Summary
Samenvatting "Rechtsstaat" Thema's Maatschappijleer voor 4VWO
- Course
- Level
- Book
Een samenvatting van het hoofdstuk "Rechtsstaat" voor de 4e klas.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
sandyzixin
Reviews received
Content preview
MA – ‘Rechtsstaat’ samenvattingRechtstaat
- een staat waarin burgers met grondrechten worden beschermd tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid
- Nederland: democratische en sociale rechtsstaat
democratische rechtsstaat = burgers mogen meebeslissen
sociale rechtstaat = er zijn wetten en voorzieningen om de welvaart
en het welzijn van burgers te bevorderen
- veel sociale vrede en sociale cohesie
- vertrouwen in rechtvaardig rechtssysteem
- wederkerigheid = voor wat hoort wat (bv. premies)
- rechtszekerheid = overheid en burgers verwachten van elkaar dat ze aan de
wet houden.
Ontstaan rechtsstaat
- tot 18e eeuw: periode van godsdiensttwisten en bloedige oorlogen
koningen en machthebbers onbegrensde macht
- in 18e eeuw: eeuw van Verlichting en verlangen naar maatschappelijk geluk
arme boeren, arbeiders én burgerij en adel kwamen in opkomst
De rede
- burgers geloofde in de kracht van de rede
- hierdoor ontstaan voorwaarden voor een rechtvaardige en gelukkige
samenleving
belangrijkste voorwaarde: vrijheid
Sociaal contract
- afspraak dat burgers én de overheid hun rechten en plichten accepteren
- overheid heeft geweldsmonopolie, maar is gehouden aan afspraken die
burgers en overheid overeenkomen
Grondbeginselen rechtstaat
- voorwaardes voor een rechtstaat
1. het beginsel van grondrechten
2. het soevereiniteits- en democratiebeginsel: sociaal contract
3. het legaliteitsbeginsel
4. het beginsel van trias politica: wetgevende, uitvoerende en
rechtsprekende macht
Eerste rechtsstaten
- Verenigde Staten: Amerikaanse constitutie
1776: Onafhankelijkheidsverklaring: nieuwe samenleving met
vrijheid en gelijkheid
Bill of Rights: staatsmacht gebonden aan grondrechten
- Frankrijk
1789: Franse Revolutie Vrijheid, “gelijkheid, broederschap of de
dood!”
1791: Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger
1799: Napoleon staatsgreep verlichte dictatuur
> verlichte dictatuur = dictatuur met rekening op de bevolking
Grondwet
, - begrenst de macht van de staat
- legt fundamentele rechten van burgers vast
- geeft aan hoe de machtsorganen van de staat zijn georganiseerd
- drukt de eenheid van de natie uit
Ontstaan grondwet
- 1789: Franse Revolutie
- 1798: Staatsregeling Bataafse Republiek (= voorloper grondwet)
- 1813: Val van Napoleon
- 1814: NL constitutionele monarchie (koninkrijk met grondwet)
eerste echte grondwet: macht van Koning Willem I vastgelegd
- 1848: Grondwetswijziging door Thorbecke, Huis van de rechtsstaat
Huis van de rechtsstaat
- 1848: Koning Willem II inperking macht met grondwet
Koning werd onschendbaar ministers verantwoordelijk
- vergroting democratie: censuskiesrecht
censuskiesrecht = mannelijke burgers die belastingen betaalden
mogen stemmen bij verkiezingen voor 2 e Kamer
Nachtwakersstaat Nederland
- staat die zich voornamelijk inzet voor bewaking van de veiligheid van de
burgers en de noodzakelijke voorwaarden realiseert voor economische groei
- gevolg: sociale onrust, klassenstrijd tussen arm en rijk
- gevolg van klassenstrijd: algemeen kiesrecht
1917 voor alle mannen
1919 +voor alle vrouwen
Ontwikkelingen door WOII
- Duitse bezetting einde grondrechten burgers
veiligheid, meningsuiting, drukpers, vereniging
- groepen joden, zigeuners, homoseksuelen, zwakzinnigen en verzetsstrijders
vermoord of concentratiekampen
- gevolgen grondwet: bescherming van burgers tegen discriminatie en recht op
sociale zekerheid
Klassieke grondrechten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sandyzixin. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now