In deze samenvatting vind je alle te kennen leerstof voor H1 - H5 van groepsdynamica gegeven aan de opleiding orthopedagogie aan Hogent. Deze samenvatting bevat alle te kennen leerstof uit zowel het boek, als de PowerPoint en de lessen aangevuld met vele voorbeelden en de oplossingen van de oefenin...
1.1 Wat is een groep?
Toepassen op casus :
is dit een groep of
niet? Definities van een ‘groep’ 1. Doel
2. Afhankelijkheid
3. Interactie
• Zijn veel definities voor een groep
4. Een groep als sociale eenheid
• Elke definitie legt een accept op een kenmerk van een groep 5. Wederzijdse beïnvloeding
1.1.1 Doel
Definitie a.d.h.v. het kenmerk doel
= Een groep is een verzameling mensen die gezamenlijk een bepaald doel willen bereiken
• Mensen worden lid v.e groep omdat ze weten dat ze in groep meer kans hebben om
het doel te bereiken dan alleen
Vb : het geheel is meer dan de som der delen
1.1.2 Afhankelijkheid
Definitie a.d.h.v. het kenmerk afhankelijkheid
= een groep is een verzameling individuen die op een bepaalde manier van elkaar
afhankelijk zijn
• Als er iets gebeurt in de groep beïnvloedt dat het individu maar ook de gehele groep
1.1.3 Interactie
Definitie a.d.h.v. het kenmerk interactie
= Een groep is een verzameling individuen die directe contacten met elkaar onderhouden
• Interactie tussen verschillende groepsleden
1.1.4 Een groep als sociale eenheid
Definitie a.d.h.v. het kenmerk sociale eenheid
= Een groep is een sociale eenheid die uit twee of meer personen bestaat die zichzelf als
lid van een groep beschouwen
• Kan pas spreken van een groep als individuen zichzelf als lid zien v.d groep
5
, 1.1.5 Wederzijdse beïnvloeding
Definitie a.d.h.v. het kenmerk wederzijdse beïnvloeding
= Een groep is een verzameling individuen die elkaar beïnvloeden
• Pas een groep als er langs twee kanten beïnvloeding is
1.1.6 Regels normen en waarden
• Een groep is een verzameling individuen van wie interacties, normen en waarden
gedeeld worden
1.1.7 Conclusie
Een groep
• In onze taal : groep slaat vaak op een menigte of verzameling van mensen
• Indien met cliënten : een cliëntengroep of begeleidingsgroep
Groepen
• Groepen zijn overal en hebben een invloed op het individu
• Invloed van een groep kan positief en negatief zijn
• De mogelijkheid bestaat in, de groep condities te scheppen om gewenst gedrag van
het individu te bekomen
• Een groep heeft een lage cohesie als er een goede teamgeest of een sterk wij gevoel
heerst
• In groepen met een lage cohesie is er weinig wij gevoel of samenhorigheid
Voorbeeld
• Mensen die op een tram wachten zijn geen groep maar hooligans wel
→ Mensen bevinden zich op hetzelfde moment op dezelfde plaats
→ Vormen geen eenheid en vertonen geen andere overeenkomsten
Elke groep heeft een andere vorm van hechting of cohesie en is beïnvloed door 3
factoren
1. Druk van buitenaf
→ In een oorlogssituatie is er meer nationalisme
2. Een taak succesvol afronden
→ Tv programma zorgde in één week tijd voor hechte groepen
3. Moeilijk verkregen mandaat
6
, → Veel mensen willen tot het groepje bv’s horen
1.2 Wat is een team?
1. Vervullen een Een team volgens Katzenbach en Smith
taak
2. Gezamenlijk doel = Een klein aantal mensen et complementaire vaardigheden die zich inzetten voor een
3. Organisatorisch gemeenschappelijk einddoel, specifieke werkingsdoelen en werkwijze waarvoor zij zich
verband onderling verantwoordelijk stellen
4. Gedeelde W&N
Kritiek op Katzenbach en Smith
• Houdt er geen rekening mee dat een team altijd functioneert binnen een organisatie
of groter geheel
→ Stevens hield daar wel rekening mee
Een team volgens Stevens
= Twee of meer leden die in onderlinge afhankelijkheid en door onderling overleg de uit
te voeren taken verdelen en coördineren, met het oog op, of in functie van een
gezamenlijk doel, binnen een breder organisatorisch verband.
1.2.1 Vervullen van een taak
Taakafhankelijk
• Teamleden zijn taakafhankelijk van elkaar en delen informatie met elkaar
→ Vervullen van de taak is individueel niet mogelijk
Vb : hulpverlening kan niet zonder collega’s. Je kan zelf geen 24 op 24u
begeleiding voorzien
1.2.2 Gemeenschappelijk doel
Het doel
• De groep heeft 1 doel waar men samen aan werkt : welzijn cliënt
• Samenwerken is geen doel maar het is de manier waarop je het extern doel kan
bereiken – via samenwerken en informatieoverdracht werk je aan welzijn cliënt
→ In functie van dat extern doel worden taken en verantwoordelijkheden
gedeeld en gaat men plannen en afspraken maken om het doel te kunnen
realiseren
Niet ieder samenwerkingsverband is een team
• Een team heeft geleerd zich te ‘verbinden’ : samen te werken aan een bepaald doel
→ Binnen leden is besef aanwezig door samen te werken en in staat te zijn
een doel te bereiken dat groter is dan ieders individuele kracht en dat 7
gezamenlijk doel verbindt
, 1.2.3 Het organisatorisch verband
Wederzijdse beïnvloeding
• Een team en organisatie beïnvloeden elkaar wederzijds
→ Een team functioneert binnen de visie en middel van de organisatie,
regelgeving en procedures
Vluchtmisdrijf volgens Stevens
• Een team dat zich uit die invloedssfeer probeert los te trekken : pleegt vluchtmisdrijf
en zal worden aan de kant gezet
→ Elk team heeft een eigen gezicht met een eigen doel dat wordt afgestemd op
dat van de organisatie
→ Een team wordt dus beïnvloed door de organisatie
Het nadeel van die beïnvloeding
• Organisatie die niet openstaat voor de eigenheid van elk team zorgt voor de
beperking van creativiteit en persoonlijkheid
• Geen individuele inbreng meer als team
• Doelen zijn die van de organisatie
→ Kan zijn dat team die niet volgt omdat ze er niet achter staan
1.2.4 Gedeelde waarden en normen
Gemeenschappelijke waarden
• Zorgen voor gelijkheid in opvattingen, doelstellingen en gedragingen
• Zo neem je beslissingen vanuit wederzijds begrip
• Gedeeld referentiekader waarop leden zich baseren
Een groep wordt een team als
• Het teambelang staat voor het eigen belang
• Er cohesie is
• Iedereen bijdraagt aan het doel Examenvraag : leg het
• Er geen goede samenwerking is verschil uit tussen een
• Er verantwoordelijkheid wordt opgenomen groep en een team
• Men elkaar waardeert
• De communicatie goed verloopt
8
,Groepsontwikkeling
volgens Tuckman
Hoofdstuk 2
9
, 2. Groepsontwikkeling volgens Tuckman
2.1 Bespreking van het model
Wat?
• Model helpt om meer inzicht te krijgen op groepen
• Kan helpen groepen naar zichzelf te laten kijken
4 fasen
1. Forming
- Team vormt zich maar er is een afwachtende houding
- Teamleden zijn onwennig en er is nog geen groepsgevoel
- Individuele rollen zijn niet ingenomen
- Veel aandacht voor leider en gedragen zich afhankelijk t.o.v. hem
Vb : nieuwe kotgenoten leren kennen
2. Storming
- De teamleden komen op voor eigen belang en proberen positie in groep in te
nemen
- Zijn irritaties en conflicten
- Kunnen leiden tot strijd als er verschillende ideeën zijn die mensen tegen
elkaar opzetten
- Mensen gaan grenzen aftasten
Vb : ergernis als de kotgenoten de afwas niet doen en jij zegt er iets van
3. Norming
- Acceptatie van elkaar : begint te wennen aan samenwerking
- Normen in groep worden duidelijk en groep begint elkaar te vertrouwen
- Teamleden zien dat ze elkaar nodig hebben om resultaten te boeken
- Mogelijk om constructief met opmerkingen te komen
4. Performing
- Het team is een echt team : functioneert als eenheid
- Weet wat je van elkaar kan verwachten
- Teamleden transformeren in teamplayers
- Grote betrokkenheid naar elkaar en groepsdoelen
- Team is in staat zonder inmenging van teamleider zelfstandig en autonoom te
besluiten
5. Adjourning
- Team houdt op te bestaan / groep wordt
opgeheven/ iemand vertrekt
- Groepssamenstelling verandert
- Onbewust bezig met afscheid nemen
10
- Belang van symbolisch einde en
terugblikken
, 2.2 Alle kenmerken van de verschillende fasen op een rij
Forming Storming Norming Performing Adjourning
Kenmerken Leden kennen Rollen worden Teamleden Grote Extra hard
elkaar nog niet duidelijk zijn zich betrokkenheid werken
bepaald en bewust dat ze onder elkaar
afgebakend elkaar nodig
hebben om
resultaten te
bereiken
Teamleden zijn Ontstaan van Bereid van Grote inzet Strijden om
onwennig, onderlinge elkaar te leren voor doelen team te
onzeker en irritaties en en taken behouden
angstig conflicten
Sterk Leden komen Werk wordt Ontstaan van Reünies
afhankelijk van op voor eigen vlot creatieve plannen
teamleader belangen afgehandeld ideeën
Richten Teamleider Teamleden Zelfstandig Zich
communicatie wordt stellen vragen werken terugtrekken
meestal naar bekritiseerd aan elkaar ipv of afwezig
teamleider te oordelen zijn
Nemen weinig ik’- gevoel is Aanwezige Proactieve Ontkennen
of geen sterker talenten houding dat het
initiatief aanwezig dan worden benut groepsproces
‘wij’-gevoel stopt
Communiceren Grenzen Duidelijke Aanvaarden
beleefd worden afspraken van normen,
uitgetest gemaakt doelen en
leiding
Voeren de Coalities Opstellen van Aanvaarden
opdrachten worden procedures van
netjes uit gevormd om voor individuele
eigen belangen afwijkend verschillen
te verdedigen gedrag
Houden eigen Gebeurtenissen Groepsbinding Positieve
mening voor in kleine komt op gang benadering
zich groepjes en ontstaan conflicten
besproken en ‘wij’ gevoel
onderling
kritiek geuit
Relativeren Verzet tegen Teamleden Flexibiliteit bij
latente uitvoeren van beschouwen inspelen op
conflicten taken of tegen zichzelf als veranderende
leiderschap groep vraag van
groep
Er komt een einde aan deze
fase als er structuur en/of
hiërarchie ontstaat
11
, 2.3 Inzicht en inspiratie voor de groeps- en teambegeleider
Inspiratie voor de groepsbegeleider om een groep te begeleiden in de vormfase
• Zorg voor een persoonlijk onthaal en kennismaking met de groep
• Stel weinig risicovolle vragen
• Organiseer laagdrempelige activiteiten
• Stimuleer het zoeken naar overeenkomsten
• Geef opdrachten in subgroepjes
• Doe het gewenste gedrag voor
Inspiratie voor de groepsbegeleider om een groep te begeleiden in de stormfase
• Herken het conflict en gebeurtenissen als onderdeel van de fase
• Beseffen dat het normaal is om grenzen af te tasten
• Laat voldoende gezag en autoriteit gelden
• Laat de cliënten posities innemen
• Ken de organisatie en besef wie je bent en geef het goede voorbeeld
• Bespreek conflicten en irritaties – ruimte voor dialoog
Inspiratie voor de groepsbegeleider om een groep te begeleiden in de normfase
• Bevorder de groepscohesie
• Breng deze fase in de eigen omgeving door
• Bevorder en ontwikkel de groepsnormen
• Evalueer met de groep het leefklimaat
Inspiratie voor de groepsbegeleider om een groep te begeleiden in de prestatiefase
• Stel doelen en concretiseer deze
• Stimuleer een effectieve samenwerking
• Bevorder een positieve afhankelijkheid
• Voorkom meeliften
• Bevorder dat de groepsleden elkaar kennen
• Beloon goede prestaties en sociale vaardigheden
Inspiratie voor de groepsbegeleider om een groep te begeleiden in de afscheidsfase
• Oog hebben voor een goede afsluiting
• Terugblikken op de geschiedenis van de groep
• De groepsleden hun blik op de toekomst laten richten
12
, Samenwerken
in een team
Hoofdstuk 3
13
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller thyrajanssens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.
