Het voortplantingsstelsel
Geslachtskenmerken
= Lichamelijke kenmerken waarbij jongens zich van meisjes onderscheiden
Ontwikkeling:
- Primaire geslachtskenmerken: reeds aanwezig van bij de geboorte
Man: testes, epididiymis, ductus, penis, prostaat en vesiculae seminales
Vrouw: eierstokken, eileiders, uterus, vagina en vulva
- Secundaire geslachtskenmerken: ontwikkelen tijdens de pubertijd oiv van de
geslachtshormonen
Man: verder ontwikkeling & vergroting balzak/teelballen en penis, schaam- en
okselbeharing, versterkte bot- en spierontwikkeling, stemverlaging en haargroei
aangezicht
Vrouw: borst- en tepelontwikkeling, ontwikkeling vulva, menarche, verbreding bekken
en typische vetverdeling en lichaamsbeharing (oksels, schaamstreek en benen)
Geslachtshormonen:
- Man: testosteron (gaat ook zorgen voor haaruitval op latere leeftijd)
- Vrouw: oestrogenen
Testosteron is de voorloper van oestrogenen. Vrouwen kunnen dus testosteron
omzetten in oestrogenen. In beide geslachten gaat testosteron inwerken op de
hersenen en daar zorgen voor de geslachtsdrift. Vrouwen hebben wel minder
testosteron, maar zijn hier ook gevoeliger voor.
Geslachtsorganen:
- Gonaden of geslachtsklieren: produceren gameten en hormonen die nodig zijn om het
systeem op gang te brengen
- Buizensysteem of kanaal: om gameten op te vangen en te transporteren
- Accesoireklieren: nodig zijn voor de goede werking ervan
- Externe geslachtsorganen: monden uit aan de buitenkant van het lichaam
,Mannelijke geslachtsorganen
1. Blaas
2. Bas deferens
(zaadleider)
3. Prostaat
4. Corpus cavernosum
5. Peniele urethra
6. Corpus spongiosum
7. Epididymis (bijbal)
8. Glas penis (eikel)
9. Testis (teelbal)
10. Ureter
11. Zaadblaasje
12. Rectum
13. Kliertje van Cowper
14. Aars
1. Urethra
2. Vasa defentia of zaadleiders
3. Penis
4. Epididymis of bijbal: lange kronkelende gang
5. Preputium of voorhuis
6. Testis of teelbal
7. Tunica albuginea of teelbalkapsel: vezelig kapsel rond de
teelbal
8. Ductuli efferentes of verbinding van teelbal met bijbal: vanuit
Vanuit de zaadbuisjes in de teelbal gaan de spermatiden,via de ductuli efferentes, naar de bijbal voor
verdere uitrijping. De bijbal is een lange kronkelende gang (3 – 5m lang, heel dun), in deze gang gebeurt
de narijping van de zaadcellen. Onderaan de bijbal begint de zaadleider. Via de plasbuis en de penis
wordt dit zaad naar buiten getransporteerd.
Penis
= Copulatieorgaan: buisvormig orgaan waarbij tijdens de geslachtsgemeenschap sperma in de vagina
wordt gebracht.
Bestaat uit erectiel weefsel, 3 zwellichamen:
- Bovenzijde: 2 corpora cavernosa
- Onderzijde: corpus spongiosum
, Hierin bevindt zich de urethra. Deze is vooraan verbreed tot de eikel.
De eikel wordt omgeven door voorhuid en is hiermee verbonden ter hoogte van het frenulum
(onderzijde)
Penis:
- ¾ vrijhangend deel of schaft (= voorste deel penis)
- ¼ peniswortel (= achterste deel penis)
1. Glans penis (eikel): ronde verdikking van het
zwellichaam aan het einde van de penis. Wordt
meestal deels verborgen onder de voorhuid.
2. Frenulum: kan tekort zijn en ingeknipt worden
of scheurt soms vanzelf.
3. Corona glandis: verdikte rand van de glans
penis
4. Sulcus glandis (eikelgroeve): groeve net onder
de verdikking.
Voorhuid van de penis (preputium): vlot
terugtrekbaar en elastisch.
Bestaat uit:
- Extern blad van de voorhuid
- Intern blad van de voorhuid
- Slijmvlies van de eikel
De voorhuid, een dubbele laag, omgeven het slijmvlies van de eikel. Klieren in de huid en in het
binnenste oppervlak van de voorhuid produceren een wasachtige stof die gemakkelijk door bacteriën
gekoloniseerd wordt en gemakkelijk tot ontstekingen lijdt. Hierdoor kiezen mannen soms zelf voor een
besnijdenis waarbij de voorhuid chirurgisch verwijderd wordt. Bij mannen met voorhuid moet deze
wel vlot retraheerbaar en elastisch zijn.
Bouw en bloedvoorziening van de penis:
, Centraal, in de 2 dorsale zwellichamen (corpora cavernosa), ligt telkens een arterie (= A. profunda
penis). Deze heeft verschillende vertakkingen naar binnen toe. De rest van dit zwellichaam is opgevuld
met bloedsinussen of bloedkamers. Dit kan vergeleken worden met verdikte bloedvaten die vol
kunnen stromen met bloed wanneer dit nodig is. Het bloed stroomt door dit netwerk van sinussen in
de zwellichamen. Dit bloed wordt afgevoerd door een netwerk van venen aan de buitenkant van de
zwellichamen. Deze aders komen samen aan de rugzijde samen. Het bloed wordt afgevoerd via de V.
dorsalis profunda penis.
Het ventrale zwellichaam (= corpus spongiosum) met daarbinnen de urethra gaat wel opzwellen, maar
gaat niet hard worden gezien anders het zaad niet door de urethra kan gaan.
Erectie
In rust of ontspannen toestand stroomt er relatief weinig bloed naar de zwellichamen, doordat de
aftakkingen van de arteries vernauwd of afgesloten zijn. Bij seksuele parasympatische stimulering gaan
deze aftakkingen open door een ontspanning van de gespierde wand (= vasodilatatie). Hierbij gaan de
bloedkamers helemaal beginnen vollopen. Dit komt mede doordat de gladde spiercellen rond de
sinussen aan de buitenkant zich ook gaan ontspannen. Dit wordt de tumescentie of zwellingsfase. De
penis zal dus langer en dikker worden.
Hoe meer het volume van die zwellichamen toeneemt, hoe meer de aders aan de buitenkant
toegedrukt worden. Dit gaat de bloedafvoer belemmeren door middel van compressie van die venen.
Het bloed kan niet meer weg, waardoor de druk binnen de 2 bovenste zwellichamen gaat toenemen.
Dit maakt dat de penis hard wordt. Dit wordt de turgescentie fase genoemd. Erectieproblemen komen
voor bij 1/3e van de mannen boven de 50, dit is vaak te wijten aan een slechte werking van de
slagadertjes.
Viagra: zorgt voor extra ontspanning van de slagadertjes waardoor er meer bloed in kan.
Teelballen of testes
De teelbal wordt omgeven door de tunica albuginea (= bindweefselkapsel). Bij ontsteking betekent dit
dat de teelbal niet kan uitzetten gezien dit kapsel er rond zit. Dit is zeer pijnlijk en kan zelfs zorgen door
druknecrose. De teelbal bestaat binnenin uit een 250-tal lobjes die van mekaar gescheiden zijn door
tussenschotjes of septa. Deze zijn aftakkingen of uitlopers van de tunica albuginea.
In de zaadlobjes zelf bevinden zich heel fel opgerolde, kronkelende zaadbuisjes of testiskanaaltjes
waarin de zaadcellen gemaakt worden en zich gaan ontwikkelen (+/- 100.000.000 per dag voor de twee
samen). Wanneer dit minder dan 20.000.000 per dag gaan we spreken van fertiliteitsproblemen.
De spermatiden worden, via de ductuli efferentes, naar de bijbal gebracht waar ze verder gaan kunnen
uitrijpen tot spermatozoa. De zaadstreng gaat de testes verbinden met de rest van het lichaam (= vas
deferens, bloedvaten, lymfevaten en zenuwen). Het volgt ook de musculus cremaster (= spier
waarmee de balzak opgetrokken kan worden) waardoor de testes binnenin het lichaam gebracht
kunnen worden. De functie hiervan is het regelen van de temperatuur, die ideaal moet zijn voor de
zaadproductie (+/- 35 graden).
Tunica albuginea wordt afgescheiden van het scrotum zelf door de scrotumholte. Deze bevat een
beetje sereus vocht waardoor er geen wrijving kan ontstaan. Naast de musculus cremaster, die de
testes kan optrekken, bevat de huidlaag zelf ook nog glad spierweefsel. Dit maakt dat de huid ook zelf
kan gaan samentrekken.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aureliedb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.07. You're not tied to anything after your purchase.