Alle artikelen uit de klapper samengevat, behalve week 6&7. De belangrijkste informatie daaruit heb ik echter opgenomen in mijn begrippenlijst (vanwege gebrek aan tijd om alles ook nog los samen te vatten). Bij de eerste kans werden hier echter ook geen vragen aan gewijd, maar voor een volledig bee...
,Week 1A: Wat is criminologie?
1. Criminologie – een terreinverkenning, SDU/2014
Wat doet een criminoloog
o Een criminoloog bestudeert misdaad en straf en probeert het hoofd koel te
houden. Objectiviteit is belangrijk.
Wat is criminologie?
o De wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de aard en
achtergrond van menselijk gedrag die door de wetgever strafbaar zijn gesteld
en de wijze waarop de overheid en overige maatschappij daarop reageert
Mensen in Nederland denken dat criminologie is toegenomen. Onveiligheid wordt vooral gezien als
een maatschappelijk probleem. 75% meent dat harder straffen nodig is. De overheid zou volgens een
grote groep mensen meer aan preventie moeten doen. Mensen voelen zich vaak emotioneel betrokken
bij misdrijven. De aantrekkelijkheid van criminele verhalen berust erop dat iemand zich goed voelt dat
hij er beter aan toe is dan het slachtoffer: neerwaartse vergelijking. Dit verklaart de populariteit van
het onderwerp, want er is een sterke vergeldingsbehoefte.
Dirkheim wees erop dat de opgewekte emoties ook een positief effect kunnen hebben. Door het delen
van gevoel van sociale verantwoordelijkheid bevestigen leden in een gemeenschap zichzelf en elkaar.
Ook bevestigen ze hun besef van morele superioriteit: de afwijking van de zondaar groot de
saamhorigheid.
Reacties op misdrijven kunnen ontsporen. Vooral als een bevolkingsgroep gefrustreerd is of zich
bedreigd voelt. De woede wordt dan op de daders afgereageerd, terwijl het eigenlijk een
maatschappelijke oorzaak heeft. Soms fungeert zelfs de politie als zondebok. Soms leidt een verhaal
tot angst of woede, maar soms ook tot identificatie. Dat laatste berust vooral op heldenverering (Denk
aan Holleeder, the Gothfather). Het eigen geweten staat dat echter niet toe, dus vandaar de roep om
bestraffing – als soort correctie op henzelf. Mensen met medelijden projecteren vaak persoonlijke
frustraties op de dader. Als iemand zichzelf tekortgedaan voelt, projecteert hij dat. Dit kan leiden tot
morele verontwaardigdheid over het optreden van de politie en justitie. Zij worden namelijk gezien als
de vertegenwoordigers van de onderdrukkende staat. Dit kan in erge gevallen zelfs tot rellen of
terrorisme leiden.
Door de vele identificatiemogelijkheden spreekt criminaliteit een grote groep mensen aan. Boeken
over dit onderwerp zijn enorm geliefd. Typerend is dat er weinig aandacht is voor nabestaanden of
slachtoffers in dergelijke boeken. Dingen in de media worde door iedereen anders gezien. Om te
voorkomen dat de reactie op crimineel gedrag te erg wordt beïnvloed door emoties, bestaat de
berechting deels of geheel uit onafhankelijke rechters. Criminologie levert een bijdrage aan een reactie
op criminaliteit Objectieve informatie wordt namelijk door de criminologie beschikbaar. De
criminologie probeert over emotionele kwesties zakelijke informatie te verzamelen en
systematisch te ordenen. Criminologie is het onmisbare koele oog van de strafrechtspleging.
Criminologie wil ook een bijdrage leveren aan de discussie omtrent misdaad en straf. Criminologie
bestaat uit de wetenschap die de aard en achtergronden van menselijk gedrag bestudeert die door de
wetgever strafbaar zijn gesteld en van de wijze waarop de overheid en overige maatschappij daarop
reageert.
Een criminoloog verzamelt kennis over criminaliteit om bij te dragen aan effectieve en
humane aanpak.
Koele oog van de criminologie: dit betekent dat mensen vaak vanuit emotie reageren op bijvoorbeeld
misdrijven en de criminologie er is om die emoties om te zetten in zakelijke info en die systematisch te
ordenen. Criminologie is het onmisbare koele oog van de strafrechtspleging.
We spreken tegenwoordig van criminaliteit en niet meer van misdaad. De oorspronkelijke termen
klonken namelijk te hard. Het begrip delinquent is op retour. De verschuivingen in woordkeuze komen
2
,door de ernst van de zaken en door de verharding van de publieke opinie. De woordkeuze geeft aan
welke opvatting iemand over criminaliteit heeft.
Wat onder criminaliteit valt wordt bepaald door de wetgever. Door de jaren verandert de opvatting. Bij
invoering van een nieuwe bepaling: criminalisering. Bij schrappen van een bepaling:
decriminalisering. De inhoud van wat onder criminaliteit valt verschil per tijd, maar ook per land. Het
wetenschappelijke object van criminaliteit is tijd- en plaatsgebonden. Door de relativiteit van het
criminaliteitsbegrip moet bij onderzoeken voorzichtigheid worden betracht. Per tijd en plaats geldt een
andere uitkomst. Wat een drugscrimineel is, is bijvoorbeeld ongeschikt voor onderzoek – want per
land is de opvatting hierover totaal anders.
Criminologie bestaat ‘pas 150 jaar’. Gedacht kan worden dat het al veel ouder is, maar het oude
denken voldoet niet aan deze definitie:
Dat het een wetenschappelijke discipline is, met wetenschappelijke waarnemingen en
daarmee onderzoek wordt gedaan en waarin op basis daarvan theorieën worden
geformuleerd en de houdbaarheid wordt getoetst door verder wetenschappelijk
onderzoek.
Geschiedenis criminologie
Het vormt wel de wortels van het moderne strafrecht en de actuele criminologie. Europees recht is ook
sterk gebaseerd op Romeins recht. Het Germaanse leenstelsel leidde tot een feodaal stelsel, toen
kwamen de leenmannen en vervolgens de adel. De lokale leenheren zagen alles als privé-eigendom,
dus crimineel gedrag werd meer gezien as inbreuk op recht van een leenbeer. Hierdoor vond een
verschuiving van de rechtvaardiging van bestraffen van misdaad plaats. Hierna kwam een inquisitoir
systeem: misdrijf werd gezien als schending van het vorstelijk vredesgebod, de overheid moet
daartegen optreden
Verlichtingsdenken
o Beccaria
o Mens in staat door de rede om de wereld te begrijpen en vormen.
o Criminaliteit was inbreuk op het sociale contract. Via proportionaliteit moet worden
gestraft. Een wreed proces is ongewenst. Straf is nodig, maar gelijkheids- en
legaliteitsbeginsel belangrijk.
Positivistische school
o Empirisch ideaal: werkelijkheid is door onderzoek waar te nemen.
o Straffen gericht op behandelen en voorkomen herhaling.
Italiaanse antropologieschool
o Cesare Lombroso
o Antropologie is de studie van de mens. Hij benoemde uiterlijke kenmerken van
criminelen. De criminele mens zou achter zijn gebleven in ontwikkeling.
o In de 20e eeuw werd het minder populair: geen controlegroepen. Toch paste hij als
1e een wetenschappelijke onderzoeksmethode toe en daarom wel de grondlegger
van de criminologie.
De Franse milieuschool
o Napoleon, Quetelet
o Toepassen statistische methoden in de sociale wetenschap
o De sociale omgeving brengt iemand tot crimineel gedrag
o Von Mayr: hypothese dat het aantal diefstallen gelijke tred zou houden met de prijs
van elementaire levensmiddelen. Als de graan- of broodprijzen zouden stijgen,
zouden de armste moeten stelen en dus zou het aantal veroordelingen voor
diefstallen stijgen. Het doorstond echter de empirische toets niet, omdat het
veronderstelde verband niet aanwezig bleek. Het is wel een goed voorbeeld van
criminologisch hypotesetoetsing door middel van kwantificerend empirisch
onderzoek.
3
, Socialistische criminologie: het deel van de criminologie dat vooral oog had voor
maatschappelijke omstandigheden.
o Meer aandacht voor economische verhoudingen in samenlevingen.
o 1922: Willem Bonger – 1e hoogleraar criminologie. Accent op relatie tussen
ontwikkeling van criminaliteit en economische condities. Hij was de 1 e die wees op
witteboordencriminaliteit.
Nieuwe richting (jaren ’50): combinatie van vrije wil + determinische theorieën.
o Strafrecht is uiterste middel, geen vergelding.
Kritische criminologie (jaren ’70): labeling, stigmatisering. Vragen over de
criminaliteitsprocessen ontstonden. De problemen van strafrechtspleging stonden centraal.
Veramerikanisering: vooral door de Chicago School. Verklaring van criminaliteit werd
gezocht in maatschappelijk gedrag. Er waren daar oude buurten, gebrek aan sociale cohesie
en daarom veel criminaliteit.
o In Europa worden Amerikaanse theorieën veel gebruikt. Het voordeel daarvan is dat
je een soort mondiale criminologie krijgt. Het nadeel is dat juist nationale tradities
soms nodig zijn om begrip te hebben voor bepaald gedrag en men die niet moet
kwijtraken.
Criminaliteit wordt tegenwoordig gezien als groot maatschappelijk probleem.
2. Kwalitatief onderzoek en criminologie theorie – Staring en van
Swaaningen.
Goed onderzoek is onderzoek dat tot nieuwe en betere vragen leidt. Hier ligt een probleem: want veel
criminologen voegen nu zo weinig toe aan hun data dat het vakgebied aan platheid en intellectuele
betekenisloosheid ten onder dreigt te gaan. Daarvoor zijn verschillende redenen aan te wijzen.
Allereerst dat criminologen te makkelijk meegaan in de beheersingscultuur: ze worden te veel door
het beleidsdebat beheerst en doen te weinig eigen onderzoek. Ook voeren ze te weinig op een eigen,
autonoom kompas. Dit noemen we a-theoretisch empirisme: enkel baseren op bestaande gegevens
van overheidsdiensten en geen eigen gegevens meer gebruiken (Nils Christie). Overheden willen de
feiten wel kennen, maar lijken geen interesse te hebben in vragen stellen. De onderzoekers willen
voldoen aan de behoefte van de opdrachtgever en daardoor zijn er allerlei op elkaar lijkende
onderzoeksrapporten, waarin conclusies staan die men zonder onderzoek ook wel had kunnen weten.
Er is te weinig kwalitatief onderzoek. Kwalitatief onderzoek is handig en beantwoordt juist vragen.
Beperking hierbij is dat ook externe opdrachtgevers al specifieke en afgebakende vragen op voorhand
hebben, dus er in de werkelijkheid toch wel een richting wordt opgestuurd. Bij de kwalitatieve
methode is een schets van de fenomenen niet voldoende. Het gaat om het Verstehen: het handelen
leren begrijpen. Een combinatie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek is het beste. Er moet meer
ruimte worden geboden aan kwalitatief onderzoek, waarbij veldwerk samengaat met ruimte en vrijheid
voor andere en nieuwe vragen vanuit het onderzoeksveld.
Waarom we een theorie hebben in onze gereedschapskist
Een theorie is een bepaalde manier van kijken naar de werkelijkheid waar je hypothesen uit kunt
afleiden die je helpt om conclusies te trekken uit onderzoeksgegevens.
Bestaat uit systematische en consistente redenering;
Die volgt uit een generalisering en abstrahering van onderzoeksgegevens;
Die een mogelijke verklaring aandraagt en in toetsbare termen is gevat.
Het doel van een theorie is onderlinge samenhang van waarnemingen beschrijven en verklaren. Als er
geen theorie zou zijn, dan zou er enkel platte data en betekenisloosheid zijn. Theorie is eigenlijk een
bril waardoor we de werkelijkheid zien. De werkelijkheid wordt eigenlijk vervormd. De theorie is niet
de werkelijkheid. Bij dataverzameling is het van belang omdat het bepaald hoe we kijken en waarnaar
we kijken.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller demialtena98. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.29. You're not tied to anything after your purchase.
