Class notes
Uitgebreide hoorcollege aantekeningen week 1 t/m 7
- Course
- Institution
Collegedictaat van 95 pagina's voor het vak Intellectuele Eigendom In Een Digitale Samenleving aan de VU (HC 1 t/m 7)
[Show more]
Seller
Follow
Rechtenstudent2022
Content preview
INTELLECTUELE EIGENDOM IN EEN DIGITALE SAMENLEVING01-04-2020 Hoorcollege 1 – Algemene inleiding en territorialiteit
Domeinen van de intellectuele eigendom
Het intellectuele eigendomsrecht bestaat uit meerdere rechtsgebieden bestaat.
De belangrijkste zijn het auteursrecht, het merkenrecht en het octrooirecht.
Ieder gebied beschikt over eigen doelen. IE-rechten kunnen overlappen, maar er
bestaat ook een strikte afbakening tussen deze rechten. Hoe kun je een idee
beschermen -> octrooirecht. Logo of naam voor een product gaat bedenken ->
merkenrecht. Als je iets hebt gemaakt, schilderij/foto/tekst, dan is deze
beschermd -> auteursrecht.
Doelen van de rechtsgebieden verschillen:
- Octrooirecht: Ziet op de bescherming van
uitvindingen, dus op de bescherming van
techniek. Het doel is het bevorderen van
technische innovaties. Het octrooirecht is er dus
voor dat er meer uitvindingen worden gedaan.
- Merkenrecht: Is er voor het tot stand brengen
van een functionerende markt. We beogen
hierdoor markttransparantie te creëren. Met een merk, een
onderscheidingsteken, kan de consument het product van de ene
onderneming onderscheiden van een product van de andere onderneming.
- Auteursrecht: Ziet, net als het octrooirecht, erop toe op het bevorderen
van innovatie, maar hier gaat het niet over het bevorderen van technische
innovatie. Het gaat om de bevordering van culturele innovatie. Er wordt
beoogd de creatie van nieuwe creatieve werken te bevorderen.
Focus op het auteursrecht
Bijna alle belangrijke begrippen uit het auteursrecht worden in artikel 1
Auteurswet genoemd. Artikel 1 Auteurswet is de thuisbasis als je met een
auteursrechtelijke casus te maken krijgt.
‘Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van
letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit
openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de
wet gesteld.’
Er staat allereerst in waar het auteursrecht op toeziet, namelijk een werk van
letterkunde, wetenschap of kunst. Dat is het object van bescherming. Een object
moet als een werk van letterkunde, wetenschap of kunst kunnen worden
aangemerkt om auteursrechtelijk beschermd te zijn. Dus de voorwaarde voor het
überhaupt bestaan van auteursrecht dat is dus een werk van letterkunde,
wetenschap of kunst.
Verder geeft artikel 1 Auteurswet aan wat het auteursrecht inhoudt. Het
auteursrecht is het uitsluitende recht om een werk openbaar te maken en het te
verveelvoudigen. Dat betekent dus dat het auteursrecht een monopolie positie in
het leven roept. Zodra een werk auteursrechtelijk beschermd is, dan mag een
ander dat werk, zonder toestemming van de auteur, niet het werk
verveelvoudigen of openbaar maken. Wanneer dit wel gebeurt, is er sprake van
een auteursrechtelijke inbreuk.
,Daarnaast zie je ook het begrip behoudens de beperkingen staan. Beperkingen
zijn situaties waarin het inbreuk maken op een recht van intellectuele eigendom
gerechtvaardigd is. Waarin we met een situatie te maken krijgen waar een
persoon het werk van een auteur zonder toestemming op internet ter
beschikking stelt, inbreuk maakt op het openbaarmakingsrecht, dan gaan we
kijken of de openbaarmaking wellicht te rechtvaardigen valt aan de hand van een
wettelijke beperking.
Ten slotte de vraag aan wie het auteursrecht toekomt. Dat is de maker van het
werk zoals deze in artikel 1 van de auteurswet elzen. Wie dient als maker te
worden opgevat in de zin van artikel 1 Auteurswet komt in week 5 aan bod.
Inhoud
• Onderwerp 1: Ratio en functie: Wat willen wij bereiken met de
auteursrechtelijke bescherming. Waarom bestaat het auteursrecht? Welk
doel willen wij ermee bereiken en op welke manier?
• Onderwerp 2: Object van bescherming: Wanneer is er sprake van
auteursrechtelijke bescherming? Waar ziet de bescherming op toe? Wat is
de beschermingsomvang?
• Onderwerp 3: Wetgeving: Hoe het auteursrecht is geregeld in de wet?
• Onderwerp 4: Territorialiteit -> met name in de internet omgeving.
ONDERWERP 1: RATIO VAN BESCHERMING
Aan het auteursrecht liggen 2 belangrijke ratio’s ten grondslag.
Ten eerste, aan de invulling van het auteursrecht niet alleen pragmatische
doelmatige overwegingen ten grondslag ligt, maar ook overwegingen van
rechtvaardigheid. Wat betreft de doelmatige overwegingen is de incentive-theory
de belangrijkste. De gedachte is dat het auteursrecht creatievelingen
aanmoedigt om creatief te zijn. De bescherming die wordt geboden dient als een
stimulans van investeringen in informatieproducten (incentive). Met het
auteursrecht wordt men niet alleen aangemoedigd om het product te creëren,
maar ook om deze te verspreiden (delen met de rest van de wereld). Deze
theorie ziet dus uitsluitend op het bereiken van het doel. Auteursrecht is een
middel waarmee de toegang tot informatieproducten voor de samenleving als
geheel wordt bevorderd, zodat de samenleving daarvan kan profiteren.
Daarnaast is het auteursrecht er niet alleen om het doel te bereiken, maar ook
omdat wij de invoering ervan redelijk en billijk achten voor de auteur. De auteur
heeft tijd en energie gestoken in het creëren van een creatief werk en het is
rechtvaardig om hem hiervoor te belonen. Normaal gesproken als je iets fysieks
maakt is het ook je eigendom. In principe zou, in het auteursrecht, ook moeten
gelden in intellectueel opzicht. Een intellectuele prestatie verdient bescherming.
Deze theorie ziet dus op overwegingen van rechtvaardigheid. Vergoeding van
creatief werk (reward-theory). De focus ligt op de auteur zelf, die beloond moet
worden en niet op de samenleving als geheel die moet profiteren van
informatieproducten.
Voorvloeiende uit deze twee grondgedachtes worden er ook aannames gedaan:
- Auteursrecht de motor van vrije meningsuiting: Deze gedachte hangt
samen met de incentive-theory. Omdat de auteur een economisch
exploiteerbaar recht krijgt in ruil voor het delen van de vrije mening. De
mening zodoende ook meer geuit zal worden, omdat er een soort van
, bescherming tegenover staat. Kanttekening: het auteursrecht bestaat uit
exclusieve rechten. Iets wat beschermend is, mag door een ander niet vrij
gebruikt worden. De vrijheid van meningsuiting wordt tegelijkertijd ook
ingeperkt door het auteursrecht.
- Het opbouwen/bevorderen van culturele identiteit: Vloeit ook voort uit de
incentive-theory. De gedachte is dat een land meer status krijgt zodra er
meer werken van afkomstig zijn. Al het oude culturele materiaal noemen
wij het cultureel erfgoed (schilderijen Rembrandt).
De incentive-theory en de reward-theory vormen de belangrijkste primaire
grondslag voor het auteursrecht.
Incentive-theory
De gedachte is dat het auteursrecht de creatie en verspreiding van cultureel
materiaal bevorderd. Waarom? Omdat het auteursrecht een bepaalde periode
van marktexclusiviteit in het leven roept. Zodra je het werk hebt gemaakt, dan
heb voor langer dan een eeuw exclusief recht op dat werk. In die
beschermingsperiode kun je dan vervolgens
de investeringen die je hebt gedaan, ten
aanzien van het maken van het werk,
terugverdienen. De gedachte is, is dat als die periode er niet zou zijn die
investeringen niet of in veel mindere mate gedaan zouden worden. Zodoende
moedigt het auteursrecht auteurs dus aan om creatief te zijn om werk te maken
en die dan ook daadwerkelijk te verspreiden. Aanmoediging van creativiteit en
investeringen -> Door langere beschermingsperiode.
Stel dat er geen auteursrechten waren. Zodra je een werk hebt gemaakt, dan heb
je een soort van ‘natuurlijke voorsprong’ op anderen. Je hebt het werk als eerst af
en je kan het gaan exploiteren tot dat een ander het na heeft weten te maken.
Het namaken is in deze tijd erg simpel. Zeker ten
aanzien van auteursrechtelijke werken. Kopiëren
van een tekst, foto of een film gebeurt binnen no
time. Waarom zou je dan nog investeren in een het maken van een schilderij of
film? Indien een ander zonder die investeringen het kan overnemen en daar geld
aan kan verdienen? Je bent dan een copycat en niet een creatieveling. Als
copycat zijn je kosten lager en je opbrengsten zijn gelijk.
Reward-theory
Het auteursrecht is er ook om de auteur te belonen voor zijn creatieve
inspanning. Creatief werk van de maker leidt tot intellectuele eigendom, want:
- Zonder de auteur zou het werk nooit zijn ontstaan.
- Het werk draagt de persoonlijke stempel van de maker
(persoonlijkheidsrechtelijke grondslag). Het werk is een verlening van zijn
persoonlijkheid en daarom zou hij zeggenschap moeten hebben over wat
er mee moet gebeuren.
- De maker heeft tijd en moeite gestoken in de creatie van het werk
(redelijkheid en billijkheid). De beloning is het toekennen van het
exclusieve auteursrecht.
Auteursrecht: een inspiratiesysteem
Het auteursrecht functioneert ook als een soort van
inspiratiesysteem. Wanneer iemand een werk maakt,
is het bijna altijd zo dat hij een eerder gecreëerd werk
als inspiratiebron gebruikt. Dit betekent niet dat hij
, het werk in zodanige mate overneemt dat hij daarmee inbreuk maakt op het
auteursrecht. Maar dat hij door het werk bepaalde ideeën krijgt en op basis
daarvan geheel zelfstandig een nieuw werk gaat maken.
Daarnaast is het zo dat auteursrechtelijke bescherming niet voor eeuwig duurt.
Na afloop van de beschermingsperiode is eenieder vrij om met dat werk te doen
wat diegene wil. Het werk komt dan in het publieke domein en dan kan je het wel
in grotere mate overnemen of eigen creativiteit aan toevoegen. De gedachte
hiervan is dat hiermee het aanbod van culturele werken in de maatschappij
groter wordt. De verzameling van al het culturele materiaal dat tot op heden
gemaakt is wordt cultureel erfgoed genoemd.
Uit het voortborduren op bestaand materiaal
bestaat een innovatie-cyclus. De gedachte is dat
wanneer iemand een werk creëert, iemand anders
op dat werk voortborduurt. Dit gaat de hele tijd zo
door. Zodoende levert het auteursrecht niet alleen
een stimuleringsmiddel op voor een nieuwe creatie, maar ook voor een creatie
die is gebaseerd op reeds bestaande werken. De maker die het werk creëert en
gaat exploiteren, is dus niet alleen exploitant van zijn eigen werk, maar ook een
gebruiker van eerder, door andere gemaakte werken. Maker = exploitant en
tevens gebruiker:
• Exploiteert afgeronde werken
• Gebruikt reeds bestaand materiaal voor nieuwe creaties
Auteursrecht vs.
De aanname dat het auteursrecht functioneert als een motor voor vrije
meningsuiting is niet heel overtuigend. Exclusieve rechten op informatiebronnen
de vrijheid van meningsuiting ook beperken. Als een boek niet auteursrechtelijk
beschermd is, dan kan eenieder dat op internet delen. Dan heeft iedereen, waar
dan ook ter wereld, kosteloos/lagere prijs, toegang tot dat boek. Het is zo dat IE-
recht prijsmonopolies in het leven roepen. Een auteur kan zelf bepalen welke
prijs hij vraagt voor de exploitatie van zijn boek. Dit komt de vrijheid ten aanzien
van de informatie niet ten goede. Het werk is minder vrij beschikbaar.
ONDERWERP 2: OBJECT VAN BESCHERMING
= Wat is auteursrechtelijk beschermd?
Om van auteursrechtelijke bescherming te spreken moet er sprake zijn
van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst:
• Boeken, geschriften
• Toneelwerken/musicals
• Voordrachten
• Choreografie
• Muziek
• Tekeningen, schilderijen
• Films, foto’s
Artikel 10 lid 1 Auteurswet
De objecten opgesomd in artikel 10 lid 1 Auteurswet kunnen onderwerp zijn van
auteursrechtelijke bescherming. Dit artikel omvat een lijst van objecten die als
een werk van letterkunde, wetenschap of kunst kunnen worden aangemerkt.
Kijkend naar de lijst, 2 vragen:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Rechtenstudent2022. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $18.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now