Summary
Samenvatting biologie hoofdstuk 17
- Course
- Level
- Book
Samenvatting van hoofdstuk 17 nectar 6 vwo
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
floormarit
Content preview
Hoofdstuk 17 - DNA17.1 - DNA in je cellen
DNA
DNA bevat de informatie voor het maken van eiwitten.
Het DNA in het menselijk lichaam is verdeeld over 46
chromosomen in de celkern en het cirkelvormig DNA
in de mitochondriën. Een DNA-molecuul bestaat uit
twee strengen van 50 tot 250 miljoen nucleotiden
lang, deze vormen samen de helix. DNA-nucleotiden
bestaan uit een fosfaatgroep, een suikermolecuul
(deoxyribose) en een stikstofbase. Deoxyribose heeft
5 C-atomen die op een vaste manier genummerd zijn:
1) Het 1ste C-atoom vormt een binding met de
stikstofbase.
3) Elke nucleotide in een streng is via zijn
fosfaatgroep gekoppeld aan het 3de C-atoom.
5) Het 5de C-atoom heeft een binding met de fosfaatgroep.
Het 3 einde (de vrije OH-groep) van de ene streng ligt naast het 5 einde (vrije fosfaatgroep)
van de andere streng.
Er zijn vier verschillende stikstofbasen: adenine (A), cytosine (C), guanine (G) en thymine
(T). Stikstofbasen binden met elkaar door middel van H-bruggen naar de tegenoverliggende
streng. A vormt altijd een binding met T en C vormt altijd een binding met G. De vaste
basenparen in de strengen zorgen ervoor dat het DNA-molecuul complementair is.
Opgerold DNA
Histonen (speciale eiwitten) verstevigen en beschermen de DNA moleculen bij eukaryoten in
de kern. 8 histonen vormen een bolletje waar een deel van het DNA-molecuul omheen is
gerold. Het eerste histon houdt alles bij elkaar. Het geheel van de histonen en het eromheen
gerolde DNA wordt een nucleosoom genoemd. De histonen van verschillende nucleosomen
verbinden met elkaar waardoor een dikke chromatinedraad ontstaat. Deze draad spiraliseert
tot chromatine waardoor het DNA-molecuul in de celkern wordt opgeborgen.
Mitochondriaal DNA
Het mitochondriën bevat ook DNA. Het mitochondrium heeft 5 tot 10 cirkelvormige
moleculen mitochondriaal DNA (mtDNA). Het mtDNA bevat 37 genen, waarvan er 13
betrokken zijn bij aerobe dissimilatie, de rest codeert voor rRNA en tRNA. Het mtDNA erft
over van moeder naar kind.
Genen bevatten informatie
Het totale DNA van een persoon (genoom) bevat 19000 genen. Dit is een stuk DNA met
informatie voor de productie van een of meerdere eiwitten, deze spelen een rol bij het tot
stand komen van een erfelijke eigenschap. Alle cellen bevatten hetzelfde DNA, afhankelijk
van de functie wordt bepaald welke genen actief zijn. Ook reageren cellen op hun omgeving
wat de variatie in het actief zijn van genen vergroot. De DNA-code ligt vast in de
stikstofbasen. Ieder gen heeft een eigen sequentie van deze basen.
, 1,5 tot 2% van de genen coderen voor eiwitten. Het niet-coderend DNA (de rest) produceert
rRNA of tRNA, of regelt het aan- en uitschakelen van coderend DNA. In niet-coderend DNA
komt repetitief DNA voor, dit zijn herhalingen van series nucleotiden. Dit is ongeveer twee
derde van het menselijk genoom, dit kan verschillen van 2 tot duizend nucleotiden.
Korte herhalingen (STR’s) spelen een rol bij verwantschapsonderzoek en forensisch
onderzoek. Dit is zo omdat STR’s verschillen per persoon. Van bepaalde STR’s heb je twee
exemplaren omdat chromosomen in cellen in paren voorkomen.
Begrippen:
DNA: belangrijkste drager van erfelijke informatie
nucleotide: bouwsteen van DNA en RNA, bestaat uit fosfaatgroep, een suikermolecuul en
stikstofbase.
fosfaatgroep: 1 van de bouwstenen van het nucleotide
deoxyribose: suiker, 1 van de bouwstenen van het nucleotide
stikstofbase: 1 van de bouwstenen van het nucleotide. In DNA totaal 4 verschillende
stikstofbasen (A, T, C, G). RNA bevat U ipv T.
basenparen: vaste combinaties van twee basen die beide DNA-strengen bij elkaar houden
via waterstofbruggen.
complementair: de volgorde in de ene DNA-streng bepaalt die in de andere en andersom
matrijsstreng: streng tegenover de coderende streng. Het RNA-polymerase leest deze
streng af bij de transcriptie en kopieert hierdoor de sequentie van de
coderende streng.
eukaryoten: organismen waarvan iedere cel een celkern bevat.
histonen: eiwit in de chromatinedraad dat DNA verstevigt en beschermt
nucleosoom: het geheel van 8 histonen met het daarom gewikkelde DNA, bijeengehouden
door een histon
chromatinedraad: een draad van aan elkaar gekoppelde nucleosomen opgebouwd uit DNA
en histonen.
chromatine: het complex van DNA en eiwitten in de celkern van eukaryotisch ecellen
mitochondriën: een door 2 membranen omsloten celorganel dat fungeert als
energieomzetter in de eukaryote cel.
mtDNA: cirkelvormig DNA in mitochondria. VAn de 37 genen coderen 13 voor eiwitten
betrokken bij de aerobe dissimilatie, de rest codeert voor rRNA en tRNA. Een
mitochondrium bevat 5-10 moleculen mtDNA. Het mtDNA erft over van moeder op
kind via de mitochondriën in de eicel.
genoom: het totale DNA van een persoon
genen: deel van het DNA met de informatie voor de productie van 1 of meerdere eiwitten.
sequentie: de volgorde van de stikstofbasen in het DNA
niet-coderend DNA: grootste deel van het DNA, codeert niet voor eiwitten.
coderend DNA: deel van het DNA dat codeert voor eiwitten
repetitief DNA: deel van het DNA dat bestaat uit een aantal herhalingen van een serie
nucleotiden
STR’s: een type repetitief DNA met een aantal korte repeats van 2 tot 10 nucleotiden lang.
DNA-profiel: een unieke set STR’s in het DNA van een individu, bestaande uit 13
verschillende loci
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floormarit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81989 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now