Dit is een samenvatting geschikt voor de toets van TEAMWORK. Volgende hoofdstukken staan erin verwerkt:
1, 2, 3, 4, 6, 7, 9, 11, 12, 14, 15, 17, 23, 24, 26, 35.
Thema 1. Beginfase
1.1 De beginnende groep
Vanaf dat groepsleden bijeen zijn, kunnen we spreken van een beginnende groep. Een groep
kan vele jaren in deze fase blijven. Ieder heeft een eigen beeld van de groep. De eerste fase
wordt afgesloten wanneer ieder weet waar hij aan toe is en ieder zijn plaats gevonden heeft in
een structuur.
1.2 Taakniveau en sociaal-emotioneel niveau
Elke groep functioneert tegelijkertijd op twee niveaus:
- Taakniveau
o Inhoud van de groepsactiviteit
- Sociaal-emotioneel niveau
o De manier waarop de groep zich organiseert voor die taak
1.3 Extern systeem en intern systeem
Externe systeem = omvat alles wat er zich in de groep afspeelt aan activiteiten, interacties
en gevoelens om als groep ten aanzien van de buitenwereld te kunnen blijven voortbestaan.
Formele structuur = taakleider staat centraal: hij bewaakt wat er gedaan wordt.
Interne systeem = alle activiteiten, interacties en gevoelens die voortvloeien uit het interne
groepsfunctioneren. Dit wordt niet beïnvloed door de buitenwereld.
In de eerste fase is het belangrijk dat groepen hun structuur vinden en afstemming vinden op
elkaar.
1.4 Behoefte aan duidelijkheid
Als je voor het eerst in een groep komt doe je beroep op je oriëntatievermogen. Je zoekt naar
houvast. De groep is nog een fictie: het zijn losse individuen die een situatie met elkaar delen.
Er ontstaat een behoefte aan duidelijkheid.
1.5 Stereotypering
‘’Anderen moeten duidelijkheid scheppen’’ zwijgers, men merkt wel dat ze meedoen in een
vorm van non-verbaal.
‘’Men kan alleen zelf duidelijkheid maken. ‘’ maken een gespannen indruk.
1.6 Pseudo-interactie
De interactie heeft geen onderlinge samenhang of afstemming. Men spreekt vanuit een eigen
referentiepunt. Afstemming op een ander is pas mogelijk als je weet waar je je op af moet
stemmen. Ieder presenteert het toekomstbeeld van de groep zoals hij dat zelf graag zou
willen zien.
1.7 De taakstructuur van de groep
Er ontstaat een gevoel van machteloosheid vlak voor de doorbraak. Men wil wel, maar men
weet niet hoe. Kenmerken voor deze doorbraak is dat er vragen gesteld gaan worden. Er is
duidelijkheid gekomen over de toekomstige groepsactiviteit: men ziet het zitten.
1.8 Bijdrage van de groepsbegeleider bij beginnende groepen
1.8.1 Van individuele verwachtingen naar een gemeenschappelijke gerichtheid
Individuele verwachtingen worden een gemeenschappelijke gerichtheid in deze fase. Dit doen
ze door een eigen beeld te vormen van de identiteit van de groep. De start hangt af van
voorbereiding en duidelijkheid.
1.8.2 Van beleidsplan naar strategie
Er komt een nadere uitleg van de onderdelen van het plan. Het resultaat kan zijn dat er een
strategie wordt ontwikkeld. Het ontwikkelen van een eigen strategie leidt tot
gemeenschappelijk gerichtheid.
,1.8.3 Presentatie van het beleidsplan
Van belang zijn een aantal onderdelen in de presentatie van het beleidsplan:
1) De doelstelling van de groep
2) De groepsstructuur
3) De programmaopzet
4) De groepsprocedures
Deze regelingen kun je zien als een concrete uitwerking van bevoegdheden binnen een groep.
1.8.4 Het oorspronkelijke plan vertalen naar een eigen plan
Om tot een programmaopzet te komen zijn een aantal voorwaarden nodig:
- Plan van activiteiten (mogelijkheden groep)
- Vallen de leden in het kader van het plan?
- Ordening van middelen om het doel te bereiken
- Grenzen duidelijk maken
- Duidelijke presentatie
1.9 Groepsprocedures
In de eerste fase probeert de groep zich een beeld te vormen van het toekomstig
groepsfunctioneren. Om de betrokkenheid in een groep groot te houden is het belangrijk dat
er duidelijke groepsdoelen zijn.
De wijze waarop een besluit wordt genomen is belangrijk in de groep. Dit kan op meerdere
manieren en staat uitgewerkt in hoofdstuk 2. De vorm van verslaglegging kan van karakter
verschillen. Denk bijvoorbeeld aan notulen en samenvattende verslagen of persoonlijke
aantekeningen. De vorm van rapportage is ook belangrijk. Het beoordelen van het
groepsresultaat kan afhankelijk worden van de autonomie van de groep (evaluatie, controle).
Duidelijkheid is dus belangrijk! Dit leidt er tot dat er later geen problemen komen in de
groepsontwikkeling.
1.10 De taak van de groepsbegeleider tijdens de eerste fase
Het gaat er tijdens de eerste fase om een eenheid tot stand te helpen brengen. Een duidelijk
beeld van ieders eigen bijdrage is belangrijk. Het is belangrijk dat er een werkbare
groepsstructuur komt en een aanvaardbaar programma aan activiteiten.
De bijdrage van de groepbegeleider is van strategische aard.
1.10.1 Praktijkvragen
Het is belangrijk dat er een goede communicatiestructuur komt. Het is mogelijk de
ontwikkeling van een groep te bevorderen. Denk hierbij aan activiteiten om kennis te maken.
De begeleider vindt zijn aangrijpingspunten meer bij de communicatieprocedures (werken in
groepen bijv) dan de inhoud waarmee men zich bezighoudt. Hij probeert de gesprekssituatie
zo te begeleiden dat het voor ieder mogelijk wordt om zijn bijdrage in het
communicatieproces te geven.
In de beginfase is het belangrijk dat de begeleider een actieve houding heeft. Dit omdat er
vaak veel onduidelijkheid is binnen de groep.
1.11 Fenomenen in de eerste fase
1.11.1 Nieuwe groepen
Nieuwe groepen staan voor een reeks problemen:
- Het erbij horen en lidmaatschap
- De groep moet uitvinden welk soort leiderschap ondersteunend wordt
- De groep moet grenzen ontdekken
- De groep moet besluiten hoe op afwijkend gedrag gereageerd moet worden
- De groep moet haar normen vastleggen
- De groep moet ontdekken wie er binnen en buiten staat en waarom
- De groep moet een bruikbare communicatiemethode vinden
- De groep moet een manier vinden om feedback te geven
- De groep moet cohesie ontwikkelen
,1.11.3 Perspectief op volgende fasen
Na de beginfase staat de groep voor verdere problemen. Alle in de groepsactiviteiten
geïnvesteerde energie wordt gebruikt:
- Om aan groepstaken te werken
- Om de groep op te bouwen en in stand te houden
- Om individuele behoeften te bevredigen
Eeuwige problemen in groepen:
- De ontwikkeling van bruikbare besluitvorming
- Het bereiken van optimale cohesie
- Het vaststellen van doelen
- De ontwikkeling van normen
,Thema 2. Besluitvorming
2.1 Enkele besluitvormingsmanieren
Een groep die haar doel wil bereiken is voortdurend bezig met het nemen van besluiten.
Plops (natte sneeuw): een groepslid doet een voorstel maar niemand gaat erop in. Deze
situatie doet zich voor in nieuwe groepen die geconfronteerd worden met een grote
verscheidenheid aan problemen.
Topic jumping (van de hak op de tak): het nemen van een besluit wordt bemoeilijkt omdat
steeds overgesprongen wordt op een nieuw gespreksonderwerp.
Hoe worden nu eigenlijk besluiten genomen? Hoe kom je tot overeenstemming en wat is
daarbij moeilijk?
- Door zichzelf dit recht toe te kennen
- Door vorming van een tweemansblok (the handclasp) (2 groepsleden steunen elkaar)
- Door kliekvorming (the clique): vooraf een bepaalde oplossing vastleggen
- Door meerderheidsbesluit
- Door het onder druk zetten van de tegenstanders
- Door schijnbare eenstemmigheid: de druk om mee te doen is groot
- Door werkelijke overeenstemming
2.2 Wanneer is het wenselijk dat een besluit door de hele groep genomen word?
- Als het nodig is om met meningen rekening te houden
- Als de groep te maken heeft met gevolgen
- Als de groep het besluit moet uitvoeren
- Als de groep geleerd heeft effectief samen te werken
Factoren die besluitvorming makkelijk maken:
- Definitie probleem
- Helder inzicht
- Juiste groepsgrootte
- Voorzitter met goede procedures
Factoren die een snelle besluitvorming in de weg staan:
- Angst voor de gevolgen van het besluit
- Tegenstrijdige verplichtingen
- Interpersoonlijke conflicten
- Methodische fouten
- Gebrekkige leiding
2.3 De afzonderlijke stappen van besluitvorming op basis van overeenstemming
Er zijn vijf basisstappen te onderscheiden die een groep dient te volgen om tot een besluit te
komen. De vijf stappen zijn:
1) De nauwkeurige probleemdefiniëring
a. Probleem duidelijk onder ogen krijgen
b. Valkuil: te snel aannemen dat het duidelijk is
c. Hulpmiddel: gezamenlijke discussie
2) Het voorstellen van verschillende oplossingen
a. Vermijden: dat de voorzitter een oplossing klaarlegt
b. Valkuilen: onvoldoende informatie enz
c. Hulpmiddel: schriftelijk vastleggen van opkomende ideeën
3) Het bekijken en toetsen van de voorgestelde oplossingen
a. Vermijden: dat de invloed van een zo groot wordt
b. Valkuilen: onvoldoende toelichting op voorstellen
c. Hulpmiddelen: open gespreksklimaat waarin je zelf je mening kunt uiten
4) Het kiezen van één oplossing (besluitvorming)
, a. Vermijden: eindeloos zoeken
b. Valkuilen: onvoldoende oordeelsvorming
c. Hulpmiddelen: open gespreksklimaat
5) De planning en uitvoering
a. Vermijden: dat het nu op uitvoeren aankomt, niemand durft meer
verantwoordelijkheid te nemen
b. Valkuilen: geen overeenkomst bereiken
c. Hulpmiddel: feedback
2.4 Probleemgebieden
Een groep is op weg naar een doel maar dit kan bijna nooit zonder problemen gebeuren. We
kunnen daarom zes probleemgebieden onderscheiden die en groep op weg naar het doel
zullen bezighouden:
- Eerste probleemgebied: de gegevenheden
o Wat is onze situatie/wie zijn wij?
- Tweede probleemgebied: de doelen
- Derde probleemgebied: het plan
- Vierde probleemgebied: de betrokkenen
- Vijfde probleemgebied: de voortgang
- Zesde probleemgebied: het resultaat
2.5 Checklist bij besluitvorming en probleemoplossing in groepen
De volgorde van afzonderlijke problemen van besluitvorming worden hier weergegeven:
1) Beschrijving en analyse van het probleem
2) Motivering van betrokkenen
3) Opstellen van alternatieve oplossingsmogelijkheden
4) Besluit
5) Uitvoering
6) Evaluatie
7) Bijsturing
Een groepsbesluit is effectiever, naarmate:
- Geschiedenis van een probleem duidelijk gezien wordt
- Behoeften en wensen van groepsleden in het besluit meetellen
- Het probleem beter geanalyseerd en de doelstelling helderder gedefinieerd kan
worden
- De deelnemers sterker bij het probleem betrokken zijn
- Uit meer oplossingsmogelijkheden gekozen kan worden
- Meer groepsleden met het besluit kunnen instemmen
- Meer groepsleden verantwoordelijkheid willen dragen voor de uitvoering
- De groepsleden het effect van hun acties nauwkeuriger kunnen controleren en
bijsturen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SharonBonnes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.73. You're not tied to anything after your purchase.
