hemel = magnitude
Hoe kleiner het getal, hoe groter de helderheid van een ster
Zeer heldere sterren -> negatieve magnitude
Is de poolster de meest helderste ster?
Sirius -> helderste ster, heeft een negatieve magnitude
Poolster is veel zwakker
Hoe helder we een ster zien wordt mee bepaald door haar afstand
Alle sterren met een magnitude tot 6 zijn zichtbaar in een donkere omgeving
Waarom hebben sterren een verschillende kleur?
De kleur is afhankelijk van hun oppervlaktetemperatuur
Lage oppervlaktetemperatuur -> rood
Gemiddelde oppervlaktetemperatuur -> geel
Hoge oppervlaktetemperatuur -> wit
Zeer hoge oppervlaktetemperatuur -> blauwwit
Lichtjaar
Lichtjaar: is de afstand dat het licht aflegt in 1 jaar met een snelheid van
300 000 km/sec
Waarom maakt men gebruik van de term ‘lichtjaar’?
De getallen in km zijn zeer grote getallen
Met de term lichtjaar weten we onmiddellijk hoe lang het duurt vooraleer het
licht van die ster bij ons arriveert
Waarom kijk je in het verleden als je naar het heelal kijkt?
Hoe verder een hemellichaam zich bevindt, hoe langer het licht ervan
onderweg is naar de aarde
Omdat het licht van sterren in andere sterrenstelsel heel lang onderweg is,
zien we de sterren zoals ze waren toen het licht vertrok
Sterren doven uit dus je ziet sterren die nu niet meer bestaan
Omgekeerd zijn er sterren die al miljoenen jaren geleden geboren zijn, maar
die we nu nog niet zin omdat het licht ervan ons nog niet heeft bereikt
,2.Sterrenstelsels
De Melkweg
Als we van op aarde naar de sterrenhemelkijken -> zien we lichtende band
waar veel sterren geconcentreerd zijn = zien deel van het sterrenstelsel waar
we toe behoren
Sterrenstelsel: een verzameling van sterren met daar tussen stof en gas
De zwaartekracht houdt de elementen van een sterrenstelsel bijeen
Ons sterrenstelsel -> de Melkweg of het Melkwegstelsel
Melkwegstelsel bestaat uit: de zon + 200 miljard andere sterren
Melkwegstelsel heeft een spiraalvormige structuur
Zijaanzicht -> platte schijf met in het midden verdikte lichtgevende vlek, waar
meeste sterren zicht bevinden
Bovenaanzicht -> zien we dat de schijf bestaat uit spiraalarmen
Zon bevindt zicht eerder op de buitenkant op een van de armen
Ander sterrenstelsel met blote oog te zien -> andromeda sterrenstelsel
Bewegingen
Sterren draaien rond de as van het melkwegstelsel
Zon maakt die beweging 1 keer in 225 miljoen jaar, snelheid van 800 000
km/uur
De Melkweg beweegt naar het dichtstbijzijnde sterrenstelsel, de
Andromedanevel
Ze botsen binnen een paar miljard jaar, maar ze schuiven mooi in elkaar er is
genoeg ruimte tussen de sterren
Clusters
Wat is een cluster?
Groepen van sterrenstelsels die bij elkaar blijven door onderlinge aantrekking
Ons melkwegstelsel vormt samen met 53 andere sterrenstelsel een cluster, de
lokale groep genoemd
Heeft een diameter van 2 miljoen lichtjaren, eerder kleine groep ook
reuzeclusters met meer dan 1000 sterrenstelsels
Tussen de sterrenstelsels van eenzelfde cluster zijn er honderdduizenden
lichtjaren
Doorsnede bedraagt 100 000 lichtjaar
Heelal bestaat uit miljarden clusters
Superclusters
Nog grotere structuur: clusters vormen samen een supercluster
De lokale groep behoort tot de virgosupercluster
Is 200 miljoen lichtjaren groot
Grootste -> meer dan 1 miljard lichtjaren
Ook in de supercluster is de zwaartekracht verantwoordelijk voor het
bijeenhouden van de hemellichamen
, Hoofdstuk 2
1. De zon
1 van de sterren in ons melkwegstelsel, zoals alle sterren is het een
gigantische bol van extreem heet gas die energie uitzendt
1 van de kleinste sterren, staar dichter bij dan andere sterren, veel helder en
een gemiddelde temperatuur
Structuur van de zon
5 miljard jaar gelden ontstaan
Kern -> zeer hoge druk + zeer hoge temperatuur (15 miljoen graden),
hierdoor wordt waterstofgas omgezet in heliumgas
Deze chemische reactie is een kernfusiereactie waarbij zeer veel
energie vrijkomt
Wordt uitgestraald onder verschillende vormen van
elektromagnetische straling: infraroodstraling, Uv-straling, zichtbaar
licht, röntgenstraling, gammastraling
Zo al 5 miljard jaar stabiel licht + warmt, nog genoeg voor nog 5 miljard jaar
Hoe ziet het zonoppervlak eruit?
Oppervlak zon -> fotosfeer
De temperatuur op de fotosfeer -> 6000 graden
Op het zonoppervlak donkere vlekken met lagere temperatuur ->
zonnevlekken
Protuberansen -> bogen heet gas die we boven de fotosfeer waarnemen
Gasslierten worden in de ruimte geslingerd maar keren terug naar de
zon en vormen lussen
Uit welke delen bestaat de atmosfeer van de zon?
De atmosfeer van de zon bestaat uit 2 lagen
Laag dichts bij de zon -> chromosfeer
Buitenste laag -> corona
De corona reikt vele kilometers ruimte in + gemakkelijk
5 keer zo groot als zon zelf
Corona is extreem heet ( 2miljoen graden)
Corona is te zien bij …
Wat is het poollicht?
Gassen die elektrisch geladen zijn verlaten de zon + stromen de ruimte in als
zonnewind
Wanner deze langs de aarde komt kunnen er hoog in de atmosfeer, vooral bij
de polen, gekleurde lichtgordijnen ontstaan = totale zonsverduistering
2. De planeten
De zon die 99% van de totale massa van ons zonnestelsel vormt, houdt 8
planeten in een baan rond zich gevangen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fleurdegraaf. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76669 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now